Marina Udgodskaya, Moskova’nın yaklaşık 400 km kuzeydoğusundaki küçük Rus kasabası Povalikhino’da belediye binasında temizlik görevlisiydi.
Rusya’da yasalar gereği seçimlere en az iki adayın katılması gerekiyor. Udgodskaya’nın hayatı da bu prosedürle birlikte değişti.
Çünkü Udgodskaya, seçimi demokratik göstermek için aday olduğu yerel seçimlerde hiç kampanya yürütmeden ezici bir üstünlükle mevcut belediye başkanı karşısında seçimi kazandı.
BBC Rusça Servisi’nden Petr Kozlov, Udgodskaya’nın temizlikçilik kariyerinden belediye başkanlığına giden yolu öğrenmek için Povalikhino’ya gitti.
Povalikhino, Kostroma bölgesinin küçük bir yerleşim yeri. Az sayıda nüfüsu bugünlerde politik bir değişimi çok da hissettirmiyor.
Kasabada bazı insanlar geçimini kereste endüstrisinden, bazıları tarım ya da Chukhloma Gölü kenarında turizmden kazanıyor. Çok sessiz ve kırsal bir yer.
Cep telefonum dahi çekmedi.
Ancak burası, mevcut belediye başkanın istediği için aday olan bir kişinin zaferini kutladığı bir yer.
Marina Udgodskaya satış asistanı olarak eğitim almıştı, ancak memleketi Povalikhino’da satış işi bulamadı. Çünkü kasabada sadece iki küçük dükkan var.
Mezuniyetinden bu yana ailesini geçindiren Udgodskaya, ayrıca içerisinde ördekler, kazlar, tavşanlar, köpekler ve kediler de olduğu evine, bahçesine ve büyükbaş hayvanlarına da baktı.
Ayrıca mahalli idare dairesinde temizlikçi olarak çalışan Udgodskaya, kış aylarında da belediye başkanlığının ofisindeki odun sobalarının düzgün çalıştığını kontrol ettiği bir işi yaptı. Kasabada doğal gaz yok ve her yer odun sobasıyla ısıtılıyor.
Udgodskaya’nın zaferi, onu işe alan görevdeki belediye başkanı için şok etkisi yarattı.
Zafer, kampanya yapmadan seçimi kazanan Udgodskaya için de bir sürpriz oldu.
Şöhreti ülke geneline yayılan Udgodskaya, kısa süre içerisinde yerel seçimlerin en tanınmış lideri haline geldi. Bu ülkenin geri kalanı için de beklenmedik bir şeydi.
Muhalefet siyasetçisi Dmitry Gudkov, blogunda Udgodskaya’yı zaferinden dolayı kutladı ve bunun, Başkan Putin’in partisi Birleşik Rusya’dan bıkan bölgelerdeki insanların bir göstergesi olduğunu söyledi.
KAZARA ADAY OLDU
İronik bir şekilde, Udgodskaya’nın adaylığına seçimin yapılabilmesi için yasal şartı yerine getirmek isteyen 53 yaşındaki görevdeki belediye başkanı Nikolai Loktev karar verdi.
Eski bir polis memuru olan Loktev, son beş yıldır kırsal bölgenin belediye başkanlığını yapıyor, köydeki birçok kişi tarafından saygı görüyor ve ilçeyi iyi durumda teslim ettiğine inanıyor.
BBC Rusça Servisi’ne konuşan Loktev, “Evet, Marina Udgodskaya’dan aday olmasını ben istedim. Aslında başka birkaç kişiye de sordum, ama reddettiler. Açıkçası başka seçenekler olsaydı, ona sormazdım. Ama zaferinde özel ya da sıra dışı bir şey görmüyorum. Aferin ona!” diyor.
Kasabadan ayrılarak bir iş aramayı planladığını söyleyen Loktev, durumun siyasi yönünden bahsetmekten kaçınıyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in partisi Birleşik Rusya için bir kayıp olduğu yönündeki yorumları bir kenara itiyor:
“Hiçbirimiz (Ugodskaya ve kendisi) herhangi bir partinin üyesi değiliz.”
Ancak Loktev ülkenin siyasi sistemine hakim olan Birleşik Rusya’nın temsilcisi olarak çalıştı.
KÜLKEDİSİ HİKAYESİ?
