TOGG CEO’su Mehmet Gürcan Karakaş’ın açıklamalarından satır başları şu şekilde:
* (Bu bulunduğumuz yer Bilişim Vadisi içinde, lansmanın karşısındaki garajdayız. Biraz otomobiller üzerinden konuşalım. Siz ne hissettiniz?) 30 yıldır otomotiv dünyası içindeyim. Biz tasarımımıza başlamadan önce hedef kitlemizi belirledik. Hedef kitlenin beklentilerini oldukça profesyonel şekilde uyguladık. Hedef kitlemiz yalın ve prestijli otomobil görmek ister. Tasarımcılar bütününe bakmak zorunda. Tasarım yaparken, ölçülerin bütünlüğü oranı birbirini tamamlamalı. Bizim otomobilimiz elektrikli olması sebebiyle aks mesafesi olmalı. Ortada bir tünel engelimiz yok. İçi düz ve geniş. Aks aralığı geniş olunca, otomobil daha uzun görünecek. Biz batı ve doğuyu birleştiriyoruz. Kendi özümüzü tanımlarken bizim farkımız ne dediğimizde içinde bulunduğumuz topraklar ortak bir sinerji yaratmış ve bizim açımızdan çok büyük bir başarı oluşturuyor.
* Aracımızın farları saldırgan olmayan ama keskin bir hatlara sahip. Yandan baktığımızda güçlü bir duruş ister hedef kitlemiz. Dimdik duran bir otomobil görünüyor. Türk baharatı olarak simgelediğimiz bir yer var. Ön kısma baktığımızda laledir. Lalenin ellerini açmış halidir. Otomobilimizin içinde de görmeye devam ediyoruz.?
“MARKA 2020 SONLARINA DOĞRU BELİRLENECEK”
* (Elektrikli otomobillerin farkı nedir?) Hava girişine ihtiyacımız yok. Bu bir tasarım amaçlı kullanılıyor. Çok fazla fütüristik yapmayan bir seçim bu. Benzin ve dizelde bir şekilde soğutmamız gerekiyor. Kırmızı aracın önü daha farklı tasarlanmış. Şu an belirlenmedi. Önümüzdeki yılın ortasına doğru lansmanını düşünüyoruz. Değişen dönüştüren bir kimliğe sahip olması önemli. Tamamını temsil edilecek bir isim olmalı. 150 isim içinden seçeceğiz. Anlam olarak karşılıklarına bakacağız. Özellikle hedef olarak düşündüğümüz ülkeler için. Önümüzdeki senenin ortasında marka lansmanımızı yapmak istiyoruz. Önemli olan tüm kimliği yansıtmak.
“İLK SUV PİYASADA OLACAK”
* Sedan’ımız konsept aşamasında. Burada aile olarak belirttiğimiz çizgileri görebiliyor muyuz, önemli. Burada da çizgiler var. O çizgiler olduğundan fazla görüntü hissi verir.
* (Sedan’ın pazara çıkışı hakkında) Biz 2022 sonuna doğru aracımızı çıkarınca 18-24 ay içinde Sedanımızı sonrasında ise diğer araçlarımızı çıkaracağız. Kademeli bir şekilde versiyonlarımız satışa çıkacak. İlk olarak SUV piyasada olacak.?
“İLK SUV ÜRETİCİSİ OLACAĞIZ”
* Her zaman hedef kitleler bir üst araca binmek ister. SUV aileler için de uygun, bireysel kullanım için de uygun. Son 5 senesinde ve önümüzdeki 5 senesinde büyüyen bir segment. Aynı zamanda marka oluşturmak için çok uygun. İç piyasada satılan SUV’ların çoğu ithal. Doğuştan SUV ya da doğuştan elektrikli araç tanımı çok önemli. Hiçbir şekilde değiştirilmemiş. Tamamen sıfırdan oluşturulmuş. Piyasaya girdiğimizde klasik otomobil üreticisi olmayan, ilk SUV üreticisi olacağız.
“FİYAT VERMEK DOĞRU DEĞİL”
* (Fiyat vermek mümkün mü?) Fiyat vermek doğru değil, 2 sene sonrası için mümkün de değil. Böyle bir otomobil bugün piyasada kimden pazar payı alır diye bakıp, tanımlamalarımızı ona göre yaparız. Bu ipucu veriyor.
