Son iki yıldır ‘İçişleri Bakanlığı Müşaviri’ sıfatıyla Bakü’deki Türkiye Büyükelçiliği’nde görev yapan emekli Jandarma Tuğgeneral Ali Demir ile Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmaları konuştuk. Geçen ağustosta emekliye ayrılarak Türkiye’ye dönen Demir, Dağlık Karabağ konusunu konuşurken Ermenistan’daki iç politik gerilimin de mutlaka hesaba katılması gerektiğini belirtiyor…
Ali Demir
İÇ KAMUOYU KAYNIYOR
Rusya bu çatışmaların neresinde?
Askeri gözle baktığımızda bu saldırıların Ermenistan’ın imkân ve kabiliyetlerini aşan eylemler olduğunu rahatlıkla görüyoruz. Azerbaycan Ermenistan’ın üç katı büyüklüğünde ve her bakımdan daha güçlü. Ermenistan’ın mevcut Paşinyan yönetimi ekonomik ve siyasi kusurlarını örtbas etmek için Rusya desteğiyle bu saldırıları yapıyor. Birçok yolsuzluk iddiası var. Pandemi sürecini berbat yönettiler. İç kamuoyu kaynıyor.
İçerisi çok karışık yani?
Hem de çok. Paşinyan’ın 2018’deki iktidarı o bilindik ‘renkli devrimler’ benzeri sokak hareketleriyle oldu. Amerikanvari bir havası vardı. Zaten diyasporadaki ‘Los Angeles’ lobisinin desteğiyle neredeyse bütün sorunları çözeceği beklentisi oluştu. Ayrıca önceki Başbakan Koçaryan yolsuzluk ile suçlanıyordu. Sokaklar buna tepkilerle dolup taşıyordu. Nihayetinde Paşinyan geldi, Koçaryan hapsi boyladı. Ama sonra Paşinyan hakkında da yolsuzluk iddiaları ortaya çıktı.
Nasıl iddialar?
Sigara ve elmas kaçakçılığı ile suçlanıyor. Afganistan merkezli bir kaçakçılık. Hatta bunun için devletin uçaklarını kullandığı bile iddia ediliyor.
Koçaryan taraftarlarının suçlaması mı?
Farklı kesimlerden de var. Bu arada Putin hapisteki Koçaryan’ı unutmadı. İki kez doğum günlerinde tebrik mesajı gönderdi. Bunun tabii başka bir anlamı olmalı ki Koçaryan daha sonra tahliye edildi.
LOS ANGELES YÜZÜSTÜ BIRAKTI
Putin Paşinyan’ı istemiyor mu yani?
Şahıs meselesinden ziyade politika meselesi. Paşinyan yönetimi iyi durumda değil. Son dönemde ağır bir politik travma yaşıyor. İçişleri Bakanı istifa etti. ‘Milli Tehlikesizlik Başkanlığı’ diye bir istihbarat teşkilatları var. Oraya başkan atadığı iki kişi üst üste istifa etti. Genelkurmay başkanı istifa etti. Yolsuzluk iddiaları havada uçuşuyor. Bunun dışında, hatırlayın lütfen, Dünya Sağlık Örgütü’nün pandemi sürecinde açıkladığı ‘Durumu En Kötü 10 Ülke’ arasında Ermenistan da vardı.
Los Angeles desteği ne oldu?
İçerdeki yorumlara göre Los Angeles lobisi ‘yüzüstü’ bıraktı. Dolayısıyla ‘Paşinyan yüzünü tekrar Rusya’ya dönecek’ beklentisi de vardı. Netice itibariyle iç politikada böylesine yetersiz ve huzursuz olunca dış müdahaleler ve beklentilerle savrulmak da kaçınılmaz oluyor. Ermenistan kamuoyu müthiş huzursuz.
Rusya çözümden yana mı?
Ermenistan 12 Temmuz’da bir saldırı yapmıştı. Bu saldırıdan sonra Türkiye-Azerbaycan arasında askeri işbirliği daha ivme kazandı. Bu Rusya’nın öteden beri devam eden bu işbirliğinden rahatsız. Rusya ‘Barış Gücü’ ve ‘Ortak Ulaştırma Sistemi’ tesis etme adı altında Azerbaycan’a askeri birlik konuşlandırmak istiyor. Bu maksatla da Ermeni işgali altındaki 5 reyonun Azerbaycan’a teslimi önerisini gündeme getirdi.
Bu iyi niyetli bir öneri değil mi?
Görünüşte öyle olabilir ama asıl gaye ‘barış gücü’ görüntüsüyle askerlerini oraya yerleştirmek. Bir kere yerleştikten sonra da yapacak çok fazla bir şeyiniz kalmaz. Buna çok dikkat etmek gerekir.
Azerbaycan’ın operasyonlarına fiilen müdahale edebilir mi?
Rusya Azerbaycan taarruzlarının ilerlemesini elbette istemeyecektir. Bu taarruzlar Laçin ve Kelbecer ile Dağlık Karabağ’ın Suşa, Akdere, Hocalı, Hankendi gibi meskûn mahallere sirayet etmesin diye ‘ateşkes’ çağrılarını da yoğunlaştıracaktır.
KARABAĞ’DA KALAŞNİKOFLU POZ
Paşinyan’ın eşi Anna Hagobyan, eylül ayı başında elinde bir Kalaşnikofla Dağlık Karabağ’da verdiği pozlarla Azerbaycan’da büyük tepki çekmişti.
MİLLİYETÇİ VE MİLİTARİST BİR BAŞBAKAN
Bölge siyasetinin kızışmasında etkin rol oynadığı öne sürülen Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, aslında eski bir gazeteci. 45 yaşındaki Paşinyan, 10 yıldır görevde olan dönemin Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın Başbakanlık için adaylığını açıklamasının ardından patlayan yolsuzluk protestolarında öne çıktı. 2018 yılında göreve geldi. Ancak şimdi kendi adı yolsuzluk ve kaçakçılık iddialarıyla anılıyor. Milliyetçi ve militarist bir portre çizen Paşinyan, kitlelere hitap ederken daima kamuflaj desenli kıyafetler giyiyor. Che Guevara ve Nelson Mandela’dan ilham aldığını söylüyor. Başbakan olduktan sonra ilk ziyaretini de Ermenistan’ın işgali altındaki Dağlık Karabağ’a yapmıştı. Paşinyan, geçen Temmuz ayında ise Ermenistan’da yeni açılan ve Kalaşnikof tüfekleri üreten fabrikayı ziyaret ederek bu silahlarla poz vermişti. (Seda TÜRKOĞLU)
MERKEL’E TÜRKİYE’Yİ ŞİKÂYET ETTİ
Almanya Başbakanı Angela Merkel, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ile görüşerek Dağlık Karabağ’daki durumu ele aldı. Alman hükümet sözcüsü Steffen Seibert tarafından yapılan yazılı açıklamada, Merkel’in önceki gün Paşinyan, dün de Aliyev ile telefonla görüştüğü ifade edildi. Görüşmelerde Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki çatışmanın tırmanmasının ele alındığı ve Alman Şansölye’nin iki taraftan da derhal silahları susturmalarını talep ettiği vurgulandı. Paşinyan’ın görüşmede Merkel’e “Türkiye’yi durdurma” çağrısı yaptığı öğrenildi. Fransa Cumhurbaşkanlığı da, önümüzdeki günlerde Minsk Grubu inisiyatifini yeniden harekete geçireceğini ve mevcut ihtilafa diplomatik çözüm girişimlerini değerlendireceğini duyurdu. Minsk Grubu, ABD, Rusya ve Fransa’dan oluşuyor.
