Bakan Dönmez: “Devletimiz büyük oranda sübvansiyon uyguluyor fakat artışları asgarî seviyede yansıtmak zorunda kalıyoruz”
Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez : “
“Bağımlılığı öteki bir bağımlılığa dönüştürmemek için tıpkı satranç üzere bir sonraki adımı hesaplayarak hareket etmemiz gerekiyor”
“Şu an Avrupalılar kapattığı kömür santrallerine kömür arıyor”
“Kaynağı size, teknolojisi diğerine ilişkin bir güç dönüşümü muvaffakiyete ulaşamaz”
“Biz güç bağımsızlığını teknoloji bağımsızlığından farklı görmüyoruz”
“Bu takviyeyle birlikte fiyat artışlarının faturalara yansımasını da engelleyeceğiz”
ANKARA – Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, bilhassa ithal kaynaklarda üretim yapan santrallerin son devirde önemli girdi maliyetleri oluşmaya başladığını belirterek, “Oluşan global fiyatlar içerideki maliyetleri de zorluyor. Devletimiz büyük oranda sübvansiyon uyguluyor lakin son raddede artışları en az seviyede yansıtmak zorunda kalıyoruz” dedi.
Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Siyaset, İktisat ve Toplum Araştırmaları Vakfı tarafından düzenlenen “Dünyada ve Türkiye’de Güç Trendleri” başlıklı sempozyuma açılış konuşmacısı olarak katıldı.
Bakan Dönmez burada yaptığı konuşmasında, Covid-19 salgını nedeniyle güç dönüşümü ve iklim değişikliği üzere bahislerinde gündemde olduğu bir periyodun ortaya çıktığını belirterek, salgının neden olduğu sıkıntıları şöyle sıraladı:
“Salgınla gayret hedefiyle alınan tedbirler ve getirilen kısıtlamalar nedeniyle evvel talep çöktü ve güç fiyatları düştü.
Talepte ve fiyatlarda ortaya çıkan bu düşüş yatırım iştahını azalttı ve güçte yapılması gereken yatırımlar kâfi düzeyde yapılmadı.
Ekonomiler toparlanmaya başlayınca bu sefer de talepteki süratli artışa arz yetişemedi. Yatırım eksikliği, üretime süratle dönülememesi ve arz kesintisi siyasetleri güç fiyatlarının evvel kademeli olarak sonra ise süratle yükselmesine neden oldu.
Bu durum elbette iklim değişikliğine ait global gayretin de sekteye uğramasına neden oldu. Güçte yaşanan arz sorunu ve yüksek fiyatlamalar, ülkelerin güç arz güvenliğini tehlikeye attı. Bugün Avrupa ülkeleri başta olmak üzere pek çok gelişmiş ülkede fosil yakıtların kullanımı arttı.”
Bakan Dönmez, sıraladığı problemlerin global manada sürdürülebilir olmadığını tabir ederek, ülkelerin net sıfır maksatlarını açıkladığı bir ortamda fosil yakıtların kurtarıcı olarak sahneye çıkmasının, global güç idaresinde trendlere nazaran değil gerçeklere nazaran hareket edilmesi gerektiği gerçeğinin ülkelerin karşısına çıktığını kaydetti.
“Bağımlılığı öbür bir bağımlılığa dönüştürmemek için tıpkı satranç üzere bir sonraki adımı hesaplayarak hareket etmemiz gerekiyor”
Bakan Dönmez, dünyanın önemli bir güç dönüşümüne girdiğini bir gerçek, gereksinim olunan şeyin ise daha fazla güç ve daha az emisyon olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Bu güç dönüşümü bir güç dönüşümünden çok emtia dönüşümüne benziyor aslında. Pak güç dönüşümünü başarabilirsek, bugün fosil yakıt üreticilerinin yerini tahminen bakır, lityum, kobalt, alüminyum üreticileri alacak. Zira yeni teknolojilerin ham hususları bunlar. Siz rüzgardan, güneşten elektriği fazlaca ürettiniz ancak kesintili kaynak. Bu enerjiyi bir yerde depolamanız gerekiyor. Az evvel bahsettiğim ham unsurlar, bataryaların üretiminde kullanılacak. O vakit tahminen bir kaynak bağımsızlığını dünya olarak elde etmiş oluyoruz lakin teknolojik olarak bu ekipmanların üretimine öbür bir bağımlılık gerektirebilir. Pekala, bu durum gerçek bir tahlil olacak mı? Hayır. Zira bir bağımlılığı öteki bir bağımlılığa dönüştürme riski var. Bu sebeple tıpkı satranç üzere bir sonraki adımı hesaplayarak hareket etmemiz gerekiyor.”
Bakan Dönmez, milletlerarası bir petrol üreticisi firmanın CEO’sunun, “2 ay evvel gaz ve petrol üretiminden kelam etmek hataydı. Artık ise üretimi ne kadar çabuk artırabilirsiniz diyorlar” kelamına atıfta bulundu.
“Şu an Avrupalılar kapattığı kömür santrallerine kömür arıyor”
Bakan Dönmez, İngiltere’nin Kuzey Denizinde petrol ve gaz aramacılığını artıracağını, birçok ülkede kaya petrolü ve kaya gazının tekrar devreye gireceğini belirterek, “Sonunda güç siyaseti yeşillenmediği üzere çok daha acımasız bir pragmatist noktaya da savruluyor. Şu an Avrupalılar kapattığı kömür santrallerine kömür arıyor. Türkiye, bu manada bir uçtan başka uca savrulan bir güç siyaseti izlemedi. Yenilenebilir güce ehemmiyet veren fakat sistemin emisyon istikrarını bozmayacak baz santralleri de devreye aldık. Daha fazla yerli daha fazla yenilenebilir stratejimize de evvelce olduğu üzere devam etmekte kararlıyız” dedi.
