Cerrahi robotlar sağlık sektöründe birkaç yıldır kullanılıyor; üstelik en son gelişmeler ışığında daha fazla esneklik, kontrol ve performans sağlıyorlar. Bu tür robotlar, bir kontrol konsolu tarafından idare edilen kamera ve robotik kolları temsil ediyor. Özetle bir asistan, robot cerrahın hareketlerini denetlerken, konsol da cerrahın kendisi tarafından kullanılıyor.
ABD-George Washington Üniversitesi Hastanesi cerrahları; robotik cerrahların akciğer, boğaz ve göğüs duvarı gibi prosedürlerde çok daha fazla kontrol imkanı sağladığını belirtiyor. Cerrahi müdahale esnasında robotun dört kolu eşzamanlı kontrol edilebilirken, bir tanesi de kamerayı kontrol ediyor.
Dr. Vincent Obias: “Geleceğin cerrahisi…”
Kolon ve rektum ameliyatları gerçekleştiren Dr. Vincent Obias, “robotların el hareketlerini birebir taklit ettiklerini, ancak rollerinin destekleyici olduğunu” belirtiyor. Obias, “Bir düğmeye basıp Starbucks‘a gittiğimiz bir senaryo yok” diyor. Bu arada kolon ve rektum ameliyatlarının ülkemizde de henüz az sayıda hekim tarafından olsa da başarıyla gerçekleştirildiğini belirtelim.
Robot cerrahların prosedürlerde kazandırdığı kesinlik, CT (bilgisayar tomografisi) ve MRI (manyetik rezonans görüntüleme) ile belirlenen noktalar üzerinde kusursuz hassasiyet ile işlem yapılmasını mümkün hale getiriyor.
Obias, “Bir düğmeye basıyoruz ve robot tümörü bir cerrahın yapacağından çok daha iyi kesiyor… Geleceğin cerrahisi de bu” diyor.
Bazı cerrahi robotlar ise bir GPS kılavuzu gibi kullanılıyor. Florida Küresel Robotik Enstitüsü’nde görevli Dr. Vipul Patel, kullandığı sekiz cerrahi robotun yanı sıra sekiz robotu da eğitim amaçlı bulunduruyor. Eğitimlerde robotların kullanılması, doktorların cerrahi operasyonlarda performanslarının artırılması için kritik bir adım olarak kabul ediliyor.
Bu alanda güçlü inovasyon alanlarının da son derece yakın olduğu görülüyor. Örneğin yeni teknolojilerin entegrasyonundan sorumlu bilişim teknolojileri (IT) dönüşüm stratejileri uzmanları, robotik cerrahide Microsoft HoloLens gibi akıllı gözlüklerin de kullanılmaya başlanacağını kaydediyor.
Dr Patel’in görev yaptığı AdventHealth kliniğinde belli prosedürler için robotik cerrahlar kullanılıyor. Robot cerrahlar 9 milimetrelik bir ameliyat aletini çok daha marifeli bir şekilde kullanarak 10 kat artırılmış görüntüde kusursuza yakın müdahale için kullanabiliyor.
Özellikle prostat kanseri gibi müdahale alanının çok dar ve fazlasıyla aydınlatma gerektirdiği prosedürlerde, robot cerrahiler kanamanın durdurulmasında yardımcı olduğu gibi doktorlara da gerekli ek aydınlatmayı sağlıyor.
Robot cerrahların genel cerrahi prosedürlerinin geliştirilmesi adına önemli katkılar sunduğuna şüphe yok. Dokuların birbirinden ayrılması ve dikiş atılması gibi işlemlerde ameliyat performansı belirgin ölçüde artıyor.
Belli kanser türlerinin ameliyatlarında sağladıkları avantajların yanı sıra, robot cerrahların sunduğu 3D görüntüleme, 2D laparoskopik prosedürlere karşı çok büyük avantaja sahip. Robotik kolun sabit tuttuğu 3D görüntü, cerrahların işini fazlasıyla kolaylaştırıyor.
Doktorlar, gelecekte 3D görüntüleme ve diğer imkanlar ile gelişen robotik cerrahinin omurilik ameliyatları gibi müdahalenin daha zorlu olduğu prosedürleri de kolaylaştıracağınına inanıyor. Makine öğreniminin de devreye girmesiyle her türlü cerrahi prosedürü öğrenen robotlar ameliyatları gelecekte tamamen kendi başlarına bile yapabilir…