“ALMANYA’DA ANA HABERLERDE YAYINLANDI”
* Bu bizim premium, prestij, yalın olarak tasarladığımız bir otomobil. Dün akşam Çin’den eski çalışma arkadaşlarımdan mesaj geldi. ‘N’apıyorsunuz orada?’ diye. Bir arkadaşım Almanya’dan mesajla ‘Almanya’nın en çok seyredilen kanalda ana haberde yayınlandınız’ diye. Kışın da çalışacak, yazın da. Farklı şartlarda çalışacak.
“AVRUPA’DA İLK OLACAK”
* (İç tasarım hakkında) Her şeyden önce uçtan uca ekran alanı var. Önünüzde, ortada ve yan tarafında, yolcu tarafında da bir ekran yer alıyor. Ortada kumanda merkezi olarak kullanacağınız bir ekran var. Biz bu 3 bölmeyi planlıyoruz. Ve Avrupa’da ilk olacak.
* Baktığınızda bahsettiğimiz tünel ve önde motor olmadığından iç mekan daha rahat ve geniş. Tasarım çizgileri olarak bizi saran bir hat var. Geniş ancak daha geniş hissi veriyor. Bizi saran ve güven hissini artıran bir tasarım.
“Euro NCAP’TE 5 YILDIZ ALACAĞIZ”
* (Direksiyon hakkında) Ahşap, deri kombinasyonu var. Türkiye’nin güçlü olduğu konular… Bizim Türk baharatımızı dışına değil, içine de yerleştirmemiz. İçine de teknolojiyi yerleştirmemiz. İç tarafta Selçuklu desenleri var. Uçak kokpiti hissi veren, sizi saran, güvenli hissettiren bir tasarım var. Euro NCAP’te 5 yıldız almama durumumuz yok. Savunma sanayinde helikopteri modelleyen arkadaşlarımız şu an bu otomobili modelliyoruz. Ekip ruhu içinde hiçbir düşünceyi arka plana itmiyoruz. Kaza anında nereyi korumalı her şey planlanmış.
* (Tasarım ekibi) 18 tasarım eviyle görüştük. 1 seneden uzun bir süre görüştük. Tasarım nasıl olsun diyerek 3’e indirdik. Bunlara 5 farklı tasarım yapın diyerek onlara verdik. 15 tasarımı yan yana koyduk. Murat Bey (Murat Günak) sadece tasarımcı olarak değil, Türk kültürünü Avrupa kültürüyle birleştiren biri. Tasarım sadece bir iki arkadaştan ziyade büyük bir ekip olarak yapmanız lazım. Dolayısıyla bizim tasarım eviyle sürekli çalışan 6 arkadaşımız vardı. Sonuçta mühendislikle birleştirirken bazı durumlar olabiliyor. Bu sebeple beraber yapıyorduk. İmalatını bile değiştirebilirsiniz. Bütünüyle bakmak lazım.
“FİKRİ MÜLKİYET HAKKI YÜZDE YÜZ TÜRKİYE’DE”
* (Bilgi kirliliği hakkında) Ben şunu görüyorum. Fikri mülkiyet hakkı dediğimiz konu otomobil sektöründe anlatamadık. Türkiye’de yeterince bilinmiyor. Yerli, milli olsun ama fikri mülkiyet hakkı sizdeyse, bunu Türkiye’de komşu ülkede istediğiniz yerde yaptırırsınız. Otomobil dünyaya açık sektörlerden biri. Otomobilin rekabetçi olması lazım. Dönüşen dünyadaki trende Türkiye’deki yan sanayideki insanları hazırlamak. Fikri mülkiyet yanlış anlaşılmasın her türlü mühendisliği biz yapıyoruz.
* (Araca olan olumlu tepkiler hakkında) Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu çok farklı güzel tepkiler geldi, birçok yerden. Hatta siparişler verildi. Doğru, zamanı geldiğinde siparişler olur. Pazartesi ön siparişini çıksam çok güçlü PR olur. 6-8 ay sonra 1 sene sonra olan siparişlerde bizim insanımızda değişiklik oluyor. Fabrikamızın temelini atalım bir şeyler ortaya çıksın, yaklaşalım. O talep bir yere gitmeyecek.
