SETA Eğitim ve Sosyal Politikalar Araştırma Asistanı Mustafa Altunel tarafından hazırlanan ‘TIMSS 2019’da Türkiye’ başlıklı raporda, Türkiye’nin sınavdaki performansının yanı sıra TIMSS 2019 sonuçlarının nasıl okunması gerektiği yönünde değerlendirmelere yer verildi. Geçmiş yıllarla kıyaslandığında, Türkiye’nin TIMSS 2019 uygulamasında daha iyi bir performans gösterdiği belirtililen raporda, şu ifadeler yer aldı:
“Hem matematik hem de fen alanlarında elde edilen başarı ülke sıralamasında da ortaya çıktı. Matematik alanında dördüncü sınıf düzeyinde ortalama 523 puana sahip Türkiye, bu puanla 58 ülke içerisinden 23’üncü sırada yer aldığı, sekizinci sınıf düzeyinde ise 396 puanla 39 ülke içerisinde 20’nici sırada yer buldu. Fen alanında dördüncü sınıf düzeyinde ortalama 526 puanla 58 ülke içinde 19’uncu; sekizinci sınıf düzeyinde fen alanında ise 515 puanla 39 ülke içerisinde 15’inci oldu. Türkiye sekizinci sınıf düzeyinde ortalamaya oldukça yakın bir performans sergilerken, diğer sınıf ve alanlarda ilk kez uluslararası ortalamanın üzerine çıktı.
TÜRKİYE’NİN YILLARA GÖRE DURUMU
Türkiye, dördüncü ve sekizinci sınıf düzeyinde ve her iki alanda ortalama puanlarını önceki yıllara göre yükseltmeyi başardı. Bunun yanında önceki senelerde ölçek orta noktası puanının altında kalan alanlarda ölçek orta noktasının üzerinde puanlar elde etme başarısını gösterdi. Matematik alanında dördüncü sınıf düzeyinde 2011 araştırmasında 469 olan ortalama puanın 2015’te 483, 2019 araştırmasında ise 523 seviyesine çıktı. Matematik alanında sekizinci sınıf puan ortalamalarına bakıldığında 2011 araştırmasında 452 puan, 2015 araştırmasında 458 puan olduğu görülüyor. Bu alanda 2019 araştırmasında ortalama puan ise 496. Fen alanında dördüncü sınıf düzeyinde Türkiye’nin ortalama puanlarına uygulama döngülerinde bakıldığında 2011 araştırmasında 463 puan, 2015 araştırmasında 483 puan ortalaması olduğu görülüyor. 2019 araştırmasında ise bu puan ortalaması 526 olarak gerçekleşti. TIMSS döngülerinde Türkiye’nin sekizinci sınıf düzeyinde fen ortalama puanlarına bakıldığında 2011’de 483, 2015’te 493 puan ortalaması olduğu görülüyor. 2019 araştırmasına göre ise bu puan ortalaması önemli bir artışla 515 puan oldu.”
ANKET VERİLERİ
Raporda, TIMSS uygulamasının anketlerinden elde edilen verilere de yer verildi. Buna göre öğrencinin sosyoekonomik durumunun başarı puanını etkileyen önemli bir belirleyici olduğuna işaret edilerek, başarıyı belirleyen diğer değişkenlerin ise evdeki kitap sayısı, internet bağlantısı durumu, öğrencinin çalışmak için bir alana sahip olup olmama durumu ve velinin çalışma durumu olduğu anlatıldı. Bu durumla ilgili raporda, şu bilgiler yer aldı:
“Türkiye’nin TIMSS 2019 araştırmasında göstermiş olduğu olumlu gelişmeyi sürdürülebilir kılması amacıyla bu alanlarda detaylı çalışmalar yapılmalı ve eğitim konusunda gerçekleştirilecek reformlar bu gerçekliğe göre planlamalı. Özel olarak desteğe ihtiyaç duyan bölgelere destek mekanizmalarının oluşturulması başarının homojen dağılımı ve sürdürülebilir kılınması amacıyla önem arz ediyor.”
‘TÜRKİYE POZİTİF İVME YAKALADI’
SETA’nın raporunda, “TIMSS 2019 uygulaması sonucunda elde edilen veriler ışığında, performansına bakıldığında Türkiye’nin pozitif bir ivme yakaladığı görülüyor” denildi.
Ancak verilerde yaşanan iyileşmenin sürdürülebilir kılınması açısından gerekli politikaların geliştirilmesinin önemine işaret edilen raporda, şunlar kaydedildi:
“Sosyoekonomik düzeyin eğitim çıktıları üzerindeki etkisi, bölgesel imkâan farkları, okullar arası hiyerarşi gibi eğitimin yapısal sorunları çözülmeden yaşanacak olumlu gelişmelerin sürdürülebilir kılınması oldukça zordur. Buna ek olarak koronavirüs salgınıyla birlikte ortaya çıkan durum hemen her ülkede yüz yüze gerçekleştirilen eğitim faaliyetlerini etkiledi. Yüz yüze eğitime verilen arayla birlikte kimi ülkeler eğitim öğretim süreçlerini dijital ortama taşıyarak uzaktan yürütmüşse de kimi ülkeler uzaktan eğitim süreçlerini gerçekleştiremedi. Bu durum, öğrencilerde öğrenme kaybına ve düzey farklılıklarına sebep oldu. PISA ve TIMSS gibi uluslararası uygulamaların önümüzdeki yıllarda bu durumdan etkileneceği söylenebilir. Türkiye elinde bulundurduğu imkânları doğru ve etkili biçimde kullanması durumunda önümüzdeki yıllarda gerçekleştirilecek uluslararası ülke sıralamalarında öne geçebilir. Türkiye’nin son yıllarda ortaya koymuş olduğu ulusal ve uluslararası hedefler düşünüldüğünde TIMSS 2019 araştırması sonrasında ortaya çıkan ortalama puanlar ve sıralamalar umut verici. İçerisinde bulunduğu coğrafya ve sahip olduğu genç nüfus sebebiyle her dönem yeniyi ve yeniliği takip etmek durumunda olan Türkiye’nin gelişmekte olan ülke statüsünden gelişmiş ülke statüsüne geçişi için nitelikli insan gücüne olan ihtiyacı aşikar. Bu gerçeklikten hareketle nitelikli insan yetiştirmek için gerekli politikaların istikrarla uygulanması ve eğitimin çıktılarının belirli periyotlarla izlenmesi önem arz ediyor.
ULUSLARARASI KABUL GÖREN DEĞERLENDİRME SÜRECİ
TIMSS uygulaması ülkelerin talepleri doğrultusunda dördüncü ve sekizinci sınıf düzeyindeki öğrencilerin katıldığı, 25 yıllık tecrübeye sahip uluslararası kabul gören bir değerlendirme süreci. Bu değerlendirme süreci sonunda elde edilen veriler ülkelere, eğitim sistemlerinin değerlendirilmesi için fırsat sunduğu vurgulanan raporda, geçmiş yıllarda katılım sağlanan uygulamalarla yeni verilerin kıyaslanması yoluyla eğitim sistemlerini boylamsal olarak izleme imkanı veren uygulamanın aynı zamanda ülkelerin birbirleriyle performanslarını kıyaslaması imkanı verdi.”