Harika Mario Bros asla ölmeyecek. Nintendo, yaptığı her yeni konsolda 1985 klasiğini tekrar piyasaya sürmek için her vakit bir fırsat yakalıyor ve beşerler da her seferinde milyonlarca kopya satın alıyor. Pekala ya bu kadar da akıllarda yer edememiş oyunlar? Hayatta kalabilirler mı? Bunun karşılığı emülatörler ile ilgili.
Hiçbir şey kesin değildir, lakin oyun tarihimizi muhafazayı çok daha kolaylaştıran bir şey var: emülasyon. Eski Atari, Nintendo ve Sega oyunlarının bilgisayarınızda çalışması yasal olarak karmaşık bir durum olsa da (ki bu hususla ilgili ülkemizdeki yetkililerin hiçbir şeyden haberi dahi olmadığını düşünüyorum), en bilinmeyen oyunların bile bir formda hayatta kalmasını sağlamaya yardımcı olan bir teknoloji kendisi.
Koleksiyonlar Kâfi Değil
Şayet emülasyon olmasa, oyunları vakitten nasıl korurduk? Bu noktada şunu diyebilirim ki, düzgün ki koleksiyoncular var. Vakit içerisinde kaybolmuş oyunlara takıntılı, eBay’de daima bu tar oyunları arayan, akabinde bunları satın alıp koruma eden beşerler, hiçbir oyunun sonsuza dek ortadan kaybolmamasını sağlamak için çok efor sarf ediyorlar.
Bu insanlardan birisi de, Nate Duke; yıllar süren satın almaların akabinde koleksiyonunu 25.000 dolara sattı. En az sevilen oyunları bile satın alan bunun üzere koleksiyoncular, hayatta kalmalarına yardımcı olacak en belgisiz oyunlar için bile bir pazar yaratır.
Ancak bu durumun bile hudutları var. Kartuşlar eninde sonunda bozulur, CD’ler çalışmayı bırakır ve teoride bu, tüm oyunların şüphesiz bir vakit sonra dünyadan sonsuza kadar kaybolması manasına gelebilir. ve bir şeyi kaybetmenin tam olarak neye benzediğini de biliyoruz, zira bu birçok örnekte başımıza geldi.
Medya Kaybolduğunda
Wikipedia’nın kayıp eserler sayfasında gezinmek düpedüz iç karartıcı bir aktivitedir. Büyük beyinler tarafından yazılan pek çok yazı tarihin sayfaları ortasında sonsuza dek ortadan kayboldu ve biz onlardan yalnızca öteki evraklardaki referanslar sayesinde haberdarız. Bunların bir kısmı insanların ilgisini kaybettiği için, bir kısmı yangınlar yüzünden oldu ve kimileri da temelde kimse bunu yapmanın bir bedelini göremediği için gözler önünde tutulmadı.
Eski vakitler için bir yapıtı korumak hayli büyük bir sorun üzere görünüyor, lakin çağdaş dünyada da çok daha güzel durumda değiliz, zira gelecek jenerasyonların neye kıymet vereceğini varsayım etmek konusunda hala daha pek de âlâ iş çıkartamıyoruz.
İşte uygun bir örnek. 1960’larda, Doctor Who büyük ölçüde aptalca bir bilim kurgu dizisi olarak görülüyordu ve BBC, halihazırda yayınlanan kısımların kopyalarını göz önünde tutmak için hiçbir neden görmedi. Kasetten büyük ölçüde tasarruf etmek için birkaç kısmın yepyenileri üzerine kayıt ettiler.
Vakitle, Doctor Who Birleşik Krallık ve ötesinde bir kültürel akım haline geldi ve tüm dünyadaki hayranlar bu eksik kısımları görmeyi çok istedi. BBC’ye konuşan Philip Morris’in burada özetlediği üzere, birkaç tanesi fevkalâde bir biçimde kurtarıldı:
Bu tıp uğraşlara karşın, kimi kısımlar hala eksik. Asla bulunamayacak olmaları da epey mümkündür.
Emülasyon Oyunları Muhafazaya Nasıl Yardımcı Olur?
Vitrin kutusundaki özgün kartuş yahut CD oyunu kısmen korur, fakat oyun oynama tecrübesini mutlak surette koruyamaz. Aslında, emülatörler de bunu büsbütün geri getiremez; düğmeler birebir hissettirmez, tıpkı CRT monitöre bakmazsınız vs. Lakin klasik oyunları oynanabilir bir durumda tutmak açısından emülatörler işlerini epeyce düzgün yapıyor.
Ve İnternet Arşivi de bunun gerçekleşmesine yardımcı oluyor. Oynanabilir klasik oyunlar koleksiyonuna çabucak göz atabilir ve bunları direkt tarayıcınızda oynayabilirsiniz. DOS oyunları da sunuyorlar.
Size Bir Sır: Emülatörler Tarihin Korunmasına Yardımcı Olur
Bugün ve çağda rastgele bir Doctor Who kısmının büsbütün ortadan kalktığını hayal etmek güç ve korsanlık bu fenomen içerisinde epey da büyük bir neden. Dünyadaki her TV istasyonu bir kısmın tüm kopyalarını silmiş olsa bile, Usenet ve BitTorrent tekrar de bu kısmı izleme imkanı sağlardı. BBC’nin sonunda arşivlerini tekrar oluşturmak için birkaç kısmı torrent’lediğini bile düşünmek pek de uzak değil.
Bu korsan dizi izlemek yasal, hatta ahlaki olarak kabul edilebilir demek deil elbette. Lakin bu müdafaa, mevcut durum içerisinde de bir avantajdır. Bu durum emülatörler ve ve ROM’lar için de birebir tıpkı.
Bir bakıma, kesin emülatör olarak görülebilecek RetroArch’ı kurmak, tarihi muhafazaya yardımcı olmak diyebiliriz. Bu yaptığımız şey genelde telif hakkı maddelerini ihlal etse dahi, tarihin tozlu sayfalarında bu yapıtları kaybetmek daha mı düzgün?
Son kelam
Eminim ki, Türkiye’de emülatör kullanan oyuncu sayısı çok azdır ve ben bu azınlık içerisinde yer almaktan epey memnunum. Yakın vakitlerde da emülatörler hakkında sizlerle uzun uzun sohpet etmek istiyorum. Şayet ki aklınızda varsa emülatörler hakkında sormak istedikleriniz. Yorumlarla bize ulaşırsanız kesinlikle bir noktada bahsederim. Şimdilik kendinize dikkat edin, klasik oyunlara da kesinlikle kolun.
Oyun Kültüründe Emülatörler Neden Çok Kıymetli Bir Rol Oynar? yazısı Fanzade sitesinde yayınlanmaktadır.