1- Top, gol atan takımın oyuncunun eline, pozisyon başında kazara değerse gol iptal edilmeyecek.
2- Umut vadeden atağı faulle kesilen takım oyuna çabuk başlarsa, faul yapana sarı kart çıkmayacak.
3- Penaltıda kaleci ve rakibinin ihlalinde, kalecinin takımına endirekt serbest vuruş verilecek.
4- Umut vadeden ataktaki faulde, hakem avantajı oynatırsa, faulü yapana sarı kart çıkmayacak
5- VAR, artık hakeme öneri değil, tavsiyede bulunacak. ‘Şu pozisyonda penaltı var’ diyebilecek.
Oyun kuralları konusunda tek başına söz sahibi olan Uluslararası Futbol Birliği Kurulu (IFAB), tarihinde böyle zor dönemler geçirmemiştir. Oyun Kuralları Kitabı’nın IFAB ile ilgili kısmında “Kuralda yapılacak değişikliğin getireceği fayda konusunda IFAB’ın ikna edilmesi gerekir” metni yer alır. Görünen o ki IFAB, son 10 yılda özellikle elle oynamalar konusunda bir türlü ikna olamadı! 1 Haziran’da açıkladıkları 2020-21 Sezonu Oyun Kuralları’nda yine elle oynama değişimleri başrolde. ‘Çarptı, yok canım kasten oynadı, kendi ayağından sekip geldi, rakip çok yakındı, uzaktan yapılan ortaydı, doğal konumdaydı’ derken yaygaralar kopan ‘elle oynamalar’ konusunda önümüzdeki sezona referans olacak kaynak işte bu resim: ‘Pazu sınırı!’ Aslında bu konuda IFAB’ı revizeye iten ana pozisyonlar Premier Lig’de yaşandı. İlki, Leicester-Aston Villa maçında Mings’in omuzla nizami müdahalesine hakem Oliver’ın elle oynama diyerek penaltı çalması ve VAR hakemi Paul Tierney’in iptal ettirmemesi. Diğeri, Burnley-Bournemouth’da King’in tertemiz golünde Billing’in omuzla asistine VAR hakemi Kavanagh’ın Mike Dean’i uyararak “Elle oynama” demesi. İki bariz hatalı hakem ve VAR uygulaması oldu.
ADALETSİZ İLERLEYEN İKİ ÖNEMLİ KONU
IFAB’ın son dönemde en çok kurcaladığı ve her seferinde ne yazık ki sağlıksız ve adaletsiz ilerleyen iki ana konu ‘elle müdahaleler’ ve ‘penaltı.’ İkisinde de hedeflenen verimin alınmadığı o kadar değişim oldu ki, keşke fabrika ayarına dönülebilse noktasındayız. Hâlihazırda VAR ile ilgili her ligde tartışmalar sürerken, bir de elle oynamalar konusunda savunma ve hücum açısından farklı uygulamalar tartışmaları artırdı. Atılan gol öncesinde tırnağına bile değerse iptal; savunma yapıyorsan ve neredeyse yarım metre açık koluna geliyorsa bile devam! Yalnız önemli bir revize var atılan gol öncesi ile ilgili… Eğer top, golü atan takımın oyuncusunun eline, pozisyonun başlangıcında kazara temas ettiyse, bu temasın ardından paslaşma, top sürme, çalım gibi aksiyonlar gerçekleştiyse gol iptal edilmeyecek. Keza penaltı ve bariz gol şansında da böyle olacak. “Kaç pozisyon öncesi baz alınacak?” gibi sorular şüphesiz subjektif kalacak.
IFAB, OYUN KURALLARINDA BAŞKA NELERİ DEĞİŞTİRDİ?
1- Sarı kartlar seri penaltılarda geçersiz
Kazananın penaltı vuruşlarıyla belirleneceği maçlarda, 120 dakikalık süreçte görülen kartlar (kırmızı hariç elbette), penaltı vuruşlarına taşınmayacak. Takımlar 5’er penaltı seremonisine ‘hiç kart görmemişler gibi’ başlayacak.
