Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 164. maddesi, terk nedeniyle boşanma davasını düzenleyen bir hükümdür. Bu madde, eşlerden birinin diğerini terk etmesi durumunda, terk edilen eşin boşanma davası açabilmesi için öngörülen şartları ve süreci tanımlar. Bu makalede, TMK 164 çerçevesinde terk nedeniyle boşanma davalarının hukuki dayanakları, şartları, uygulama süreci ve sonuçları detaylı bir şekilde incelenecektir.
Terk Nedeniyle Boşanma Nedir?
İçindekiler
Terk, evlilik birliğinden kaynaklanan birlikte yaşama yükümlülüğünün ihlali anlamına gelir. TMK 164’e göre, eşlerden biri haklı bir sebep olmaksızın ortak konutu terk eder ve bu terk belirli bir süre boyunca devam ederse, terk edilen eş boşanma davası açabilir.
Terk Kavramı:
- Fiziksel Terk: Eşlerden birinin ortak konutu terk ederek başka bir yerde yaşamaya başlaması.
- Psikolojik Terk: Eşin fiziksel olarak konutta bulunmasına rağmen ortak yaşama iradesini göstermemesi.
Türk Medeni Kanunu (TMK) 164’ün Hükümleri
TMK 164’e göre terk nedeniyle boşanma şu şartlar altında mümkün olur:
- Ortak Konutun Terk Edilmesi:
- Eşlerden biri ortak konutu haksız bir sebeple terk etmelidir.
- Terk, evlilik birliğinden doğan sorumluluklardan kaçma amacı taşımalıdır.
- Sürenin Dolması:
- Terk durumu, kesintisiz olarak en az 6 ay devam etmelidir.
- İhtara Uyulmaması:
- Terk edilen eş, terk eden eşe noter kanalıyla veya mahkeme aracılığıyla dönüş ihtarı göndermelidir.
- İhtarda, eşe ortak konuta dönmesi için 2 ay süre verilmelidir.
- Bu ihtara rağmen eş, verilen süre içinde ortak konuta dönmezse dava açılabilir.
- Haklı Sebebin Bulunmaması:
- Terk eden eşin, haklı bir sebebe dayanarak konuttan ayrılmamış olması gerekir.
Terk Nedeniyle Boşanma Davasının Şartları
Terk nedeniyle boşanma davası açılabilmesi için belirli şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu şartlar, aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
1. Haksız Terk:
- Ortak konutun terk edilmesi, haklı bir sebebe dayanmamalıdır.
- Örneğin; şiddet, kötü muamele gibi nedenlerle ortak konutun terk edilmesi haksız terk sayılmaz.
2. 6 Aylık Süre:
- Terk durumu kesintisiz şekilde 6 ay boyunca devam etmelidir.
- Bu sürenin başlaması için eşin ortak konutu fiilen terk etmiş olması gerekir.
3. İhtar Süreci:
- Terk edilen eş, terk eden eşe dönüş ihtarı göndermelidir.
- İhtarın noter kanalıyla veya mahkeme aracılığıyla yapılması zorunludur.
4. İhtara Rağmen Dönüşün Gerçekleşmemesi:
- Terk eden eş, ihtara rağmen 2 aylık süre içerisinde konuta dönmemiş olmalıdır.
5. Terk Eden Eşin Kusurlu Olması:
- Terk eden eşin davranışı, evlilik birliğine zarar veren bir nitelikte olmalıdır.
Terk Nedeniyle Boşanma Davasının Süreci
Aşamalar:
- İhtar Gönderimi:
- İhtarın noter kanalıyla ya da mahkeme yoluyla yapılması gerekir.
- İhtarda açıkça ortak konuta dönme çağrısı yer almalıdır.
- 2 Aylık Sürenin Dolması:
- İhtar gönderildikten sonra 2 ay beklenir.
- Bu süre içerisinde eşin ortak konuta dönüp dönmediği kontrol edilir.
