Salgınla birlikte en çok talep gören teknolojiler arasında e-ticaret sistemi, uzaktan eğitim sağlayıcıları, e-sınavlar, çok kullanıcılı kapalı sistem ortak çalışma uygulamaları, görüntülü iletişim ve sohbet kanalları yer alıyor. Bu tabloya uzaktan baktığımızdaysa arka planda yapay zekâ, IoT, blockcahin ve gerçekliklerin hızla kullanılmaya ve geliştirilmeye devam ettiğini görüyoruz. Özellikle geleceğe yönelik ilerlemelerin salgından çıkarılan derslerle yönleneceği bir döneme giriyoruz.
Sağlık alanına baktığımızda çeşitli online sistemler üzerinden bilgi edinmenin yanı sıra giyilebilir teknolojilere olan ilgi de artıyor. Deep Medicine kitabının da yazarı olan Dr. Eric Topol ve arkadaşları bir süredir dinlenme süresindeki kalp atış hızı ve uyku verilerinin grip salgını tahminlerini iyileştirebileceğini gösteren bir çalışma yayınladı. Çalışmayı yürüten ekip, yüksek kalp atış hızının enfeksiyonun bir işareti olabileceği ve bu değişiklikleri bir akıllı saat kullanarak izlemenin mümkün olduğunu belirtirken, bu verinin aynı zamanda koronavirüsün erken bir göstergesi olabileceğini öne sürüyor. Öte yandan pek çok veriyi takip edebilen giyilebilir teknolojiye sahip farklı ürünler, sağlık alanında çalışanların yükünü hafifletmeyi amaçlayan online asistanlar da hayatımızda giderek daha fazla yer ediniyor.
Yapay zekâ hekimler kadar hazır mı?
Salgın sürecinde virüs üzerindeki çalışmalarda, ilaç geliştirmede, görüntüleme sistemlerinde sık sık kullanılan yapay zekâ (AI), sağlık hizmetlerindeki dönüşümün temelini oluşturuyor. Yapay zekâ kullanımıyla tahlil sonuçlarından, hasta deneyimine sağlık hizmetlerine erişime katkı sağlayacağı düşünülüyor. Ayrıca sağlık çalışanlarının hasta bakımında daha az zaman harcamalarını sağlamak ve tükenmişliği azaltmak açısından da faydalı olacağı öngörülüyor. En önemli katkısının ise daha hızlı teşhis ve tedaviyi destekleyerek sağlık hizmetlerinin giderek artan nüfusa iyi bir şekilde verilebilmesini sağlamak olacağı yönünde.
Ancak yapay zekânın henüz bu aşamada olmadığını, hekimlerin üzerinden yoğun hasta yükünü alabilmek için daha fazla gelişmesi gerektiğini gösteren pek çok akademik makale olduğunu da unutmamak gerekiyor. Geçtiğimiz mart ayında BMJ’de yayınlanan yakın zamanlı bir makalede de Myura Nagendran ve arkadaşları, yapay zekânın henüz abartıldığı kadar iyi sonuçlar veremediğini öne sürüyor.
Eğitime farklı bakış
Tüm dünyada hızlı bir şekilde geçilen uzaktan eğitimin geleceği içinse öngörülen model genişletilmiş gerçekliğe kadar uzanıyor. Ancak öncesinde çocuklara ve öğretmenlere şimdikinden çok daha işlevsel olabilecek uygulamalar sunuluyor. Bu uygulamalar arasında öğrencilerin birlikte çalışabileceği bugünlerde şirketlerin kullandığı Microsoft 365, Chromebook gibi ürünler yer alıyor. Bizlerin yakın zaman önce tanıştığı bu ürünler geleceğin çocuklarına tebeşir kadar tanıdık görünüyor. Henüz yaygın olmasa da AR (Artırılmış Gerçeklik) ve VR (sanal Gerçeklik) öğrenciler için farklı deneyimler sunuyor. Gelecekte sınırların ortadan kalktığı, başka bir ülkeye gitmeden dünyanın en iyi üniversitelerinden dahi eğitim alınabilecek bir sistem üzerinde çalışılıyor.
E-ticaretin evrimi hızlanabilir!
E-ticaret her ne kadar salgın döneminde kâr ettiyse de bazı raporlar bu kârın beklenen oranda olmadığını gösteriyor. Ancak koronavirüs salgınının daha önce sanal alışveriş yapmamış pek çok yeni müşteriyi de sisteme kattığı da görülüyor. Bu alandaki kullanıcı artışı gün geçtikçe AR -VR gibi gerçekliklerin bu sektörde daha fazla yer alabileceğini işaret ediyor. Bazı büyük e-ticaret sitelerinde kullanımda olan ürünü sanal olarak deneme, giysiyi üzerinde görme gibi uygulamalar yaygınlaşabilir.
Yeni normal hayat aslında yıllardır sözünü ettiğimiz sanal toplantılar, uzaktan işlem, uzaktan eğitim, sanal alışveriş, insansız fabrikalar, dijital etkinlikler, sanal sergiler ve konserler gibi önceden fütüristtik saydığımız ne varsa kapsıyor. Devrin dijital devri olduğunu kabul etmeliyiz. Fırsatlar ise yaşanan pandemi sürecinde insanların nelere gereksinim duyduğu ve nelerin eksik kaldığını iyi gözlemleyenleri bekliyor.
Serap TORUN
twitter.com/seraptorun73