2- Penaltıda ihlal yapan kaleciye sarı kart yok
Eğer kaleci, penaltı esnasında bir ihlal yaptıysa ve kurtardıysa vuruş tekrar edilecek. Ancak ihlal yaptığı halde, top kaleciye dokunmadan direkten dönerse ya da auta giderse penaltı tekrar edilmeyecek. Kaleci penaltıyı tekrar ettirecek bir ihlal yaptığında daha önceden sarı kart görüyordu. Yeni sezonda ise sadece uyarılacak. İhlali yinelerse sarı kart görecek.
3- Karşılıklı ihlalde atış yapana ceza verilecek
Penaltıda hem vuruşu yapan oyuncu hem de kaleci aynı anda ihlal yaparsa, gol olup olmamasından bağımsız olarak kalecinin takımı lehine endirekt serbest vuruş verilecek ve vuruşu yapan oyuncu sarı kart görecek.
4- Topla 2. kez oynayan kaleciler yandı
Kaleciler, ceza alanı içinde bazen dalgınlık bazen de kasten topla 2. kez oynadıklarında rakip takıma sadece endirekt serbest vuruş veriliyor, kart çıkmıyordu. Artık kaleci en az sarı kart görecek, hatta pozisyonun durumuna göre bariz gol şansını engellemekten ihraç bile edilebilecek.
5- Umut vadeden atak faulünde devrim
Geçen sezon ilginç değişimlerden biri yaşanmıştı. Bariz gol şansı engellenen takım, rakip oyuncunun kırmızı kartla atılmasını beklemeden faulü hızlı kullanıp atağını sürdürürse, savunma oyuncusu kırmızı karttan kurtarıyor, oyun durduğunda sadece sarı kart görüyordu. Önümüzdeki sezon bu kuralın benzeri, ‘umut vadeden atak’ için uygulanacak. Yani umut vadeden atağı faulle kesilen takım, faulü hızlı kullanıp oyunu başlatırsa, faulü yapan oyuncu sarı karttan yırtacak, uyarılacak. Benzer şekilde, eğer hakem bu tarz pozisyonda oyunu kesmeyip avantajı oynatırsa, devamında faul yapan oyuncuya kart gösteremeyecek. İlkinde takımın oyunu başlatma inisiyatifi var ancak ikincisinde hakemin inisiyatifine bırakılmış olması kulüplerde homurtu yaratabilir.
6- Hakem atışında 4 metre uzaklaşma şart
Hakem atışlarında 4 metrelik mesafeye açılmayan oyunculara sarı kart gösterilecek.
7- VAR artık önermeyecek, tavsiyede bulunacak
Nihai karar yetkisi hakemde olmak kaydıyla, VAR artık hakeme karar tavsiyesinde bulunabilecek. Örnek olarak VAR, bir tartışmalı pozisyon için hakeme “Potansiyel penaltı pozisyonu var, incelemeni öneriyorum” diyordu. Yeni kuralda ise “Bence el bariz açık, bu yüzden penaltı diye düşünüyorum” şekline evrildi.
IFAB BİZİ DE DEĞİŞTİR
Bundesliga’da Dortmund-Bayern (0-1) maçında Boateng’in elle oynadığı bariz pozisyonda ev sahibinin penaltısı verilmedi. Dortmund menajeri Favre maç sonunda “Her şeyi denedik ancak olmadı. Boateng’in el pozisyonunu izledim. Penaltı çünkü dirseğini açıkça dışarıya çıkarttı. Engellemese gol olabilirdi ama görmek hakem açısından zordu” dedi. Şampiyonluğu kaybedecek bir teknik adamın bu seviye bir maçtaki net pozisyona tepkisi hoşgörülü. IFAB, çok kuralı değiştirebilir yalnız bizim öncelikle hakeme bakış penceremizin de yenisini taksa ne güzel olur!
