Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınıyla mücadelede, virüsün yayılmasına izin vererek sürü bağışıklığı oluşturmayı hedefleyen İngiltere ve İsveç’in bu stratejilerinde başarısız olması, binlerce kişinin ölümüne yol açtı.
İngiltere, 81 bin 950 can kaybıyla İtalya’yı geçerek bir kez daha “Avrupa’da Kovid-19 kaynaklı en çok ölümün görüldüğü ülke” oldu. Bu durumda virüsün yüzde 70 daha hızlı yayılan ve son aylarda ortaya çıkan bir türünün etkisi bulunsa da, ülkenin ilk başlardaki “sürü bağışıklığı stratejisi” kötü gidişatın başlangıcını oluşturdu.
İngiltere’yi bu noktaya taşıyan hatalar zinciri, hükümetin salgına hazırlanmak için zamanı olmasına rağmen bunu boşa harcamasıyla başladı.
VİRÜSÜN YAYILMASINA İZİN VERİLDİ
İlk vakanın 31 Ocak’ta kayıtlara geçtiği İngiltere’de, ilk ölüm 6 Mart 2020’de görüldü. Birçok ülkenin aksine Çin veya İtalya’yla uçuşları durdurmayan İngiltere, 12 Mart’ta vaka temas takibini bırakıp, test yapılmasını sadece hastanede olup da semptom gösterenlerle sınırlandırdı.
Bu sırada Başbakan Boris Johnson, ülkenin en kötü kamu sağlığı krizlerinden birini yaşadığını vurgulasa da karantina ya da benzer bir karar almaktan kaçındı.
Okullar kapatılmadı, restoranlar ve barlar müşterilerini, tiyatrolar seyircilerini ağırlamaya devam etti, maçlar ve yarışlarda da on binler statlara doldu.
Tüm bu süre zarfında İngiltere, esasen “sürü bağışıklığı stratejisi” izledi. Virüsün toplumun yüzde 60-70’ine yayılmasına izin vererek hem ikinci bir dalgayı hem de ekonomik zararı önleyebileceğini düşünen hükümetin bu politikası, bir raporla çöpe atıldı.
RAPOR STRATEJİYİ DEĞİŞTİRDİ
Londra Emperyal Kolejin 16 Mart 2020 tarihli raporunda, “sürü bağışıklığı stratejisinin” 300 bine yakın ölümle sonuçlanabileceği uyarısında bulunuldu.
Raporla hükümetin stratejisi de değişmeye başladı. Sonrasında önce okullar ardından restoran, bar, kafe, sinema ve tiyatrolar gibi yerler kapatıldı.
Başbakan Johnson, “gerekli olmadıkça sokağa çıkılmaması” tavsiyesinde bulundu.
YANLIŞ BAŞLANGIÇ, ÖLÜMLERİ ARTIRDI
İlk karantina 23 Mart 2020’de ilan edildiğinde “sürü bağışıklığı” stratejisi yüzünden virüs çoktan yayılmış ve ay sonu itibarıyla can kayıpları çok kısa sürede 2 bine yaklaşmıştı.
Hükümet, sonrasında sert adımlar hayata geçirse de ilk baştaki gevşek tutumunun maliyeti nisan sonuna kadar etkisini gösterdi.
ARAŞTIRMALAR DA “DOĞAL YOLLA SÜRÜ BAĞIŞIKLIĞININ OLUŞMAYACAĞINI” GÖSTERDİ
Bu sürede yapılan araştırmalar da stratejinin başarısızlıkla sonuçlanacağını ortaya koydu.
Londra Emperyal Kolejin 365 kişiyle 5 ay içinde yaptığı ve sonuçlarını Ekim 2020’de yayımladığı “React-2” adlı araştırmada, antikorlu insan sayısının haziranda nüfusun yüzde 6’sını oluştururken, eylülde yüzde 4,4’e düştüğü görüldü.
Böylece virüs bulaşanlarda oluşan antikorların ömür boyu değil, kısa süreli etkili olduğu ispatlandı.
Araştırma ekibinden Halk Sağlığı Profesörü Helen Ward, sonuçlar için “Bu, sürü bağışıklığının doğal bağışıklık yoluyla elde edilebileceği fikri için gerçekten büyük bir meydan okuma.” dedi.
Zaten stratejinin başarısız olacağı da bunda ısrar eden İsveç’teki sonuçlarla açıkça görüldü.
İSVEÇ’İN BAŞARISIZLIĞI RAPORLARA GİRDİ
Kovid-19’la mücadelede hafif önlemler alınan İsveç de “sürü bağışıklığı” stratejisinde yanıldı.
Salgının ilk gününden itibaren hayatın normal akışında devam etmesine sert eleştiriler gelirken, İsveç hükümetinin Kovid-19 stratejisini inceleyen Korona Komisyonu, Aralık 2020’de raporunu açıkladı.
Raporda, “sürü bağışıklığı stratejisinin” başarısız olduğu bildirildi.
Salgında özellikle yaşlıların korunamadığının altı çizilen raporda, “Huzurevlerinde çalışanların büyük bölümü virüs kriziyle mücadelede yalnız bırakıldı. Huzurevlerinde geç önlemler alındı, yaşlılar korunamadı.” tespitlerine yer verildi.
KRAL, HÜKÜMETİ ELEŞTİRDİ
İsveç Kralı 16. Carl Gustaf, Noel konuşmasında, mevcut hükümetin Kovid-19 salgınıyla mücadele stratejisini eleştirerek başarısız olduklarına inandığını ve çok sayıda kişinin hayatını kaybettiğini söyledi.
İSVEÇ MODELİNE “RUS RULETİ” BENZETMESİ
Uppsala Üniversitesi Viroloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Björn Olsen, İsveç stratejisini “Rus ruletine” benzetti.
İsveç’in diğer ülkeler gibi sert önlemler alması için 200 bilim insanıyla hükümete ortak bir mektup gönderen Olsen, insanlardan yaşam ile ölüm arasında tercih yapmalarının istendiğini savunarak yetkilileri, sert önlemler alan diğer İskandinavya ülkelerini örnek almaya davet etti.
İsveç’te vaka sayısı diğer İskandinavya ülkelerin toplamının neredeyse iki katı
İsveç, diğer İskandinavya ülkeleri Finlandiya, Norveç, Danimarka’nın toplamından neredeyse iki misli vaka ve üç mislinden fazla ölümle karşı karşıya kaldı.
Söz konusu ülkelerde Kovid-19 nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı toplam 2 bin 628’e, vaka sayısı 276 bin 989’a çıkarken, İsveç’te virüsten ölenlerin sayısı 9 bin 433’e, vaka sayısı ise 489 bin 471’e yükseldi.
Komşu ülkeler, “sürü bağışıklığı” sistemini uyguladığı için İsveç’e sınırlarını 6 ay boyunca kapatmıştı.