“ARAÇ ÖNDEN BAKILINCA GÜÇLÜ BİR HAYVANA BENZİYOR”
* (Kadınlar çok beğeniyor SUV amaçları, neden?) Daha güvenli bir otomobil. Kazalarda da özellikle yandan çarpmalarda daha yukardasınız. Geniş iç hacmi nedeniyle çocuklarıyla, alışverişte kullanımda daha uygun. Güçlü kuvvetli hayvanlara benzetti, hedef kitlemiz bu aracı. Pars da olur, kaplan da olur. Gözlerde kedi var, güçlü bir duruş var.
“LALE MOTİFLİ ÖN TASARIM DAHA ÇOK BEĞENİLDİ”
* Farlar aynı şekilde ister Osmanlı bıyığı, ister ‘Pala Bıyık’ deyin. Araçlar arasındaki farklılık çeşitlilik göstermek amacıyla yapıldı. İkisi de yapılabilir. Üzerinde lale stilize edilen ızgara daha çok beğenildi. Gözümüz alışacak.Birçok araç desen amaçlı, karakterleri yansıtmak amaçlı kullanılacak. Sedan’da ön kısmı yükseltip, incelttik.
* (Kadın tasarımcılar da var) Kadın tasarımcılar her konuda yardım ediyor. Daha yaratıcı ve daha sahipleniciler. Hedefimiz yüzde 35 şu anda yüzde 25 civarında.
* Otomobil her geçen gün akıllı hale geliyor. Her bir şeye ihtiyacımız var. Yeni oyuncu olmak için şimdiden elemanlarımızı yetiştirmemiz lazım. Bu alanda 15-20 sene sonra iyi yetişmiş elemanlarımız olsun. Heniz yolun başındayız. Başlarda 15 senenin üzerinde tecrübeli elemanlar aradık. Aradığımız nitelikli arkadaşlarımızı bulduk. CV ikinci derecede önemli. Önemli olan kişilik, her şeyin temelinde insan var. 1 öğrenme merakı önemli. Dünya öyle hızlı değişiyor ki, sürekli yenilenmeliyiz. 2’ncisi duygusal stabile. Dinamik dünya içinde adapte olmak yetmiyor. Etkileri oluyor. 3 entellektüel sermaye. Strateji yaparken 10 bin metre yukarıda yere inmek. 4 insanlar arasındaki etkileşim. İnsan ilişkiler çok önemli. Bunlardan biri eksik olursa biz teşekkür ediyoruz.
“PROTOTİPLERİ İTALYA’DA ÜRETİLDİ”
* Biz bunları Pininfarina ile beraber İtalya’da ürettik. Yeni kurulan bir şirketiz. Böyle bir imkanımız yok. Bundan sonra ihtiyacımız olmayacaktır. Fabrika üretimi ile prototip üretimi hakkında fark var. 2 tonun biraz altında bir ağırlığa sahip. İçindeki fonksiyonlar prototip aşamasında. Belki 150 tane daha araç üreteceğiz. Yaz-kış testleri, çarpışma testleri birçok test olacaktır.
* (Benzerlik iddiası hakkında) Biz bunların hepsini biliyoruz. Tasarım dili bütünsellik olayı. Çizgilerin karakterlerin uyuşması önemli. Biz hedef kitle doğrultusunda kendi arkadaşlarımızla belirledik. Eylül ayında tasarımlarımızı ayrıca tescil ettirdik. Başlarının kullanamaması anlamına geliyor. Fikri mülkiyet hakkı içinde düşünebilirsiniz.
* (5 şirket devam ediyor mu?) Dün İnan Bey rahatsızdı. Herhangi bir değişiklik yok. Biz birlikteliği kurarken eko-sistem olarak tabir ettiğimiz ortaklığımız var. Bizim yapımızda Türkiye’nin kendisi var. Bir araya geldikleri zaman bizim babayiğitlerimiz kendi aralarında oluşturdukları oyun kuralları çerçevesinde uzmanlıklarını belirler, o konuda yorumlarda bulunur. Herkes arkamızda.
* (Honda fabrikasının dönüştürülmesi hakkında) Biz onu mühendis gözüyle değerlendirdik. Hedeflerimiz 10 senede daha büyük bir alana ihtiyaç olduğuydu.
* (Gecikme tedbirleri hakkında) Biz projeye başlamadan önce dünyanın en büyük strateji şirketlerinden biriyle başladık. Ortaklarımızla çalışmalar başlattık. İyi yapan neden iyi yapmış, kötü yapan neden kötü yapmış diye. 15 yıllık geniş kapsamlı plan yaptık. Aylık haftalık bazda arkadaşlarımızın neler yapacağını belirledik. Kasım başında General Motors’ta çalışmış arkadaşı yanımıza aldık. Sergio’muz… Brezilyalı olduğundan kültürümüze de yakın.
