Nevzat Devranoglu
ANKARA, 31 Mart (Reuters) – Koronavirüsün dünya genelinde insanları daha az temasla yaşamaya yönlendirmesi, sınırlamalar ve bunların birçok ekonomiyi durma noktasına getirmesiyle TL cinsi yatırım araçlarında ve küresel piyasalarda satış baskıları devam ediyor.
Dolar/TL geçen hafta Eylül 2018’den beri ilk kez 6.60’ın üzerini test ettikten sonra merkez bankaları ve hükümetlerin açıkladığı önlemlerle 6.38’e kadar geriledi. Bu düşüş global piyasalarda da olduğu gibi geçici bir iyimserlik getirebildi. Kur haftayı 6.45’li seviyelere yükselerek tamamladı.
Bu hafta itibarıyla ise kurda satış basksı yeniden kuvvetlendi. Dolar/TL dün 6.5890’a kadar yükseldikten sonra bu sabah saat 0906’da 6.5825/6.5890seviyesinde işlem görüyor. Aynı saatte sepet bazında TL 6.9177/6.9262, euro/TL 7.2523/7.2631 seviyesindeydi.
TL yılbaşından beri bakıldığında; ruble, peso, real ve rand ise kıyaslandığında daha iyi bir performans gösteriyor. Bankacılar bu gelişmede kamunun artan döviz arzı ve petrol fiyatlarındaki sert düşüşün belirleyici olduğunu belirtiyorlar.
Bankacıların yaptığı hesaplamalara göre kamunun döviz arzı geçen yıl 30 milyar dolar civarında oluştuktan sonra bu yıl ise 15 milyar doları aşmış durumda. hafta iyimserliğin temel gerekçesi ise küresel merkez bankaların ve hükümetlerin ekonomik etkileri sınırlamak adına attıkları trilyonlarca doları bulan adımlar olmuştu. Fed ayrıca emsali görülmemiş bir adım da atarak kurumsal krediler için doğrudan destek vereceğini bile açıklamıştı. Bankası (TCMB) da koronavirüs için açıkladığı ilk tebdirleri gün ve gün hayata geçirmeye devam ederken beklentiler bankanın genişlemeci adımlarına ve faiz indirimlerine devam edeceği yönünde. endeksinde sene başından bu yana görülen değer kaybı geçen hafta kapanışa göre %23 aynı dönemde bankacılık endeksindeki kayıp ise %28 oldu. Dün ise BIST-100 endeksinde %0.1 kayıp bankacılık endeksinde ise %0.6 yükseliş yaşandı.
İŞLEMCİLER: TCMB TAHVİL ALIMLARINI HIZLANDIRIYOR
Bankacılar TL’de riskten kaçışın devam ettiğini belirtirken TCMB’nin tahvil alımlarına hız verdiğine dikkat çekti.
TCMB’nin 2019 sonundaki tahvil portföyünü 19 milyar TL’den bilançocunun %5’ine yani yaklaşık 32-33 milyar TL’ye çıkaracağını geçen yıl açıklamıştı. Banka yılbaşından beri ikinci piyasadan alımlarına devam ediyor. TCMB dün ise alım ihalesi miktarını artırarak yaklaşık 1.5 milyar TL tutarında DİBS geri alımı yaptı. CBTM
Bir bankanın tahvil işlemcisi, “TCMB’nin dün itibarıyla DİBS alımına hız verdiğini görüyoruz. Günlük 150 milyon TL’lik ihaleler günlük 300 milyon TL’ye çıkarıldı. Dün 5 ihale gerçekleştirildi ve alım tutarı 1.5 milyar TL oldu. Alımların hızlanmasının ikincil piyasa faizlerine aşağı yönlü baskı yapacağını ve Hazine borçlanmalarına destek olacağını düşünüyoruz. En azından yukarı yönü sınırlayan bir etken olacak” dedi.
KÜRESEL PİYASALAR DALGALI
Asya borsaları, dünya genelindeki diğer ülkelerin üretim faaliyetleri durmuş olmasına rağmen Çin’den gelen fabrika verilerinin faaliyetlerde toparlanma umudunu oluşturmasıyla tedirginlik içinde hafif yükseldi. ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in enerji piyasalarını istikrara kavuşturmak için anlaşmaları sonrası göstergelerin 18 yıllık en düşük seviyelerinden yükselişe geçmesiyle toparlanmaya başladı. Türkiye’de de yayılımı devam ederken sosyal ve ekonomik hayat da her geçen gün daha da etkileniyor. Türkiye’de vaka sayısı dün gece itibarıyla 10,827’ye ulaştı, 168 kişi de hayatını kaybetti. tedbirlerin Türkiye ekonomisine etkisi de piyasalarda yakından takip edilen bir süreç.
Reuters’ta yayımlanan bir analizde de dikkat çekildiği üzere koronavirüsün Türkiye’de ekonomik aktiviteye ciddi etkileri bekleniyor. Türkiye’de yakından takip edilen bir diğer etki ise işsizlik. Prof. Seyfettin Gürsel işsizlikte etkinin Mart’ta başlayacağını, “Giderek bir tsunami boyutu” kazanacağını belirtiyor. bankaları dün aylık geliri 5,000 TL ve altında olan bireysel segment müşterileri için yeni bir kredi uygulaması başlattıklarını açıklarken Cumhurbaşkanı Erdoğan ise alınan tedbirlerden dolayı mağdur olan dar gelirli vatandaşlara ilave destek sağlamak adına yardım kampanyası başlattı. 100 baz puanlık faiz indiriminin de aralarında yer aldığı adımları sonucunda geçen hafta açıkladığı verilere göre brüt rezervleri 1 haftada 104 milyar dolardan 93.5 milyar dolara geriledi.
TCMB ayrıca uyguladığı likidite adımlarıyla ortalama fonlama maliyetini de %9.22 ile politika faizinin 50 baz puan altına getirmiş durumda. bono piyasasında ise getirilerde yukarı yön sürüyor. Yıl başında tek haneye yaklaşan gösterge 10 yıllık tahvilde bileşik getiri Cuma günü spot kapanışta ortalama %13.08 seviyesindeydi.
Türkiye’nin beş yıllık kredi iflas takası (CDS) primi ise Cuma günü 580 seviyesini aştıktan sonra bugün 550/570 puan civarında bulunuyor. CDS’ler yılbaşında 20 ayın en iyi risk iştahına işaret eden 240 puanda bulunuyordu.