Polonya’da kürtajı neredeyse tümüyle yasaklayan mahkeme kararının ardından başkent Varşova’da gösteriler düzenlendi. Göstericiler mumlar ve üzerinde “işkence” yazılı pankartlar taşıdı. Göstericiler sabah erken saatlerde dağıldı, 15 kişi gözaltına alındı. Ülkede bugün yeni gösteriler düzenlenmesi bekleniyor.
Koronavirüs salgını nedeniyle uygulanan kısıtlamalar yüzünden Varşova’da sadece 10 kişinin bir araya gelmesine izin veriyor.
Mahkemenin kararı sonrası Başbakan Yardımcısı Jaroslaw Kaczynski’nin evi önünde toplanan göstericiler ile polis arasında çatışma çıktı.
Polis, göstericilere karşı polis biber gazı kullandı.
Bazı göstericilerin taş atması ve Kaczynski’nin evi önündeki kordonu aşmaya çalışması üzerine güç kullanıldığı açıklandı.
Perşembe günü Polonya Anayasa Mahkemesi, fetüsün kusurlu olduğu durumlarda yapılan kürtajların da anayasaya aykırı olduğuna hükmetti.
Avrupa’nın en katı kürtaj yasalarından birine sahip ülkede en üst mahkemenin aldığı bu karar, artık kürtajın neredeyse tamamen yasaklandığı anlamına geliyor.
Ülkede bundan böyle sadece ensest, tecavüz ve annenin sağlığının risk altında olduğu durumlarda kürtaja yasal olarak izin verilecek.
Ülkede 1993 tarihli bir mahkeme kararı, fetüste ciddi kusur olması durumunda kürtaja izin veriyordu. Polonya’daki kürtaj vakalarının yüzde 98’inin bu karara dayandığı biliniyor.
Ancak hükümetteki milliyetçi Hukuk ve Adalet Partisi milletvekilleri bu kararı geçen yıl, üyelerinin çoğu iktidar tarafından atanmış olan Anayasa Mahkemesi’ne taşımıştı.
Polonya merkezli Helsinki İnsan Hakları Derneği’nden avukat Malgorzata Szulecka “Tamamen haksız bu karar kadınlara insanlık dışı muamelenin önünü açacaktır” diyerek karara tepki gösterdi.
Avrupa Konseyi insan hakları komisyonu başkanı Dunja Mijatovic, mahkeme kararını “kadın hakları açısından üzücü bir gün” olarak değerlendirdi. Mijatovic, Twitter mesajında “Polonya’da neredeyse tüm yasal kürtajların temelini ortadan kaldırmak, yasağa tekabül ediyor ve insan hakları ihlali anlamına geliyor” diye yazdı.
Polonya’da Kürtaja Son grubu üyesi Kaja Godek ise mahkeme kararını memnuniyetle karşıladıklarını belirterek “Bugün Polonya, Avrupa için bir örnektir, dünya için örnektir” dedi.
Karar öncesi uluslararası insan hakları ve kadın dernekleri ortak bir bildiri yayımlayarak 1993 tarihli yasaya yapılan itirazın hükümetin kadın haklarına yaptığı sürekli saldırıların bir devamı olduğunu ve yargının bağımsızlığını zayıflattığını belirtmişti.
Ülkedeki kadın hakları örgütleri de hükümete kürtaj yasalarını daha da katılaştırmama çağrısı yapıyordu.
Polonya’da 2016’da da kürtajın tamamen yasaklanması gündeme gelmiş, tasarı geniş çaplı protestolara neden olmuş ve kadınlar tepki olarak greve gitmişti.
Yasa tasarısı tepkiler üzerine parlamentoda yapılan oylamada ezici bir çoğunlukla reddedilmişti.
Kamuoyu araştırma şirketi Ipsos’un 2020 tarihli araştırmasına göre Polonya’da halkın yüzde 27’si kadının istemesi halinde kürtaja izin verilmesini savunuyor. Kürtaja kesinlikle izin verilmemesi gerektiğini düşünenlerin oranı ise yüzde 9.