“Deprem Fatihi” projesi kapsamında üretilen deprem izolatörünün tanıtım deneyleri, Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) İnşaat Mühendisliği Merkez Laboratuvarında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı denetiminde gerçekleştirildi.
Sönümleyici Mesnet Test Merkezindeki Sarsma Tablası üzerinde en büyük ivme değeri 0,4 g olan, iki yöne aynı anda etki eden, yaklaşık 24 saniyelik bir deprem simüle edilerek, yapının içerisindeki eşyaların hareketleri ve zarar görüp görmediği kontrol edildi.
FSM Dogan Yapı Teknolojileri Genel Müdürü Adnan Dogan, “Deprem Fatihi” projesinin kayar bir deprem izolatörü olduğunu söyledi.
1999 Marmara depreminde yapı deprem uzmanı olarak görev yaptığını dile getiren Dogan, bina güçlendirme projeleri ve performans analizleri yaptıklarını, binalara hasar tespit raporları verdiklerini anlattı.
Binaları güçlendirmenin doğru olmadığını gördüğünü, bunun zayıf bir eleman ile güçlü bir elemanı ringe çıkarmak gibi bir şey olduğunu savunan Dogan, “Daha sonra ‘Depremden nasıl kurtulabiliriz?’ sorusuna yöneldim. Biz inşaat mühendisleri yer bilimlerini çok iyi bilmeyiz. Yer bilimci arkadaşlar bize bazı parametreler verir, onların üzerinden statik projelerimizi yaparız. Öncelikle depremi araştırdım, tanıyı koydum. ‘Bina ne kadar deplasman yapıyor, nasıl bir rezonans geliyor?’ bunları ortaya koydum.” diye konuştu.
“Depremin tesirini yüzde 99 oranında sönümlüyor”
Dogan, lineer bir depremin olmadığını, X ve Y yönünde veya 45, 90 derecelik açı değiştirilerek bina analizlerinin, statik ve dinamik projelerinin gözden geçirilmesi gerektiğine işaret etti.
Depremde yapının merkezkaç kuvvetine maruz kaldığı için yıkıldığına dikkati çeken Dogan, “Deprem Fatihi ise tamamen yer kuvvetlerini, deplasmanlarını baypas ediyor ve depremin tesirini yüzde 99 oranında sönümlüyor. Aynı zamanda da deprem anında zemine emniyet yığılmasını engelliyor.” bilgisini verdi.
“Deprem Fatihi’nde kat sınırlaması yok”
“Yüzde 99 sönümleme, yüzde yüz Türk” sloganıyla ürettikleri izolatörün patentini almak için 4-5 yıldır çalıştıklarını dile getiren Dogan, ABD’den, Avrupa’dan, diğer ülkelerden ve Türkiye’den bir yıl önce patentleri aldıklarını söyledi.
Dogan, testin ardından izolatörün kullanılmaya başlanacağına işaret ederek, şunları kaydetti:
“Çok katlı yapılarda, bütün binalarda, köprülerde ve viyadüklerde kullanılabilecek. Yani yapıyla ilgili depremin hasar verebileceği her şeyde kullanılıyor. Deprem Fatihi’nde kat sınırlaması yok. Herhangi bir meslektaşım kaç katlı bina tasarlayabiliyorsa, onu en az 5 katı emniyetle Deprem Fatihi’yle taşıyabiliyoruz. Tabii bir barajda kullanılamaz. En önemlisi nükleer santrallerde kullanılacak. Nükleer santrallerde yüzde 99’un üzerinde sönümleme yapabiliyoruz.”
