Vakıftan yapılan açıklamaya göre, kurulduğu günden itibaren başta toprak olmak üzere tüm doğal varlıkların korunması amacıyla çalışan TEMA Vakfı, Uluslararası Biyoçeşitlilik Günü’ne özel biyolojik çeşitliliğin temel bileşenlerinden biri olan; yalnız doğada değil kentlerde, sokaklarda, parklarda her zaman görülen ağaç ve çalıları yakından tanımak için yeni bir proje daha hayata geçirdi.
Vakıf, “bilgi olmadan ilgi olmayacağı” anlayışından hareketle bilgiyi teknoloji ile birleştirerek “Doğa Kaşifi” uygulamasını geliştirdi. Doğayla uyumlu bir şekilde yaşamak zorunda olunduğu tekrar anlaşılan bugünlerde, geliştirilen uygulamayla İstanbul’da yaşayan herkesin karşılaştığı ağaç ve çalı türlerini kolay bir şekilde teşhis edebilmesi sağlanırken, kentteki biyolojik çeşitlilik de kayıt altına alınıyor. Uygulama, Google Play ve Apple Store’dan ücretsiz indirilebiliyor.
Elektronik bir doğa rehberi olan Doğa Kaşifi, görsellerle desteklenen tanımlama basamakları sayesinde bitkilerin isim ve tür özelliklerini öğrenmeyi, böylelikle bitkileri daha yakından tanımayı mümkün kılıyor. Ağaçların yaprağını, meyvesini ya da çiçeğini gözlemleyerek ağacın türü hakkında daha fazla bilgiye ulaşılabiliyor.
İstanbul’un doğal alanlarını keşfetme imkanı sunuyor.
Biyolojik çeşitliliği tanıması için geliştirilen bir akıllı telefon uygulaması olan Doğa Kaşifi, kullanıcılara İstanbul’un yaygın ağaç ve çalı türlerini tanımlama, tanımlanan türleri kaydetme ve kentin doğal alanlarını keşfetme imkanı sunuyor.
İstanbul’un en yaygın ağaç ve çalı türlerini içeren uygulama, türleri tanımlayıp adını söyleyebilmekten öte türlerin tanımlama sürecini göstermek ve böylece bu yöntemlere aşina olan doğa gözlemcilerinin sayısını artırmayı amaçlıyor. Bu amaca ulaşmak için Doğa Kaşifi, bitki bilimcilerinin kullandığı, “tür tanımlama anahtarı” denen soru-cevap sisteminin dilini basitleştirerek ve grafik öğeler ile destekleyerek sunuyor.
“Kentin yeşil dokusunu oluşturan türleri herkes takip edilebilecek”
Açıklamada görüşlerine yer verilen TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, insanların yaşamı ve sağlığı için gerekli havanın, gıdanın, gezegendeki su ve besin döngüsünün devamlılığının biyolojik çeşitliliğe bağlı olduğunu belirtti.
Biyolojik çeşitliliğin yüksek olmasının güç ve dayanıklılık anlamına geldiğini vurgulayan Ataç, arazi tahribatı, iklim değişikliği ve aşırı yararlanma nedeniyle dünyadaki türlerin yüzde 25’nin yani yaklaşık 1 milyon türün yok olma tehditi altında olduğunu aktardı. Ataç, biyolojik çeşitliliğin korunması için doğal varlıkların sürdürülebilir yönetimi ve doğa koruma çalışmalarının büyük önemi bulunduğunu kaydetti.
Türkiye’nin, dünya üzerinde üç farklı bitki coğrafyasının bulunduğu ender ülkelerden biri olduğuna dikkati çeken Ataç, şu bilgileri verdi:
“Türkiye, yüzde 31’i (3 bin 650 tür) endemik olan 12 bine yakın bitki türü ile zengin bir bitki çeşitliliğini barındırıyor. Bir dünya mirası olarak bu zengin çeşitliliğe sahip olmak aynı zamanda bu zenginliği korumak ve gelecek nesillere aktarmak sorumluluğunu getiriyor. Bunu gerçekleştirebilmek için TEMA Vakfı olarak Türkiye’de daha fazla kişinin doğa gözlemciliği ile tanışması gerektiğine inanıyoruz. Bu çerçevede değerli bağışçımız Turan Demiraslan’ın desteği ile 1,5 yıldan uzun süren çalışmaların sonucunda Doğa Kaşifi uygulamasını hayata geçirdik. Doğa Kaşifi ile kentsel biyolojik çeşitliliğin temel bileşeni olan ağaç ve çalılar konumlarıyla kayıt altına alınmış olacak, kentin yeşil dokusunu oluşturan türler herkes tarafından takip edilebilecek.”
Ağaç ve çalı türleri için bir envanter oluşturulabiliyor
Uygulamayı kullanmanın oldukça basit ve pratik olduğunu anlatan Ataç, Doğa Kaşifi’nin bahçede, sokakta, parkta ya da ormanda görülen ağaç ve çalı türlerini sorular sorarak eğlenceli şekilde tanımayı sağlayan etkileşimli bir tür rehberine sahip olduğunu belirtti.
Bu rehber kullanılarak keşfedilen türlerin bir haritaya kaydedilebildiğine ve böylece kullanıcıların kendi gözlem listelerini oluşturabileceğine işaret eden Ataç, gözlem kayıtları ile vatandaşlar tarafından oluşturulacak ağaç ve çalı türleri envanterine katkı sunulacağını aktardı.
Ataç, bilim insanları ve sade vatandaşın gerçek problemler üzerinde birlikte çalışması modelinin “yurttaş bilimi” olarak adlandırıldığını belirterek, “Biyolojik çeşitliliğin zarar görme hızının karşısında doğayı koruyan insanların da çoğalmasını sağlamak adına, herkesin doğayı ve çevresini gözlemleyerek gözlemlerini kaydetmesi ve bunu veriye dönüştürmesi aslında tam olarak yurttaş bilimini aktif kılmaktan geçiyor. Doğa Kaşifi uygulamasının da hizmet edeceği yurttaş bilimi çalışmaları sayesinde artık herkes bilimsel bilginin üretilmesine katkı sunmaya başlayabilir.” ifadelerini kullandı.