NİĞDE (ANKA) – ENES CAN ÖZMEN
Niğdeli besici Çetin Canıtez, “Bende 5 lira süt, markette 16 lira. Para kazanamıyorum. Bu işi bırakacağım. Zira alternatifi yok” dedi. Bir öbür besici Ramazan Demirbaş, “Süte artırım verecekler. Bu artırım çiftçinin cebine girmeden, yeme artırım verecekler. Girdiler çok çok fazla. Evvel çiftçiyi desteklemeleri lazım. Yemi durdurmaları lazım” diye konuştu.
CHP Niğde Vilayet Lideri Erhan Adem, kent genelindeki esnaf ziyaretlerini sürdürüyor. Adem’e sıkıntılarını anlatan fırıncı Halil Aldağ, şunları söyledi:
“Şu anda un alacak gücümüz hiç yok. Un çuvalını 310’a (310 liraya) alıyorduk; şu anda 340 (340 lira), 380 (380 lira) diyorlar. Ekmek çıkaracak gücümüz yok. Askıda ekmek çoğaldı. Milletin alım gücü sıfıra düştü.”
Tıpkı fırındaki bir öteki esnaf, “Banka ile kredi ile döndürmeye başladılar. Evvelden peşin para ile dönüyordu. Şu anda banka kredisi, kredi kartlarıyla…” dedi.
Aldağ ise kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Dün 300 liraya un aradık. Adam 340 (340 lira) diyor, ‘peşin para’ diyor. Bir de peşin para. Evvelce haftadan haftaya ödüyorduk. Şu anda burada perakende, günlük alıyoruz, günlük çalışıyoruz. 320 liraya alıyorduk, artık 330 lira dedi, buradaki bayi.
Devlet un vermedi. İki aydır bize un gelmiyor fabrikadan. Buradan çalışıyoruz günlük alıp günlük satıyoruz. Yüzde 80 askıda ekmeğimiz, bayat ekmek talebi gün gün artıyor, bayat soran çok, gün güne artıyor.”
Öteki esnaf ise, “2 günlük yumuşak, bayat ekmeği bile alan var” dedi.
“ÜRETİCİ OLARAK SON DEMLERİ YAŞIYORUZ”
Adem’in dinlediği Niğdeli besici Çetin Canıtez ise şunları söyledi:
“Eskiye nazaran para kazanamıyoruz, ziyan ediyoruz. Kamyon bazında her ay tertipli bir biçimde yem alırken şu anda 200 torbaya düştüm. Bugün 500-600 torba yem getirirken, şu anda 200 torbaya düştüm. Nasıl yedirebilirim ki?
Süt üreticiliğinde sütü satıyorsun para etmiyor, eti satıyorsun et para etmiyor, tüketici haklı yüksek maliyetten aldım diye… Üretici ile tüketici maalesef bu kıskacın içerisinde, can çekiştiriyor şu anda.
Hele biz üretici olarak son demleri yaşıyoruz. Ben şu anda satacağım, bir iki aya kadar mandırayı temizleyeceğim. Esasen kesim yaptım, yaklaşık iki ay üzere bir süreç içerisinde, 20 tane hayvanımı kesim yaptım, yaptırmak zorundayım besleyemiyorum artık.
“İTHAL NEREYE KADAR?”
Saman, Adana’da 90 kuruş, buraya maliyeti 1600 lira 1700 lira… Yani yiyecek ham husus orada 90 kuruş buraya getirdiğim vakit akaryakıt nakliye fiyatlarıyla bir arada 1600 lira, 1700 liraya benim elime geçiyor. Yoncanın kilosu 3 lira. Ben nasıl yedirebilirim ki. Ben burada 2006’dan beri üreticilik yapıyorum, hayvancılığa başladım. Devletten hiç bir dayanak almadan, hiç bir ekipman takviyesi almadan, hiç bir hayvan takviyesi almadan ben kendi çapımda üreticilik yapıyorum. Ekim dikimim de kendimden, yerimden yoncamı kaldırıyorum mısır silajımı kaldırıyorum şu anda hayvan besliyorum ziyan ediyorum. Ben düşünüyorum ki artık hayvanlarımı kestirip temizleyip tarlamdaki silajı yerinde satayım. Yoncamı yerinde satayım, hayvancılık yapmadan daha fazla kazanırım, onun matematiğini de yapıyoruz bir yandan.