- Boşanma Davasının Açılması:
- İhtara rağmen eş dönmezse, terk nedeniyle boşanma davası açılır.
- Dava, terk edilen eşin bulunduğu yer aile mahkemesinde açılır.
- Delillerin Sunulması:
- İhtar belgesi, tanık ifadeleri ve diğer deliller mahkemeye sunulur.
- Mahkeme Kararı:
- Mahkeme, davayı değerlendirerek karar verir.
- Eğer şartlar sağlanmışsa, mahkeme boşanmaya karar verir.
Terk Nedeniyle Boşanma Davasında Deliller
Bir davada başarılı olabilmek için gerekli delillerin eksiksiz sunulması önemlidir. Terk nedeniyle boşanma davalarında kullanılabilecek deliller şunlardır:
- Noter İhtarı: Ortak konuta dönme çağrısını içeren ihtar belgesi.
- Tanık İfadeleri: Ortak konutun terk edildiğine ve ihtara uyulmadığına dair tanıklık eden kişiler.
- Kira veya Adres Kayıtları: Terk eden eşin başka bir yerde yaşamaya başladığını gösteren belgeler.
- Telefon veya Yazışma Kayıtları: Terk durumunu kanıtlayan mesajlaşmalar veya görüşmeler.
Terk Nedeniyle Boşanma ve Diğer Boşanma Sebepleri Arasındaki Farklar
Terk nedeniyle boşanma, diğer boşanma nedenlerinden bazı yönleriyle ayrılır:
| Kriter | Terk Nedeniyle Boşanma | Diğer Boşanma Sebepleri |
|---|---|---|
| Hukuki Dayanak | TMK 164 | TMK 161-166 |
| Süre Şartı | 6 aylık terk süresi + 2 aylık ihtar süresi | Süre şartı genellikle aranmaz. |
| Belirli Bir Eylem | Ortak konutun terk edilmesi | Şiddet, zina, onur kırıcı davranış vb. |
| Zorunlu İhtar | İhtar zorunludur. | İhtar genellikle gerekli değildir. |
Terk Nedeniyle Boşanma Davasında Sık Karşılaşılan Sorunlar
- Haklı Sebebe Dayanan Terk:
- Eşlerden biri şiddet veya kötü muamele nedeniyle konutu terk etmişse, haksız terk sayılmaz.
- İhtarın Usulsüz Yapılması:
- İhtarda yasal sürelere uyulmaması veya usulsüz bildirim, davanın reddine neden olabilir.
- Terk Edilen Eşin Kusurlu Olması:
- Terk edilen eş, terk eden eşin konutu terk etmesine neden olan davranışlar sergilemişse dava reddedilebilir.
Terk Nedeniyle Boşanma Kararının Sonuçları
Terk nedeniyle boşanma kararının alınması durumunda şu sonuçlar ortaya çıkar:
- Evliliğin Sona Ermesi:
- Mahkeme, tarafların boşanmasına karar verir.
- Maddi ve Manevi Tazminat:
- Terk edilen eş, boşanma nedeniyle uğradığı zararlar için tazminat talep edebilir.
- Velayet Kararı:
- Çocukların velayeti, mahkeme tarafından belirlenir.
- Nafaka Talebi:
- Terk edilen eş, nafaka talebinde bulunabilir.
Özet ve Sonuç
Türk Medeni Kanunu’nun 164. maddesi, terk nedeniyle boşanma davalarını düzenleyerek terk edilen eşe hak arama imkanı tanımaktadır. Ancak bu davanın başarıyla sonuçlanması için ihtarın usulüne uygun yapılması, terk süresinin dolması ve delillerin eksiksiz sunulması gerekir.
Eşlerin evlilik birliğini korumak adına karşılıklı anlayış ve sorumluluk duygusuyla hareket etmeleri önemlidir. Ancak, bu mümkün olmadığında TMK 164, terk edilen eşin haklarını koruyan etkili bir hukuki yol sunmaktadır.