* (İhracat pazarı hakkında) İmalata başladıktan sonra 2 sene bekleyelim diyoruz. Organizasyonun da hazır olması gerekiyor.
* Elektrikli otomobilin içten yanmalı otomobillere göre açılan kısmı az olduğundan çok fazla yedek parça problemi olmayacak. Biz şu an yüzlerce şirketle gizlilik anlaşması imzaladık. Ürün geliştirmek için çalışmalara başladık. Bir panoda dün birçok isim vardı. 24 Aralık itibariyle ve her geçen gün artıyor. Türk şirketler var. Ortaklık kuran şirketler var. Yurt dışı şirketlerimiz var.
“FUARLARDA LANSMAN YAPILMAYACAK”
* Otomobilden fazlasıyız diyoruz. Kendi kültürümüzde bunu yaşamak istiyoruz. LA ya da Barcelona’ya gideriz. Bu otomobil değil, bu yürüyen bir bilgisayar. Akıllı ev ve şehirlerle bağlantısı olan bir otomobil sınırı yok.
* Yedek parçada satış sonrası hizmetlerde ne ihtiyaç vardır, konuşuyoruz. Ama öncesinde bunu konuşmak doğru değil. Elektrikli otomobiller bu açıdan farklı. İhtiyaçları çok farklı. Yan sanayi değiştiğinde tedarikçiler ve yedek parçacılar da aynı şekilde değişecekler.
* Batarya aşağıda olduğundan içeride büyük bir hacim var. En büyük şarja sahip olacak otomobil SUV otomobilimiz olacak. En büyük aks mesafesi var. İçeride büyük bir hacim var. Fabrikamızın temelinde akıllı bir fabrika ve sanayilerin merkezinde bir yerde. Gebze, Kocaeli, Bursa bir üçgen içinde olalım dedik. 45 dakika içinde bir fabrikanız olacaksa oralara ulaşacaksınız.
“EN SON PİL TEKNOLOJİSİNİ KULLANIYORUZ”
* (Pil ömrü hakkında) Pil teknolojisi gelişen teknolojiler başında, seri imalata hazır ve en son seride pil teknolojisini kullanıyoruz. Bizimle çalışacak şirketin bizimle bu durumu yönetecek bir şirket olmalı. En sonunda biz kendi mühendislerimizi kullanacağız.
* (Yerlilik oranı hakkında) Gerçekle başlamak önemli Türkiye’de üretilenlerin yerlilik oranı yüzde 19 ile yüzde 63 oranıdır. Biz yüzde 50 sözü verdik ilk model için. Sonrasında ise ikinci, üçüncü modellerde yüzde 68’e çıkaracağız dedik. İmalat başladıktan 3 sene sonra 68.8 oranına geleceğiz.
* Yakıt hücresini ticari araçlarda dönebilir görüyorum. Binek otomobilde de temelinde orada üretilen bir bataryadan kimyasaldan alacağı elektriği yakıt hücresinden alacak. Batarya teknolojisi ile yola çıkmak en doğru seçim.
* (Borsa’ya açılma durumu hakkında) Yani öyle bir ihtimal var. Kişisel hayalimizde de, ilk unicorn Türk’ünü çıkarmak. Karar verilir, yapılır.
“FABRİKA 18 AY GİBİ BİR SÜREDE BİTECEK”
* Mühendislik çalışmaları yoğunlukta olarak göreceğiz. Önümüzdeki senenin şubat-martından itibaren olup olmadığına bakıp, simülasyonlarla çalışmaları devam edecek. Önümüzdeki senenin nisan, mayısında temelini atarız. 18 ay kadar sürer. Deneme üretimleri başlar. Biz her şeyi 2022’nin son çeyreğine yetiştirmek istiyoruz.
* 30 bin araç 15 sene içinde satılacak. Yılda 2 bin, 3 bin 500 araç eder. İhracat hedeflerimizi iddialı hedeflemedik. Çok yanlış temele oturtmak istemedik. Yüzde 10 şeklinde öngörümüz var. Fabrika kurulunca artırılacak bir rakam bu.
* Belli noktaya gelince piyasaya çıkıp kesintisiz bir iletişim yapacağız. Twitter’da ilk gün her saniye takipçimiz oldu. Instagram hesabını da dün açtık.