Biz üretici olaraktan çok müşkül durumdayız, çok güç durumdayız. Bunun sonu yok, gidişatın sonu yok. Yani artık ben üretici olaraktan üretmezsem tüketici nereden tüketecek. İthal ithal nereye kadar ithal?
“BENDE SÜT 5 LİRA MARKETTE 16 LİRA SAĞIMIMI KENDİM YAPIYORUM ONA KARŞIN PARA KAZANAMIYORUM”
Samanını veriyorum, kaba yemini veriyorum sabah akşam 4 kişi işçiliğini yapıyorum. Bende 5 lira süt, markette 16 lira. Ben eleman çalıştırıyordum, artık eleman da çalıştıramıyorum zira yetiştiremiyorum. Şu anda kendim yapıyorum; üreticiliğini, beslemesini, sağımını kendim yapıyorum. Ona karşın para kazanamıyorum bu işi bırakacağım zira alternatifi yok.”
“ÇİFTÇİYE VERİLEN ARTIRIMLARIN BİR DEĞERİ YOK DEĞERLİ OLAN MALİYETLERİ DÜŞÜRMEK”
Besici Ramazan Demirbaş ise şunları söyledi:
“Çiftçiye verilen artırımların hiçbir ehemmiyeti yok. Kıymetli olan maliyetleri düşürmek. Çiftçi şu anda kaba yemini bile üretemiyor, yaktığı mazotu kurtarmıyor, silajını üretemiyor, yoncasını üretemiyor, samanını üretemiyor. Bunları üretemediği için de her şey yükseliyor. Artık süte artırım verecekler. Bu artırım çiftçinin cebine girmeden, yeme artırım verecekler. Girdiler çok çok fazla. Evvel çiftçiyi desteklemeleri lazım. Yemi durdurmaları lazım, girdi maliyetlerini düşürmeleri lazım. Çiftçinin kaba yem üretirken en azından akaryakıttan, güçten takviye sağlamaları lazım. Şayet bunları sağlamazlarsa verecekleri artırımın hiçbir değeri yok. Artık burada sütü yapacaklar 7 bin lira, 7 bin 700 lira. Fakat çiftçi 7 bin 700 lirayı almadan 9 bin lira masraf çıkacak evvel bunu durdurmaları lazım”
Besici Çetin Canıtez kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ben tanım vereyim. Bugün ben 2020’de, kamyon bazında her ay tertipli yem alırken; 2020, 8. ayın 4’ü. 81 liraya almışım yemin torbasını. 2021, 11 ayın 15’inde 150 liraya almışım yemin torbasını. Bugün için 5. ayın 4’ü 320 lira yemin torbası. 2020 ile 2022 ortasındaki süreçte ne değişti de bu kaç kat arttı? 80 liradan 320 lira olursa biz üretici olarak ne yapmamız lazım? Bir ay içerisinde 20 tane anaç hayvanımı kesim yaptırdım.”
“ÜÇ BEŞ GÜN SONRA SÜT SAĞACAK HAYVAN BULAMAYACAĞIZ”
Ramazan Demirbaş, “Şu anda arı ırk bitti, arı ırkı kestiriyorlar. Yani üç gün sonra beş gün sonra bu memlekette hayvanda bulamayacağız. Süt sağacak hayvan bulamayacağız. Yani artık bir de bu tehlike başladı. Bir an evvel bu işin önüne geçmezlerse hayvancılık yavaş yavaş bitiyor, sona hakikat geliyor. Bir an evvel bu işin önüne geçmeleri lazım ki en azından arı hayvanlarımızı süt veren hayvanlarımızı kestirmeyelim” dedi.