Lübnan’da doğan ve Suriye’den geçerek Hatay’da Akdeniz’e dökülen Asi Irmağı’nın yine su sümbülü istilasına uğradı. Geçtiğimiz yıl ırmağın büyük kısmını kaplayan su sümbülleri, bu yıl da ırmağın yüzeyini tekrar kapatmaya başladı. Antakya’ya bağlı Güzelburç Mahallesi’nden geçen kısımda nehir suları büsbütün sümbüllerle kaplandı.
Su sümbüllerinin son yıllarda ülkenin ve Hatay’ın başına bela olduğunu söyleyen Antakya Etraf Muhafaza Derneği Lideri Selda Asker, duruşu hoş olsa da bulundukları ekosistemdeki canlılara ziyan veren bir bitki tipi olduğunu belirtti. Su sümbüllerinin Güney Amerika’dan gelen istilacı bir cins olduğunu söyleyen lider Asker, “Su sümbülleri son 8-10 yıldır ülkemizin başının belası oldu. Hatay’daki Asi Nehrimizde görülen su sümbülleri Güney Amerika’dan gelen istilacı bir bitki çeşididir ve istila ettiği tatlı su kaynaklarındaki ekosistemi bozan bir cinstir. Yaklaşık 8-10 yıldır Asi Nehrimizde biz bunları görüyoruz. Birinci gördüğümüzde nereden geldi, çok hoş duruyor desekte işin içine girdikten sonra çokta hoş bir bitki olmadığını öğrendik. Zira bulundukları ekosistemdeki tüm canlılara ziyan veren bir bitki türüdür” dedi.
Su sümbüllerinin iklim değişikliklerine bağlı olarak yaşanan buzulların erimesi ve kasırgalarla Türkiye’ye kadar ulaştığına vurgu yapan lider Asker, su sümbüllerinin buradan sonraki durağının tahminen de Avrupa olabileceğini söyledi. Asker, “Yaklaşık 5 kıtada, 62 ülkede yayılım gösteren bir istilacı bitki tipidir. İklim değişikliklerine bağlı olarak su sümbülleri bulundukları yerden ılıman ve subtropikal iklimlere gerçek seyahat yapıyorlar. Biliyorsunuz buzullarının erimesi, iklim değişiklerine bağlı olarak artan kasırgalar, seller yani sert geçen iklimler onların göç etmesine sebep oluyor aslında. Eriyen buzullarda onların çok daha çabuk yayılması için su sümbüllerine yol açıyorlar. Buldukları yoldan da bizim ülkemize kadar, Asi Irmağına kadar geldiler. Tahminen de buradan sonraki yolları da Avrupa’ya kadar uzanacak” diye konuştu.
Su sümbüllerinin 12 günlük mühlet içerisinde nüfuslarının 2-3 katı kadar artabilen bitki çeşidi olduğunu belirten Antakya Etraf Müdafaa Derneği Lideri Asker, su sümbülleriyle gayretin kolay olmadığına da değindi. Su sümbüllerinin yazın süratle üreyen kışın da telef olan bir bitki çeşidi olduğunu tabir eden Asker, “Baktığınız vakit istilacı bir tıp diyoruz. Zira istila ettikleri yerde kendi yapıları gereği onu yaymayı çalışıyorlar. Su sümbülleri güneş ışığının ırmağa direk olarak yansımasını engelliyorlar bu da ırmaktaki oksijen ölçüsünü azaltıyor. Bugün ırmakta yaşayan canlı tiplerine, balık tiplerine ziyan veriyor. Irmakta yaşayan canlıların zehirlenerek ölmesine neden oluyor. Birebir vakitte nüfusları çok süratli artan bir cinstir. 12 günlük bir mühlet içerisinde kendi nüfuslarının 2-3 katına kadar artabilen bir bitki cinsidir bunlar. O yüzden su sümbülleriyle gayret etmek kolay değil. Bir bahtımız var, kış aylarında suyun durağan olduğu yerlerden kendilerine kuytu alanda bir yer buluyorlar ve orada saklanma talihleri oluyor. Kışın telef oldukları için tahminen de kış sürecinde geriye kalan su sümbülleri toplanırsa ve Suriye’den bizim ırmak sonumuza geçişleri engellenirse her sene bu ezayı yaşamayabiliriz. Zira bunların temizlenmesi, toplanması yani bunlarla çaba çok önemli bir sorun. Dünyada bunlarla ilgili uğraş örnekleri var. Bunlarla beslenen böcek çeşitleri üzerlerine atılmış, mantarlar atılmış hatta ve hatta dünyada kimyasallar denenmiş fakat sonuç olarak bizler çevreci olarak bunlara karşıyız. Zira bu şekil mücadeleler su kaynaklarımızı hayli etkileyen bir uğraş ve etrafa daha çok ziyan veren bir uğraş tipidir. Bunlarla fakat toplanma suretiyle uğraş edilebilir” halinde konuştu. Su sümbüllerinin temizlenemeyerek denize ulaşması durumunda kıyıda yavrulama yapan deniz kaplumbağalarına da önemli ziyanlar verebileceğine değinen Selda Asker açıklamalarına şu şöyle devam etti:
“Dünyada baktığınızda su sümbülleri zararlarının yanı sıra dünyada yan endüstride kullanılabilen eserler aslında. Tahminen de bu biçimde değerlendirilme bahtı olabilir bunları. Kağıt imalinde, hasır üretiminde bir çok mevzuda bu bitkileri kullanabiliyorlar. Toplandıktan sonra belli bir yerde toplanırsa bir yan gelir elde etme bahtı sağlayabilecek bir bitkidir. Ama şu evrede yapılabilecek en acil şey bunların buradan acil bir biçimde toplanmasıdır. Zira birinci yağmurlarla bir arada bunlar Asi Irmağından Samandağ kıyılarına kadar taşınacaklar. Samandağ’da denize döküldükleri yerlerde, Samandağ kumsallarında birikecekler. Ve orada yol açtıkları etraf kirliliğinin yanı sıra oradaki kumsallarda üreme alanı bulunan deniz canlıları, yeşil kaplumbağalar ve Caretta Carettalara çok önemli ziyanlar verebilir. Kışın durağan mevsimine geçiyor. Kendi kendine yok olmuyor fakat şu an ırmak üzerinde bulunan bitkilerin birçoklarını artık göremiyorsunuz. Bir kısmı bir yerden sonra yok olurken, bir kısmı da durağan bölgelerde kendini muhafaza talihi buluyor. Havanın ısınmasıyla birlikte, suyun durağanlaşmasını bekliyor. İşte o süreçte tekrar yayılma süreci başlıyor. Çünkü su sümbülleri sıcak bir iklim nesline ilişkin bir bitkidir.”
Geçen yıl sonbahar aylarında gelen sümbüller, tekrar ırmağın büyük kısmını kaplamış, grupların ağır çalışmalarıyla zahmetle temizlenmişti.