Yapılan son araştırmalara göre pandemi döneminde gençlere ve çocuklara yönelik siber zorbalık, %70 ile rekor düzeyde arttı. Bitdefender Antivirüs’ün Türkiye Operasyon Direktörü Alev Akkoyunlu, okulların açılması ile birlikte bu durumun daha da artacağı uyarısında bulunarak ebeveynlerin ve çocukların neler yapması gerektiğini sıralıyor.
Siber Zorbalık Nedir?
Siber zorbalık, dijital teknolojileri kullanarak başkalarına onları kızgın, üzgün veya korkmuş hissettirip zarar vermeye yönelik kasıtlı bir girişimdir. Sosyal medyada, mesajlaşma platformlarında, oyun platformlarında veya cep telefonlarında gerçekleşebilir. Siber zorbalık örnekleri arasında incitici yorumlar, tehditler, söylentiler, fotoğraflar ve online yayınlanan veya dolaşıma sokulan videolar yer alır. Siber zorbalık, çocukların ve gençlerin bağlandığı her yerde olabilir.
Siber Zorbalığın Türleri Nelerdir?
Siber zorbalık, ciddi ve uzun süredir devam eden ve birçok farklı türü olan sosyal bir sorundur. Akkoyunlu, siber zorbalık türlerinden bazılarını şöyle sıralıyor:
• Flamming: Sosyal paylaşım sitelerinde genellikle küfür veya başka bir saldırgan dil ile hakaretler yayınlamak.
• Taciz ve takip: Bir kişiye veya bir gruba tekrar tekrar saldırgan ve kötü niyetli mesajlar göndermek.
• Aşağılamak: Bir kişi hakkında itibarına veya arkadaşlıklarına zarar verecek dedikodu veya söylentiler göndermek veya yayınlamak.
• Taklit Etmek: Birinin sosyal medya ya da e-posta hesabına girerek başkalarına utanç verici fotoğraf ve mesajlar göndermek ya da paylaşmak.
• Dışlamak: Birini, çevrimiçi bir gruptan kasıtlı olarak dışlamak. Daha sonra gruptan dışlanan kişi hakkında kötü niyetli yorumlar yapmak ve taciz edici söylemlerde bulunmak.
• Siber Taciz: Yoğun taciz ve tehdit içeren, karşı tarafta korku yaratan gizli takip ve aşağılama.
• Maskelemek: Bir zorbanın, birisini anonim olarak taciz etmek için sahte bir kimlik oluşturması. Sahte bir kimlik oluşturmanın yanı sıra, zorba kurbana kötü niyetli mesajlar göndermek için başka birinin kimliğine de bürünebilir.
Çocukları Siber Zorbalığa Uğrayan Ebeveynler Ne Yapmalı?
Bu gibi durumlarda ne zaman ve nasıl adım atacağını belirlemek, ebeveynler için kolay olmayabilir. Ancak çocuğunuz siber zorbalığa maruz kalıyorsa, onu ciddiye alın ve onunla birlikte çalışarak zorbalığı durdurmak için harekete geçin.
1. Çocuğunuzu dinleyin. Çocuğunuza, siber zorbalık kurbanı olduğunda bunun utanılacak bir şey olmadığını hatırlatın.
2. Çocuğunuza güven verin. Ne olursa olsun onun yanında olacağınızı hissettirin ve yardımcı olmaya çalışın.
3. Çocuğunuzla sosyal medyada da iletişimde kalın. Çocuğunuzu sosyal medya hesaplarından takip edin ve arkadaş listenize ekleyin. Facebook ve Instagram gibi sosyal medya hesaplarından takip ederek arkadaşlarının gösterdiği aksiyonları da izleyebilirsiniz.
4. Zorbalığı durdurmak için birlikte çalışın. Çocuklarınıza karşı gerçekleşen zorbalıkları ve kanıtları kaydedin, ekran görüntüsünü alın, ilgili yerlere raporlayın ve zorbayı engelleyin.
5. Okul yöneticileri ve diğer ebeveynlerle konuşun. Konuyla ilgili öğretmenlerle ve diğer ebeveynlerle konuşun. Sorunun farkında olmalarını ve endişelerinizi anlamalarını sağlayın.
6. Durumu takip edin. Çocuğunuzla konuşmaya devam edin ve onu daima dinleyin. “Bugün okul nasıldı?” gibi soruların çoğu zaman “İyiydi” cevapları olması normal. Takibe devam edin, bu duruma karşı homurdansa dahi, olumlu olmaya çalışın ve bunu sürdürün.
7. Zorbalıkla ilgilenen kurumlara danışın. Daha fazla tavsiye için, zorbalıkla mücadele eden kuruluşlarla iletişim kurmayı deneyin.
8. Ebeveyn kontrolü içeren bir güvenlik yazılımı kullanın. Çocuğunuzun çevrimiçi aktivitelerini izleyebileceğiniz ebeveyn kontrolü içeren bir güvenlik çözümü edinin.
Siber Zorbalık Mağdurunun Arkadaşları Neler Yapmalı?
Genellikle mağdurun arkadaşları, siber zorbalığa ilk tanık olan kişilerdir. Akkoyunlu’ya göre siber zorbalığa maruz kalan birini tanıyorsanız, yardım etmek için yapabileceğiniz şeyler şunlar:
1. Birine zarar verebilecek gönderileri, metinleri veya fotoğrafları paylaşmayın.
2. Mağdur olan arkadaşınızla konuşun ve ona değer verdiğinizi bilmesini sağlayın.
3. Zorbalığa uğrayan arkadaşınıza iyi olup olmadığını ve yardıma ihtiyacı olup olmadığını sorun.
4. Bir arkadaşınız siber zorbalığa uğradığında, durumu ailesi ile paylaşması gerektiğini söyleyin.
5. Online olarak hesabı raporlayın veya raporlamanıza yardımcı olabilecek bir yetişkine gösterin.
6. Kötü mesajları geri göndererek zorbalığı devam ettirmeyin.
7. Siber zorbalığa maruz kalan kişiye olumlu şeyler söyleyin.
8. Siber zorbaların, yaptıkları şeyin doğru olmadığını bilmelerini sağlayın.
9. Zorbalığa uğrayan kişiye bunu bildirmesini, zorbalık yapan kişileri engellemesini veya silmesini önerin.
10. Zorbalık yapılan gruptan veya sohbetten ayrılın.