EÜ Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, Botanik Bahçesi ve Herbaryum Araştırma ve Uygulama Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Hasan Yıldırım ve Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Barış Özüdoğru, Antalya Bakır Dağı’nda daha önce keşfedilen ama nesli tükendiği sanılan bitkiyi bilim dünyasına yeniden kazandırdı.
Bakır kazteresi hakkında bilgi veren Doç. Dr. Hasan Yıldırım, arabis cinsi bitkinin, hardalgiller ailesine ait bir grup olduğunu ve dünyada yaklaşık 60 kadar türünün bulunduğunu belirtti.
Türkiye’de 21 türü bulunan bitkinin 11 türünün endemik olduğuna işaret eden Yıldırım, “Bu türlerden biri ise 2000 yılında Antalya Bakır Dağı’nda 2100-2520 metre rakım aralığında keşfedilen, bilimsel ismi ‘Arabis lycica’ olan ve Türkçe ismi de ‘Bakır kazteresi’ olan bitkidir. Sonraki yıllarda konu uzmanı araştırıcılar bir daha bu türe rastlamamıştır. Giderek artan insan faaliyetleri, küresel ısınma, aşırı otlatma gibi etkenlerden kaynaklı olarak, popülasyonunun yok olduğu ve türün neslinin tükendiği sonucuna varılmıştır.” ifadelerini kullandı.
Doğa gezisi sırasında keşfedildi
Antalya Korkuteli’ndeki Eren Dağı’nda bir doğa gezisi sırasında öğretmen olarak görev yapan Sıtkı Özkaya’nın bitkiyi fotoğrafladığını ifade eden Doç. Dr. Yıldırım, şunları kaydetti:
“Sosyal medya platformunda dikkatimizi çeken bu bitkinin, neslinin tükendiği düşünülen ‘Bakır kazteresi’ olduğu sonucuna vardık. Bitkinin durumunun netleştirilmesi ve popülasyon durumunun belirlenebilmesi için meyve zamanı olan temmuz ayı başlarında öğretmen Sıtkı Özkaya, Tarım ve Orman Bakanlığı, Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsünden Dr. Erdinç Oğur’un da içinde yer aldığı bir ekiple Eren Dağı’na bir araştırma gezisi düzenledik ve türe yönelik detaylı popülasyon çalışması yaptık.”
Yıldırım, 2490-2750 metre rakımlar arasında yayılış gösteren bitkinin yaklaşık olarak 300 civarında bireyinin bulunduğunu aktararak, türün ülkenin endemik doğal bir mirası olduğunu, neslinin tamamen yok olmaması için acil bir eylem planı hazırlanması gerektiğini vurguladı.