Çin’de koronavirüsün çıkışıyla ilgili spekülasyonların merkezinde yer alan Wuhan Viroloji Labarotuvarı’nın sorumlusu Prof. Shi Zhengli, BBC’ye iddiaların boşa çıkarılması için her türlü ziyarete açık olduklarını söyledi.
Dünya Sağlık Örgütü’nden (DSÖ) bir heyetin, gelecek ay Covid-19 hastalığına yol açan Sars-Cov-2 virüsünün çıkışıyla ilgili inceleme kapsamında Wuhan’ı ziyaret etmesi bekleniyor.
Wuhan Viroloji Enstitüsü Yeni Ortaya Çıkan Bulaşıcı Hastalıklar Merkezi’nin başkanı olan Prof.Shi, e-postayla BBC’nin sorularını yanıtladı.
2003’te 700 kişinin ölümüne neden SARS hastalığını bulan ve bu hastalığın kaynağı olabileceği söylenen yarasalar üzerinde çalışmalar yapan Shi, daha önce yeni koronavirüsün yüksek güvenlikli bu laboratuvardan yayıldığı iddialarını reddetmişti.
‘SHİ’NİN AÇIKLAMASI ENSTİTÜYÜ BAĞLAMIYOR’
Shi, DSÖ’nün başlattığı soruşturmanın laboratuvarla ilgili iddiaların dışlanması ve spekülasyonların sonlanmasına katkıda bulunup bulunmayacağı sorusuna “WHO uzmanlarıyla iki kez görüştüm. Onlara kişisel olarak, enstitüyü ziyaretlerinden memnun olacağımı söyledim” dedi.
Prof. Shi, DSÖ heyetine enstitünün deneysel verileri ve laboratuvar kayıtlarına erişim izni verilip verilmeyeceği sorusunu ise şöyle yanıtladı:
“Kişisel olarak, açık, şeffaf, güvenilir ve mantıklı bir diyalog kapsamında her türlü ziyarete açığım. Ama (heyetin ziyaretiyle ilgili) plana ben karar vermiyorum.”
Bu mülakatın ardından enstitünün basın bürosu BBC’yi arayarak Shi’nin kişisel görüşlerini ifade ettiğini ve yanıtlarının kurum tarafından onaylanmadığını bildirdi.
BBC, yayımlanmadan önce haberin kendilerine gönderilmesi talebini reddetti.
Birçok bilim insanı virüsün insanlara doğal yollarla, başka canlılar vasıtasıyla yarasalardan geçtiğini düşünüyor.
DSÖ HEYETİNE LABORATUVARA GİRME İZNİ VERİLECEK Mİ?
Shi’nin ziyarete açık olduklarını söylemesine rağmen, DSÖ heyetinin virüsün laboratuvardan yayıldığı iddiasını araştırma olasılığının düşük olduğu belirtiliyor. WHO’nun incelemeyle ilgili kararında laboratuvar teorisine ilişkin hiçbir atıfyer almıyor.
10 kişiden oluşan heyetin bazı üyelerinin bu teoriye inanmadığı belirtiliyor.
Heyet üyeleri arasında yer alan İngiliz hayvan bilimci Dr. Peter Daszak, daha önce bu iddiaları “komplo teorisi” ve “tamamen zırvalık” diye nitelemişti.
Daszak, “Şimdiye kadar virüsün laboratuvardan sızdığına ya da salgında laboratuvarın rolü olduğuna ilişkin hiçbir bulguya rastlamadım. Salgının Güney Asya’da vahşi yaşama müdahaleden kaynaklanan doğal bir olgu olduğuna ilişkin güçlü bulgular var” dedi.
Dr. Daszak, heyetin Wuhan’daki laboratuvara girmeye çalışıp çalışmayacağı sorusuna ise “Bu benim işim değil. Ziyaret koşullarını DSÖ müzakere etti. Bize kanıtları araştıracağımızı söylediler” yanıtını verdi.
Heyetin ziyaretindeki odak noktalarından biri Wuhan’da salgının çıktığı yer olarak bilinen vahşi hayvan pazarı olacak.
YARASALAR ÜZERİNDE İNCELEME
Prof. Shi’nin sorumlusu olduğu laboratuvar, yıllardır Yunnan eyaletinde enstitüden 1,600 kilometre uzaklıktaki bir mağarada yaşayan yarasaları inceliyor. 2012’de bir bakır madeninde yer alan bu mağaralardaki yarasa dışkılarını temizleyen altı madenci zatürreye benzeri bir solunum yolları hastalığına yakalanmış ve üçü hayatını kaybetmişti.
Bu olaydan sonraki üç yıl içinde Shi’nin ekibi mağaradan dışkı örnekleri topladı.
Ekip, bir bilgilendirme notu dışında bu mağaralarda toplanan virüslere ilgili hiçbir makale yayımlamadı.
BBC EKİBİNE MAĞARAYA GİRME İZNİ VERİLMEDİ
Shi, bu yıl Ocak ayında virüsün genetik kodunu, yıllar içinde topladıkları virüslerle kıyasladı ve veri tabanlarında yer alan 2013’te buldukları RaTG13 virüsünün Sars-Cov-2’nin en yakın akrabası olduğunu keşfetti. Mart’ta sonuçları bilim dergisi Nature Medicine’de yayımlanan bir araştırmada bu virüsün Sars-Cov-2 ile yüzde 96,2 benzerlik içerdiği belirtiliyor.
Uzmanlar, virüsün zaman içinde Wuhan’da 2019’da görülen virüse dönüşmüş olabileceğini söylüyor.
BBC ekibi Yunnan’daki bu mağarayı ziyaret etmek istedi. Ancak ekip, Çinli görevlilerin engellemesi nedeniyle mağaraya giremedi.