Kişiselleştirme ne getirecek dersek, her şeyin kişiye özel olacağı hizmetleri hayatımıza entegre edecek diyebiliriz. Bugün Google aramalarda nasıl ki benim arama sonuçlarım ile sizlerinki farklı sonuçlar çıkarıyorsa hayatımız da bu şekilde değişiyor. Bir başka örnek olarak banka kredilerini verebiliriz. Bugün kredi almak istediğimde bankam benim puanıma, gelirime göre bana kredi veriyor ve özel bir ödeme tablosu belirliyor. Faiz oranları her ne kadar fazla değişmese de kredi miktarı ve ödeme seçenekleri değişebiliyor.
Kişiselleştirme, geçtiğimiz günlerde havacılık sektörü yan ürünleri için de kullanıldı. Araştırmayı yapan ABD’li ekip yapay zekâ, derin öğrenme ve makine öğrenimi teknolojilerini kullanarak yolculara kişiselleştirilmiş bagaj ücretleri sundu. Seyahat edilen mesafe, seyahat sıklığı, bagaj ağırlığı vb. daha pek çok detaya odaklanan sitem, yolculara kişiselleştirilmiş bir deneyim yaşatıyor. Birkaç günlüğüne seyahat eden yolcudan ilave bagaj için ödeme yapmasını istemek müşteri tarafından kabul edilebilir olmaktan uzakken, fiyatı uygun bir seviyeye indirmek müşterinin bunu kabul etme olasılığını arttırabilir. Bu gerek müşteri gerekse havayolu için olumlu bir gelişme. Araştırmanın sonucunda ise havayolu, ek hizmet satış dönüşümlerinde ve müşteri başına gelirde büyük bir artış görmeye başlıyor. Bu ve benzeri model çalışmalar pek çok sektöre entegre edilebiliyor.
Bunları yazarken tarım alanında böyle büyük bir uygulama yapılsa da tarlada kalan ürünler olmasa, fiyatlar fazla dalgalanamasa, ürünler israf olmasa diye düşündüm. Teknolojiden faydalanarak bunu yapabilmek çok mümkün. Şu an bir kota uygulaması var ancak benim anlatmak istediğim daha detaylı veriyi işlemek. A ürününün iç ve dış piyasa talebi ne kadar, son yıllardaki iklim koşullarına göre beklenen doğal olaylar sonucu A ürünün karşılaşabileceği riskler neler, ne kadar fazlası ekilmeli, olası dış ve iç pazar imkânlarının üretime etkisi ne olmalı, ne kadar gübre veya ilaç tüketimi planlanıyor, ürünün transferi nasıl olmalı, tarlanın coğrafi özelliklerine göre en iyi üretim şekli nedir, ne kadar su harcanması planlanıyor vb. daha pek çok veriyi analiz ederek olası en iyi üretim haritasını ortaya koyan bir algoritma. Belki de böyle detaylı bir sistem hem tasarruf sağlamada hem de verimliliği artırmada faydalı olabilir. Böyle bir sistem hem son alıcıyı hem de üreticiyi memnun edebilir mi? Bu konulardaki araştırmalar arttıkça, uygulamalar hayata geçtikçe daha net göreceğiz.
Öte yandan turizm alanında da benzeri çalışmalar var. Konaklama tesisleri açısından ele alındığında IoT, AI sistemler ile pazarlamadan tutun gelen konukları memnun etmeye ve hatta tesis içinde tasarruf sağlamaya kadar pek çok şey yapılabiliyor. En basit haliyle gereksiz elektrik, su sarfiyatının önlenmesi dahi hem tesis hem de dünya için bir kazanımdır. Ayrıca konaklayan müşterilerin davranış analizleri tesise eşsiz bir veri sağlar. Ancak bunlar yapılırken bilgi toplama ve verinin güvenliğini sağlama noktaları da unutulmamalı. En basit hâliyle pazarlamada siz veriden faydalanmıyor ve hâlâ deniz, kum güneş sosyal medya hesaplarıyla müşteri arıyorsanız günümüz teknolojisi içinde çok şey kaçırıyorsunuz demektir. Artık bunlar bile bot destekli yapılıyor. Bahsettiğim Chat bot değil! Dünya küçüldü ve pazar şartları değişiyor. Kazanan ise geleceği bugünden doğru okuyabilenler ve teknolojiyi doğru kullananlar olacak.
Serap TORUN
twitter.com/seraptorun73
