Haftanın ilk işlem günü ise ticaret savaşı endişeleri tavan yaptı ve hem gelişmekte olan para birimleri de borsalar kayıpla güne başladı. Çin’in para birimi yuanın önceki gece 11 yılın en düşük seviyeye gerilemesiyle Türkiye piyasaları kapalıyken sığ piyasada yatırımcıların riskten kaçışını tetikledi ve dolar 6.3370 liraya kadar yükseldi. Çin’in yuanın daha fazla kayıp yaşamasına izin vermeyeceğine yönelik hamlesiyle kısa bir süre sonra Türk Lirası da toparlandı ve dün güne 5.80 lira seviyelerinden başladı. ABD Başkanı Donald Trump’ın G7 sonrası Çin ile yeniden masaya oturacaklarına dair açıklamalar ise dünya piyasalarında kayıpların bir kısmının geri alanmasını sağladı. Korku endeksi adı verilen ve küresel piyasalardaki endişeyi gösteren VIX endeksi 20’li seviyelere yükselirken, başta ABD borsaları olmak üzere yurtdışı piyasalarda dalgalanmanın süreceğine işaret ediyor.
‘ZARAR KES’ EMİRLERİ
Dolar, cuma günü ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın Jackson Hole konuşması sonrası 5.75 lira civarında işlem görürken dün günün ilk saatlerinde, 30 dakikadan kısa sürede, bu seviyelerden 6.3370 liraya kadar yükseldi. Türkiye piyasaları kapalıyken sığ piyasada 6 lira seviyesinin üzerinde kalıcı olmayan dolar dün güne 5.80 liradan başladı. Bankacılar küresel piyasalardaki satış baskısının kuvvetli olduğu, Türk Lirası’nda likiditenin olmadığı gece saatlerinde Japonya kaynaklı ‘zarar kes’ işlem emirlerinin çalıştığını, bunun da TL’de ani bir hareketi beraberinde getirdiğini söylediler.
Ticaret savaşı cephesinde ABD ile Çin’den karşılıklı tarife adımları gelmeye devam ediyor. Çin’in cuma günü 75 milyar dolar değerindeki ABD ürününe, gümrük vergisini yüzde 5 ya da yüzde 10 artıracağını açıklamasının ardından, ABD Başkanı Donald Trump da sosyal medya hesabı üzerinden “1 Ekim’den başlamak üzere Çin’den gelen ve şu anda yüzde 25 gümrük vergisi uygulanan 250 milyar dolarlık ürüne yüzde 30 oranında vergi uygulamaya başlayacağız. Ayrıca halihazırda yüzde 10 vergi uygulanan 300 milyar dolar değerindeki Çin ürünü de 1 Eylül itibariyle yüzde 15 oranında vergilendirilmeye başlanacak” paylaşımında bulunmuştu.
ALTINDA YENİ ZİRVE
Bankacılar küresel piyasalarda endişelerin güvenli liman talebini tetiklediğine dikkat çektiler. Yatırımcıların parayı hisse senetlerinden tahvil, altın ve güvenli liman para birimleri gibi daha az riskli varlıklara kaydırmaya devam etmesi durumunda, finansal piyasalarda zorlu bir süreç yaşanabilir. Gram altın, cuma günü altının ons fiyatında yaşanan yükselişe paralel yüzde 1.97 artarak günü 283.2 liradan tamamlamıştı. Asya piyasalarında işlemlerin sığ olduğu saatlerde doların sert hareketle yükselmesinin etkisiyle gram altın da tarihin en yüksek seviyesi olan 316.7 liraya kadar çıktı. Dün sabah 285 liradan işlem gören gram altın serbest piyasada günü 285.57 liradan kapattı. Ons altında ise 6 yılın yeni zirvesi görüldü. Küresel riskten kaçış algısı Brent ham petrolünün en yakın vadeli varil fiyatını 58.24 dolar ile 15 Ağustos’tan bu yana en düşük seviyeye taşıdı.
Borsa İstanbul da güne düşüşle başladı. Günü yüzde 0.05 düşüşle 97 bin 101 puandan tamamladı. Serbest piyasada dolar 5.8000 liradan kapanırken, bankalararası piyasada son işlemler 5.8077 liradan yapıldı.
ÇİN YENİDEN MASAYA OTURMAK İSTİYOR
ABD Başkan Donald Trump, Çin’in önceki gece ABD ticaret yetkilileriyle irtibat kurarak müzakere masasına geri dönmek istediğini belirtti. Trump ayrıca bunu dünya için çok olumlu bir gelişme olarak niteledi. Trump G7 zirvesi sırasında yaptığı açıklamada Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’i büyük bir lider olarak nitelendirdi ve anlaşma ve gerilimin yatışması isteğini memnuniyetle karşıladı. Trump, Çin ile ticaret müzakerelerinin bu zamana kadarki en iyi konumda olduğunu söyleyerek Çin’den ithal mallar için planlanan gümrük vergilerinin ertelenip ertelenmeyeceği sorulduğunda ise “Her şey mümkün. Çok anlamlı konuşmalar yapıyoruz diyebilirim, açıkçası her zamankindan çok daha anlamlı olduğunu söyleyeceğim. Çünkü genel olarak çok iyi gidiyoruz. Çin harika bir ülke. Başka ülkelere giden milyonları ve milyonlarca işi kaybediyorlar. Onların yerinde olsaydım, bir anlaşma yapmak isterdim” dedi. Trump ayrıca “Sanırım şu anda müzakerelerde her zamankinden daha iyi bir yerdeyiz. Bu süreçten geçmeden buraya gelebileceğimizi sanmıyorum. Sanırım bir anlaşma yapmak için daha güçlü bir pozisyonda olduğumuzu düşünüyorum. Herkes için adil bir anlaşma. Eğer Çin ile anlaşma yapamazsak ABD firmaları ülkeden ayrılabilir, eğer yaparsak kalabilirler” dedi. Çin Dışişleri Bakanlığı da yaptığı açıklamada ABD’nun rasyonellik yoluna tekrar geri geleceğini umduklarını belirterek “Ayrışmalar ticaret konularını çözemeyecek. Çin eğer ABD yeni gümrük tarifelerini yürürlüğe koyarsa kendi çıkarlarını korumak için daha fazla adım atacaktır” dedi.