PATATES ÜRETİMİ ARTACAK
Patates: Hatay ve Adana illeri başta olmak üzere patates hasadının kısmen başladığı ve yoğun hasatların yaklaştığı şu günlerde tarımsal üretimin kesintiye uğramadan sürdürülebilmesi ve araziye çıkışlarda sorun yaşanmaması için bakanlığın talebi üzerine İçişleri Bakanlığı’nca 81 il valiliğine gönderilen talimatla gerekli kolaylık sağlandı. Ayrıca mevsimlik işçilerin sağlık tedbirlerinin alınması şartıyla iller arasında transferlerinin sağlanması kolaylaştırıldı. Turfanda hasadın yapılacağı Hatay ve Adana illerinde patates üretiminde ekim, bitki gelişimi ve iklimsel faktörler açısından bir sorun yaşanmadı. 2020 yılı ürün rekoltesinin geçen yılın üzerinde olması bekleniyor.
PAMUK EKİM ALANLARI DARALIYOR
Pamuk: COVID-19 kaynaklı belirsizlikler, bir önceki yıl verimde yaşanan düşüşler, maliyetlerde yaşanan değişim ve münavebe gibi nedenlerle pamuk ekim alanlarında kısmen daralma bekleniyor. Pamuk alanlarından Şanlıurfa ve Diyarbakır’da buğday ve mısıra, Hatay’da mısıra, Adana’da mısır, soya ve yer fıstığına, İzmir ve Manisa’da sebze ve mısıra yönelme olduğu görülüyor.
KURU BAKLAGİLLERE TALEP YÜKSELDİ
Kuru fasulye: COVID-19 nedeni ile ABD ve Avrupa ülkelerinde başta kuru fasulye olmak üzere baklagil tüketimi artış gösteriyor. Tüketimdeki artışa bağlı olarak talepte artış olmuş ve bu durum uluslararası piyasalarda fiyat artışlarını tetikledi. Türkiye’de mayıs ayı itibarı ile başlayan kuru fasulye ekilişlerinde 2020 yılı üretim sezonu için bakanlıkça kuru fasulye üretimini arttırmaya yönelik projeler hayata geçirilirken, kuru fasulye üretiminde artış bekleniyor. Bu proje ile pilot 15 ilde atıl arazilerin tarımsal üretime kazandırılması ve ilave üretim alanı sağlanması amacıyla tohumluğun yüzde 75’i hibe verilerek tarımsal hasılanın arttırılarak yeterlilik oranının yükseltilmesi hedefleniyor.
Nohut: Nohutta da talep artışı yaşandı. Bununla birlikte Türkiye nohut stokları ihtiyacı karşılayacak seviyenin üzerinde. Pandemi etkisi ile yurtdışı fiyat artışları devam ediyor ama yurtiçi fiyatlarda artış bulunmuyor.
Mercimek: Türkiye’de diğer baklagil ürünleri gibi bir dönem düşüş yaşayan mercimek üretimi, yapılan destekleme ve proje uygulamaları ile göreceli bir artış göstermeye başladı. Ancak henüz istenen seviyelerde değil. Bakanlık mercimek üretimini arttırmaya yönelik projeler gerçekleştiriyor.
SOĞAN İŞLENEREK İHRAÇ EDİLMELİ
Soğan: Soğan ihracatının taze olarak yapılması yerine katma değeri yüksek, dondurulmuş ve işlenmiş ürün olarak yapılması için teşvik edilmesi ve yönlendirilmesinin Türkiye ekonomisi için önem arz ettiği ifade edildi. İhracat nedeniyle Türkiye’de arz açığı oluşmaması, dış talebin iç piyasa fiyatlarını etkilememesi, stok durumunun korunması ve tüketici fiyatlarında dalgalanma yaşanmaması için ocak ayında alınan ihracatın ön izne bağlanması kararı, hasatların başlamış olması nedeni bakanlıkça yeniden değerlendirilerek oluşacak arz fazlası ürünün ihracata yönlendirilmesi için kontrollü bir şekilde ihracat ön izinleri verilmeye başlandı. 2020 yılı rekoltesinin geçen yılın üzerinde olması bekleniyor.
Mısır: 2020-2021 üretim sezonu için Türkiye’de mısır üretiminde geçen seneye oranla yüzde 8’lik bir artış bekleniyor. Ekilişi yapılan arazilerde çıkışlar gerçekleşmiş olup fenolojik gelişimde bir sorun görülmüyor.
BUĞDAYDA BEREKETLİ SEZON BEKLENİYOR
Dünyada buğday: Koronavirüs, hububat üretim ve tüketim dengesi üzerinde uluslararası belirsizliklere sebep oldu. Stok kabiliyeti yüksek gıda ürünlerine özellikle buğdaya olan talepte yakın dönemde artışlar görülse de küresel ticaretin ve ekonomik koşulların zayıflamasının neticesinde uzun vadede talep artışının devam edeceği öngörülmüyor. Hububat ticareti geçen ay hızlanmasına rağmen hareket kısıtlamaları ve karantina önlemlerine bağlı lojistik zorluklarla da karşılaşıyor.
Türkiye’de buğday: 2019/2020 üretim sezonu için yapılan ilk değerlendirmelere göre özellikle makarnalık buğdayda olmak üzere toplam ekili alanlarının yüzde 5 civarında arttığı, bu alan artışın daha çok sulu alanlarda olması sebebiyle üretimde yüzde 7-8’lik bir artış olacağı tahmin ediliyor. Yağışın az olduğu bölgelerde çıkışların geç gerçekleşmesi ve gelişimin kardeşlenme evresinde olması nedeniyle bu bölgelerde miktar olarak az ancak bin dane ağırlığı yüksek ve kaliteli ürün elde edilebileceği düşünülüyor. Anadolu’daki ‘Nisan yağar sap olur, Mayıs yağar çeç olur’ deyişi ile bereketli bir sezon bekleniyor.
AYÇİÇEĞİNDEKİ KISITLAMALAR RİSK OLUŞTURUYOR
Ayçiçeği: Pandemi sebebiyle ihracatçı ülkelerin (Rusya, Romanya, Ukrayna, Moldova) uygulamaya başladığı ihracat kısıtlamaları ve yasaklamaları risk oluşturmaya devam ediyor. Türkiye’de hasadın başlayacağı temmuz ayına kadar yağ sektöründe arz güvenliğini sağlamak üzere yağlık ayçiçeği tohumu ithalatında ton fiyatı 450 dolardan 380 dolara düşürüldü. Ayçiçeği tohumu ton başına ham yağda 1000 dolardan 1 Şubat 2020-31 Haziran 2020 tarihleri arasında 800 dolar olarak uygulanıyor.