Ortadoğu’da tansiyonu yükselten ABD-İran geriliminde uluslararası pazarlık işaretleri gelmeye başladı. ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’a ulaştırılmak üzere İsviçreli yetkililere verdiği telefon numarasının İran tarafından kabul edildiği iddia edildi. İsrail merkezli Haaretz gazetesinin aktardığına göre, Trump’ın ‘İran beni arasın’ sözleriyle İsviçreli yetkililere ilettiği numara beklentilerin aksine İranlı yetkililer tarafından teslim alındı. Trump’tan telefon numarasını aldıktan sonra ABD basınına konuşan İsviçreli diplomatlar, telefon numarasının sadece ‘talep edilmesi durumunda’ İranlı yetkililere verileceğini söylemişti. Son süreçte İran’a yönelik sert açıklamalar yapan Trump ise “Eminim ki, İran yakında (bizimle) konuşmak isteyecek” ifadesini kullandı.
APAR TOPAR WASHINGTON’A
ABD-İran krizinde pazarlık sinyalleri veren ikinci gelişme ise İsviçre Cumhurbaşkanı Ueli Maurer’in dün apar topar Washington’a gitmesi oldu. İsviçre basını, Mayıs 1980’den beri İran’ın başkenti Tahran’da ABD’nin çıkarlarını temsil eden İsviçre’nin Cumhurbaşkanı Maurer’in Trump ile görüşmesinde ‘aracı’ rolünü oynamasının mümkün olduğunu yazdı. Görüşmenin ardından Beyaz Saray Sözcüsü Judd Deere tarafından yapılan açıklamada, “Görüşmede Başkan Trump, Ortadoğu ve Venezuela’daki krizleri masaya yatırdı. Trump, uluslararası arabuluculuk ve ABD adına diplomatik ilişkileri yürüttüğü için İsviçre Cumhurbaşkanı Ueli Maurer’e şükranlarını sundu” ifadeleri yer aldı. Maurer’i karşılarken gazetecilerin sorusu üzerine Trump İran’la savaş istemediğini ifade etti. Amerikan New York gazetesi de Trump’ın Savunma Bakan Vekili Patrick Shanahan’a benzer yönde yorum yaptığını yazdı.
Krizdeki üçüncü gelişme ise Almanya cephesinden gelen müzakere teklifi oldu. Alman Bild gazetesine konuşan Münih Güvenlik Konferansı Başkanı Wolfgang Ischinger, Basra Körfezi’nde binlerce ABD askerinin katılacağı bir çatışma ihtimalinin Beyaz Saray ve ABD Kongresi’ndeki birçok kişi tarafından istenmediğini söyleyerek, İran konusunda uluslararası bir barış girişimi oluşturulması gerektiğini söyledi. Ischinger, İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin Almanya, Fransa, İngiltere, Çin ve Rusya gibi ülkelerden gelecek bir görüşme teklifini geri çevirmeyi iki kez düşüneceğini iddia etti. Öte yandan, dünkü Japonya ziyareti esnasında İran ile ABD arasında görüşme ihtimali olmadığını söyleyen İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif nükleer anlaşmaya bağlı kaldıklarını ancak ülkesinin milli güvenliğine yönelik her türlü tehdide karşılık vereceklerini belirtti. Zarif, ülkesinin ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilmesinden sonra bile ‘çok ihtiyatlı’ bir duruş sergilediğini söyledi.
ABD’DE İRAN ÇATLAĞI
New York Times (NYT) gazetesi, İran konusunda ABD yönetimi içinde derin çatlaklar bulunduğunu yazdı. Habere göre, yönetim ve ABD Kongresi içindeki birçok isim İran’a yönelik bölgede artırılan güvenlik önlemlerinin abartılı olduğunu düşünüyor. ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin bir toplantıda Beyaz Saray yönetimini, İran hakkındaki istihbaratları paylaşmamak ve şeffaf bir tutum sergilememekle itham etti. Habere göre, Beyaz Saray’ın İran’a yönelik güvenlik önlemlerini son günlerde olağanüstü şekilde artırmasının nedeni Basra Körfezi’nde küçük teknelerin üzerinde çekilen İran’a ait füze görüntüleri.
BİLGİ NOTU
İran’da 1979 yılındaki İslam Devrimi’nin ardından İranlı bir grup öğrencinin ABD’nin Tahran Büyükelçiliği’ndeki çalışanları esir almasından bu yana ABD’nin ülkedeki çıkarları İsviçre Büyükelçiliği tarafından temsil ediliyor. O dönemden beri İran ya da ABD resmi olarak iletişime geçmek istediğinde bu İsviçre’nin diplomatik kanalları üzerinden sağlanıyor. İsviçre, ‘tarafsız dış politika’ ilkesiyle dünyadaki kriz halindeki birçok ülkede diplomatik temsil hizmeti veriyor.
SUUDİ YÖNETİMİ İRAN’I SUÇLAYIP YEMEN’İ VURDU
Suudi Arabistan Savunma Bakan Yardımcısı Halid bin Selman, salı günü ülkedeki iki petrol pompa istasyonuna yönelik insansız hava araçlarıyla gerçekleştirilen bombalı saldırının arkasında İran’ın bulunduğunu iddia etti. Twitter hasabından açıklama yapan Selman, “Tahran’daki rejimin talimatıyla, Husiler tarafından gerçekleştirilen terörist eylemler, süregelen siyasi çabaları zorlaştırıyor” ifadesini kullandı. Salı günü, Suudi Arabistan’ın doğusundaki petrolü Kızıldeniz’e taşıyan Duvadmi ve Afif kentlerindeki iki petrol pompa istasyonuna saldırı gerçekleşmiş, saldırıyı Yemen’deki İran destekli Husi isyancılar üstlenmişti.
Suudi Arabistan Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Adil el Cubeyr ise “Husiler, İran Devrim Muhafızları’nın ayrılmaz bir parçası, onun emriyle hareket ediyor. Zaten Husiler de pompa istasyonunu hedef aldığını onayladı” ifadelerini kullandı. Öte yandan, Suudi Arabistan savaş uçakları Yemen’in Sana kentinde Husi isyancılara yönelik çok sayıda hava saldırısı düzenledi. AP’nin haberine göre, hava saldırıları nedeniyle 4’ü çocuk 6 sivil hayatını kaybetti. Suudi savaş uçakları son aylarda Sana’ya yönelik hava saldırılarını durdurmuştu.