İzmir Ekonomi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yaşar Güneri Şahin ile aynı fakültede Doktor Öğretim Üyesi olarak görev yapan Osman Doluca, Kovid-19 salgınında ön safhada mücadele eden sağlık çalışanlarının kullanması için 2 ay önce maske geliştirme çalışmalarına başladı.
Sağlık çalışanlarının bu süreçte hastanelerde ve özellikle de yoğun bakım servislerinde uzun süre mesai yapmalarını dikkate alan Şahin ve Doluca, kendi kendini temizleyebilen ve uzun süre çıkartmadan kullanılabilen bir maske üzerinde çalışmalarını sürdürdü.
“Pla filament” maddesinden yararlanılarak geliştirilen 80 gram ağırlığındaki maske, 3D yazıcıyla üretilirken çift hava kanalına yerleştirilen mercimekten biraz büyük ultraviyole ledler sayesinde filtrelerin sterilizasyonu sağlanıyor.
Geliştirilen maskede 30 dakikada bir devreye giren ultraviyole ledler, filtrelerde biriken virüs ve benzeri yabancı maddeleri 29 saniyede yüzde 99,97 oranında yok ediyor.
Prof. Dr. Yaşar Güneri Şahin, yaptığı açıklamada, bilim insanları olarak Kovid-19 sürecinde görev yapan sağlık çalışanlarına destek olmak için böyle bir maske geliştirdiklerini söyledi.
Sağlık çalışanlarının rahat nefes alması için maskelerinde iki hava kanalı oluşturduklarını belirten Şahin, “Yaptığımız araştırmalarda ultraviyole ledlerin hiçbir maskede kullanılmadığını belirledik. Ultraviyole ışınlar DNA ve RNA virüslerinin yapısını bozduğu için biz de geliştirdiğimiz maskede çok küçük boyutlu ultraviyole ledleri kullandık. Geliştirdiğimiz maskede ultraviyole ledler 30 dakikada bir 29 saniye devreye girerek filtrelerde biriken tüm yabancı maddeleri etkisiz hale getiriyor.” dedi.
Şahin, geliştirdikleri kendi kendini temizleyebilen maske sayesinde filtre değiştirme maliyetlerini çok düşük seviyelere indirdiklerini, filtre değişimi sırasında oluşabilecek bulaşıların önüne geçtiklerini ifade etti.
“Hiç çıkarmadan kullanılabiliyor”
Geliştirdikleri maskeyi deneyen sağlık personellerinin memnun kaldığını anlatan Şahin, şunları kaydetti:
“Çift hava kanalı olduğu için uzun süre görev yapan sağlık çalışanları rahat bir şekilde nefes alıp verebiliyor. Ayrıca içinde ömrü yaklaşık 15 gün olan 6 voltluk piller sayesinde sağlık çalışanları 24 saat boyunca hiç çıkarmadan bu maskeyi kullanabiliyor. Piller bittiği zaman yenilenmesi durumunda sağlık çalışanları maskeyi tekrar kullanmaya devam edebilir. Çalışmamıza faydalı model almak için Türkiye Patent Kurumuna başvuruda bulunduk.
Bizim geliştirdiğimiz sistem aynı zamanda birçok maske üzerine de uygulanabilir özelliği sahip. ABD ve Çin’den de patent alarak geliştirdiğimiz maskenin dünya tarafından kullanılmasını istiyoruz. Başka ülkelerde bu çalışma geçen aylarda başladı ve birkaç ürün sundular ama henüz tam kullanılabilecek bir ürün ortaya çıkmadı.”
Şahin, geliştirdikleri maskenin dış yüzeyine yerleşebilen virüs ya da yabancı maddelerin dezenfeksiyonu için de bir kutu geliştirdiklerini, bu kutuda 30 dakika gibi kısa bir sürede maskenin dış yüzeyinin dezenfekte edilip yeniden kullanıma hazırlandığını sözlerine ekledi.