Udgodskaya güneşli bir Ekim gününde göreve başladı. İlk gününde ofisine geldiğinde yerel gazeteciler Moskova’dan gelen ulusal basından gazeteciler tarafından karşılandı. Gazeteciler Rus siyasetinin Külkedisini görmek için oradaydı.
Sakin bir görüntü çizen Udgodskaya, gazetecilerin sorularına kesin ve dengeli cevaplar veriyor:
“İyi hissediyorum, sadece normal duygular. İlk başta biraz şaşkındım ama şimdi iyiyim. İşte mazbatam. Görevi geri çevirmedim. Kimse de beni ikna etmek zorunda kalmadı. Aday olmak benim kararımdı. İnsanlar beni seçmişse onlar için çalışacağım.”
Açılıştan dakikalar sonra arabasının direksiyonuna geçen Udgodskaya peşindeki gazetecilerle birlikte kasaba sakinlerini görmek için yola çıktı.
Destekçileri ile buluşan Udgodskaya burada onlarla birlikte aynı fotoğraf karelerine girdi.
Destekçisi olan kadın Udgodskaya’nın göreve başlaması için bir hayli istekli:
“Elbette ki Marina’ya oy verdim. Ona güveniyorum. Zeki bir kadın ve bu işte kesinlikle başarı olacak!”
Udgodskaya yakın zaman içinde kendisi gibi küçük olan kasabanın bütçesini oluşturmak için bir belediye yönetimi eğitimi alacak.
KASABA HALKI NE DİYOR?
Kasabalıların ne hissettiğini anlamak için Povalikhino’da bir yürüyüşe çıkıyoruz. Yerel bir dükkanda, belki de şaşırtıcı bir şekilde Udgodskaya’nın kayınvalidesi olduğu ortaya çıkan sarı paltolu yaşlı bir kadınla sohbet etmeye başlıyorum.
“Bu genç kadın benim gelinim” diyor ve ekliyor: “Eğer işi iyi yapabiliyorsa, yapmalı. Yapamazsa gider!…”
Pembe başörtülü başka bir kadın ise Marina’nın kazandığı için çok mutlu olduğunu söylüyor:
“Yeni ve taze yüzlere ihtiyacımız var. Köylerimizde bir şeyleri düzeltmek için bir şansı olması çok güzel. “
Sohbet ederken çekirdek çitleyen Mikhail adlı bir adam da başörtülü kadının iyimser cümlelerini paylaşıyor:
“Zamanla tecrübe kazanacak! Her şeyi öğrenecek. Genç, güzel ve neşeli birisi.”
Başka bir kasabalı olan oy vermemiş ve önceki belediye başkanının da pek hoşlanmayan İvan ise “Bekleyip göreceğiz” diyor.
İvan, Loktev için, “Yapması gereken tek şey kasabamızdaki sokak lambalarını zamanında yakmaktı. Bunu bile yapamadı” diye konuşuyor.
İvan’a neden oy vermediğini sorduğumda ise 90’larda bir siyasi partinin votkaları düşürme vaadini hatırlatıyor. İvan hayal kırıklığını kafasını sallayarak, “Zaman içerisinde bunu yapmayacaklarını ortaya çıktı” diyor.
İvan o gün bugündür oy kullanmayı bıraktığı gibi alkolü de bıraktığını da itiraf ediyor.
BU DURUM PUTİN’İN PARTİSİ İÇİN NE ANLAMA GELİYOR?
Rusya’da muhalefet, Udgodskaya’nın zaferini Putin’in iktidar partisi Birleşik Rusya için bir yenilgi olarak iddia etmekte çabuk davrandı.
Bir temizlik görevlisinin Putin’in partisini hiçbir seçim kampanyası yapmadan yenmesi elbette onlar için bir PR mağlubiyetiydi.
BBC Rusça servisi, bölgenin başkenti Kostroma’daki yerel yönetimde, valinin bu yenilgiden dersler çıkarmaya çalıştığına dair soruşturmaların olduğunu öğrendi.
Haber Moskova’ya ulaştı ve Rusya Merkez Seçim Komisyonu (CEC) Başkanı tarafından da yorumlandı.
CEC Başkanı Ella Pamfilova, “Evet, Udgodskaya seçime teknik olarak aday oldu ve kasabalılar da onu seçti. Temizlikçi olduğu için böyle bir şey olacağını beklemiyordu” diye konuştu.