“Kaynağı size, teknolojisi diğerine ilişkin bir güç dönüşümü muvaffakiyete ulaşamaz”
Bakan Dönmez, güç dönüşümü sürecini, güç sürdürülebilirliğini ihmal etmeden hayata geçirdiklerine vurgu yaparak, “Hem güç tüketiminde hem de sanayi üretiminde ortaya çıkacak boşluğu dolduracak alternatif kaynaklar oluşmadan atılacak adımlar; güç, ticaret, sanayi dallarında meselelere neden olabilir. Bunun farkındayız. Bu nedenle adımlarımızı ulusal çıkarlarımız ve global sorumluluklarımız çerçevesinde atmaya devam edeceğiz. Kimseyi kapatmadan, kapatmaya zorlamadan, piyasa kuralları içerisinde bir dönüşümü yapmak durumundayız. Türkiye’nin; elektrikli otobüslerden, rüzgar türbinlerine, güneş panellerine, bu güç dönüşümünün bir emtia dönüşümü olduğunu görerek, madencilik ve endüstride bir dönüşüm başlatmalıyız. Kimseyle müsabakadan, kimseyle kendimizi kıyaslamadan, kendi gereksinimlerimiz ve önceliğimizi temel alan bir dönüşümden bahsediyorum. Bunun birinci yolu güç teknolojilerinin üretimi. Kaynağı size, teknolojisi diğerine ilişkin bir güç dönüşümü muvaffakiyete ulaşamaz” diye konuştu.
“Biz güç bağımsızlığını teknoloji bağımsızlığından başka görmüyoruz”
Bakan Dönmez, yenilebilir güçte en değerli mevzunun güç teknolojilerinin kendi ülkesinde üretilmesi olduğuna vurgu yaparak, “Önemli olan kritik gereçlerin Türkiye’de tasarlanıyor ve yapılıyor hale gelmesidir. Bu ne demek? Türkiye artık yenilenebilir güç teknolojilerinin üretiminde değerli bir noktaya geldi demek. Biz güç bağımsızlığını teknoloji bağımsızlığından başka görmüyoruz” tabirlerini kullandı.
Güç fiyatlarındaki ani ve şok dalgalanmaların son vakitlerde hem ulusal hem de memleketler arası kamuoyunda tartışıldığını, bunun da fiyatlamalara sert bir formda yansıdığına dikkati çeken Bakan Dönmez, şunları kaydetti:
“Olağanüstü bir periyottan geçiyoruz. Bu üzere olağan dışı periyotları olağan sistemlerle yönetmek kolay değildir. Bu sebeple, tüketiciyi koruyan süreksiz tedbirlerin alınması elzem hale geldi. EPDK evvelki gün elektrik üretim santralleri için azami uzlaştırma fiyatlarını belirledi. Böylelikle hem vatandaşlarımızı yüksek maliyetten koruyacağız hem de arz güvenliğimizi sağlayacağız. Uzlaştırma fiyatları doğal gaz ve ithal kömür santralleri için megavatsaat başına 2 bin 500 lira, öbür santraller için bin 200 lira olarak belirlendi.”
“Bu dayanakla birlikte fiyat artışlarının faturalara yansımasını da engelleyeceğiz”
Bakan Dönmez, uzlaştırma fiyatları sayesinde santrallerin üretimine meselesiz bir biçimde devam edilmesinin sağlanacağını tabir ederek, “Neden bu türlü süreksiz bir düzenlemeye muhtaçlık duyuldu? Bir tarafta maliyeti düşük santraller var, başka tarafta maliyeti yüksek santraller. İstihdam ve sağladıkları gücün ölçüsünü da korunması gerekiyor. Bu nedenle piyasa yapısını bozmadan, piyasanın güçlü ve istikrarlı bir halde desteklenmesi gerekiyordu. Öte yandan bu dayanakla birlikte fiyat artışlarının faturalara yansımasını da engelleyeceğiz” değerlendirmesini yaptı.
“Fiyat artışlarını asgarî seviyede yansıtmak zorunda kalıyoruz”
Bakan Dönmez, elektrik ve doğal gaz faturalarında bugüne kadar 100 milyar liralık bir takviye sağladıklarını belirterek, “Bu sübvansiyon devam edecek. Bu dayanaklara ilaveten toplumsal yardım alan vatandaşlarımıza verdiğimiz kömür takviyesinin, doğal gaz takviyesi olarak verilmesinin önünü açtık. Fakat şu hususu da göz önüne almamız gerekiyor. Bilhassa ithal kaynaklarla üretim yapan santrallerin son devirde önemli girdi maliyetleri oluşmaya başladı. Oluşan global fiyatlar içerideki maliyetleri de zorluyor. Devletimiz büyük oranda sübvansiyon uyguluyor lakin son raddede artışları asgarî seviyede yansıtmak zorunda kalıyoruz” dedi.
Sempozyum, basına kapalı formda Bakan Dönmez’in konuşmacı olarak katıldığı oturumla devam etti.
