İnsanların Covid-19 salgını sırasında karşılaştığı birçok beklenmedik sorun arasında saç dökülmesi de yer alıyor.
Nedeni mi? Tek kelimeyle: Stres .
Uzmanlar, Covid-19 ile ilişkili saç dökülmesinin telogen effluvium (TE) olduğunu söylüyor. TE, vücut üzerindeki büyük bir stresin sonucudur ve zihinsel ve fiziksel strese yanıt olarak gerçekleşir.
Salgının neden olduğu kargaşa, TE’yi tetiklemek için yeterlidir. Ancak bir Covid-19 enfeksiyonu geliştirdiyseniz, çifte sorun yaşamış olabilirsiniz çünkü TE bir hastalığın fiziksel stresinden de kaynaklanabilir. Dahası, pandemi çok uzun süredir devam ettiğinden ve TE baştan beri bir yükselişte olduğundan, saçların yeniden uzaması da bu durumdan etkilenebilir.
COVİD-19 STRESİ SAÇ DÖKÜLMESİNİ NASIL TETİKLİYOR?
TE’yi anlamak için saç döngüsünü anlamanız gerekir. Saç döngüsü büyüme aşamasına anajen, dinlenme aşamasına telojen denir. Telojenin sonunda, saç dökülür ve döngü, büyüme aşaması olan anajene geri döner. Ancak güçlü bir stres etkeni ortaya çıktığında, bu döngü bozulabilir. Saç, erken dinlenme aşamasına geçer ve dökülür. Ortak tetikleyiciler arasında doğum, hastaneye yatma, ameliyat, hızlı kilo kaybı ve şiddetli ve ani stres faktörleri yer alır.
Saçı dinlendirmek, potansiyel olarak vücudumuzun gelişmiş enerji koruma sisteminin bir parçasıdır. Teori, vücudunuzun saç uzatması için çok fazla enerji gerektirmesidir. Süreçteki stres, zaman faktörünü etkileyebilir. Saç döngüsünün uzunluğu nedeniyle TE olabilir, ancak aşırı stresten yaklaşık üç ay sonrasına kadar kendini belli etmez. Aynı sebep, doğum yapan kişilerin bebeğini kucağına aldıktan üç ay sonra saç dökülmesini fark etmeleridir.
Ve bu neden oldukça açık veya öngörülebilir olsa da, bir gecikme olduğunda TE’yi tetikleyen diğer şeyleri saptamak zor olabilir. Dökülmeyi fark ediyorsanız, kendinize şunu sorun: Üç veya dört ay önce kayda değer, stresli bir şey mi oldu?
COVİD-19 ENFEKSİYONU DA SAÇ DÖKÜLMESİNİ TETİKLEEYBİLİR
Bir Covid-19 enfeksiyonu, TE ile görülen saç dökülmesine de neden olabilir. Covid-19 tüm vücudu etkiliyor, ancak oksijen eksikliğinden kaynaklanan stres, ateş ve vücuttaki stres özellikle saç köklerini dinlenme aşamasına itebilir.
Ocak 2021’de The Lancet’de yayınlanan ve hastaneye kaldırılan kişilerde Covid-19 enfeksiyonunun uzun vadeli sonuçlarına bakan bir çalışmada, enfeksiyondan 6 ay sonra en yaygın kalıcı semptomlar yüzde 63 ile yorgunluk veya kas güçsüzlüğünü içeriyordu, onu yüzde 26 ile uyku sorunları ve yüzde 23 ile anksiyete veya depresyon izliyordu. Listede yüzde 22 ile saç dökülmesi de yer alıyordu.
TE ile ilişkili saç dökülmesinin arkasındaki sebep ne olursa olsun, sonuçlar saç kökleri gevşek olduğundan ve kolayca dökülebildiğinden özellikle saçınızı yıkadıktan veya taradıktan sonra çarpıcı olabilir. Bazı kişilerde saç, kümeler halinde çıkıyormuş gibi görünecektir. Çok fazla saç dökülene kadar incelmeyi fark etmeyebilirsiniz.
COVİD-19 SAÇ DÖKÜLMESİNE KARŞI İPUÇLARI
İyi haber şu ki, TE geçicidir. Olumsuz olan şey ise, saç döngünüzün genellikle 6 ila 9 ay süren anajene veya “büyüme” aşamasına dönmesi için sık sık beklemeniz gerektiğidir.
Covid-19 durumunda, pandeminin uzun sürmesi, bu döngüyü daha karmaşık hale getirebilir. Uzun vadeli stres faktörleri saçı kronik bir TE’ye çevirebilir. Bu nedenle, saç sağlığını ve büyümesini destekleyen bir diyet izlemek çok büyük önem taşıyor. Bu da yeterli protein, D vitamini ve demir içeren dengeli bir diyet anlamına gelir.
Saçlarınız dökülüyorsa ve bu durum zamanla düzelmiyorsa, hormonal dengesizlikleri de içerebilen saç dökülmesini tetikleyebilecek diğer tıbbi durumlar için sizi değerlendirecek bir dermatoloğa gitmeyi düşünebilirsiniz.
Size uygun olduğundan emin olmak için saç ürünlerinizi mutlaka yeniden değerlendirin. Tekrar büyüme aşamasında kalınlık aşamalarından geçerken saç hacmi ve kalınlığı değişecektir. Saç çizginizin etrafında kısa “yeni” kılları gördüğünüzde saçınız uzamaya başladı demektir.
