İsviçre’nin Cenevre kentinde BM’nin düzenlediği, garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’nin dışişleri bakanları seviyesinde katıldığı gayriresmi Kıbrıs konferansında dün 5 taraf tek bir masa etrafında bir araya geldi. KKTC’nin tanınmasını öngören 6 maddelik plan sunan Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, neden iki devletli çözüm istediklerini anlatırken, Rum lider Nikos Anastasiadis, Türk askerinin çekilmesini, Türkiye’nin garantörlüğünün kaldırılmasını talep ederek federasyonda ısrar etti.
RUM LİDERDEN İTİRAZ
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, “Esneklik gösterin” çağrısına rağmen uzlaşmaz tutumunu sürdüren Rum lider Anastasiadis, Türkiye’nin garantörlüğünün olmayacağı, Türk askerinin tamamen çekileceği federasyon temelinde bir çözüm istediğini, Türk tarafının iki devlet ya da iki egemenlik talebini kabul etmeyeceklerini söyledi. Anastasiadis’e Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias tam destek verdi ve bulunacak çözümün özellikle Avrupa Birliği’nin karar verme mekanizmasına üçüncü tarafların etki yapmasının engellenmesini talep etti. Dendias bu sözleriyle muhtemel bir anlaşmada Türkiye’nin Kıbrıs Türkleri üzerinden AB’de söz hakkı sahibi olmasını istemediğini kast etti.
TATAR’DAN 6 MADDELİK PLAN
KTTC Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ise, Rumların 2004’teki Annan planı dahil tüm planları reddetmesiyle yarım asırdan uzun süredir devam eden federasyon görüşmelerinin başarısız olduğunu anlattı.
Pozisyonlarından geri adım atmayacaklarını vurgulayan Tatar, taraflara 6 maddelik Kıbrıs çözüm planı sundu. Tatar, önerisinde BM Güvenlik Konseyi’nin eşit egemen ve eşit statüde iki tarafın varlığını kabul eden bir karar almasını ve ardından devletler arası müzakerelerin başlamasını, uzlaşma olması halinde Kıbrıs’ta iki tarafta eşzamanlı referanduma gidilmesini istedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da KKTC’nin tutumuna garantör ülke olarak desteklediklerini söyledi. Çavuşoğlu, federasyon müzakerelerinin 2017’de sona erdiğini, Kıbrıs’ta adil ve kalıcı bir çözümün ancak adadaki mevcut gerçekler ışığında, iki egemenlik ve iki devletli bir formülle bulunacağını kaydetti.
Garantör ülkelerden İngiltere’nin Dışişleri Bakanı Dominic Raab ise tarafların tutumlarında esneklik göstererek yaratıcı fikirlerle soruna çözüm getirmesi gerektiğini söyledi. Raab, İngiltere’nin tarafların kabul edeceği bir çözüme destek vereceğini de sözlerine ekledi.
İKİLİ GÖRÜŞMELER BAŞLADI
5’li masada tarafların resmi görüşlerini açıklamasının ardından Genel Sekreter Guterres ikili görüşmelere başladı. Tatar ve Anastasiadis’le ikinci kez görüşen Guterres, ardından sırasıyla Çavuşoğlu, Dendias ve Raab ile biraraya geldi. Çözüm pazarlıkları BM’nin verdiği akşam yemeğinde de devam etti. 3 gün planlanan ve bugün sona ermesi beklenen konferansın, gelişmelere göre bir gün daha uzayabileceği belirtiliyor. BM Genel Sekreteri, konferansın sonunda Kıbrıs’ta resmi müzakereleri başlatacak ortak zemin bulunup bulunmadığını belirleyecek.
ÇAVUŞOĞLU RAAB’LA BULUŞTU
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, zirvede kilit öneme sahip garantör ülkelerden İngiltere’nin Dışişleri Bakanı Dominic Raab ile bir araya gelerek, Kıbrıs sorununa Türk ve Rumlar arasında eşit egemenlik ve eşit statüde çözüm bulunması konusunda destek istedi. İngiltere daha önce Rum ve Türk görüşlerine köprü olması amacıyla iki ayrı egemenlikten oluşan Belçika örneğini tartışmaya açmıştı. Kıbrıs’ta iki askeri üssü bulunan İngiltere, Valon ve Flaman bölgelerinden oluşan Belçika örneğinin Kıbrıs sorununa model olabileceğini düşünüyor.
GENEL SEKRETER’DEN ‘BIRAKIRIM’ RESTİ
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Türk ve Rum liderden esneklik göstererek yaratıcı fikirler göstermesini istedi. Rum medyasından sızan bilgilere göre, Guterres Anastasiadis’le başbaşa görüşmesinde, “Bu toplantılarda da ortak zemin bulamazsam, Güvenlik Konseyi’nden aldığım, müzakereleri sürdürme görevinden ayrılacağım, görevi iade edeceğim” dedi. Rum lider, Genel Sekreter’in uyarısına rağmen tutumunda herhangi bir değişiklik yapmadı.