Öğretim üyeleri ve öğrenciler, küflenmeyi azaltarak tohumların daha uzun süre saklanmasını sağlamak, tohumlara uygulanan kimyasal koruyucuların kullanımını azaltmak ve baharatların dezenfeksiyonunda da radyasyon uygulamasına alternatif geliştirmek için Türkiye Bilimsel ve Teknoloji Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) desteğiyle 2 yıl önce proje hazırlayarak çalışma başlattı.
Yaklaşık 6 aylık çalışma sonucu elektrik akımıyla çalışan cihazın yapımı tamamlandı.
“Cihaz çok özellikli ve taşınabilir”
BAİBÜ Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gülsün Akdemir Evrendilek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, TÜBİTAK desteğiyle tohumların küflenmesini önleyerek daha uzun süre saklanması ve baharatların da radyasyona gerek kalmadan dezenfeksiyonunu sağlamak için elektrik akım uygulamasını temel alan cihaz geliştirdiklerini söyledi.
Cihazla elektrik akımı uygulanan domates, salatalık, buğday ve mısır tohumlarında “tuzluluk ve soğuk stresi”ne karşı dayanıklılığın arttığını gördüklerini aktaran Evrendilek, “Bariz bir şekilde elektrik akımı uygulanan tohumların tuzluluk ve soğuk stresi altında daha çok ve daha fazla çimlendiği görüldü. Ülkemizde yağlı tohum ve baharatlarda, özellikle pul biber ve susam gibi baharatlarımızda küflerin üremesi sonucunda oluşan aflatoksinlerle ilgili büyük problemler yaşanıyor. Bu toksinler nedeniyle her yıl tonlarca ürün kaybı oluyor ve yurt dışına gönderilen yağlı tohum, baharat ve kuru meyve gibi ürünlerimiz, zaman zaman sınır kapısından geri dönüyor ya da ürünlerin büyük bir çoğunluğu imha ediliyor.” diye konuştu.
Evrendilek, yapılan çalışmada pul biber ve susam örneklerine farklı seviyelerde elektrik akımı uyguladıklarını dile getirerek, şöyle devam etti:
“Küflerin büyük oranda parçalandığını gördük, aynı zamanda yaptığımız çalışma kapsamında enerji seviyesine bağlı olarak aflatoksinlerin parçalandığını ve toksik etkilerinin de azaldığını gördük. Bu durum, yaptığımız çalışmayla ilk defa kanıtlanmış oldu. Geliştirilen teknoloji ve yapılan uygulamalar için patent başvurusunda bulunduk.”
Cihazın en önemli özelliğinin portatif olması olduğunu anlatan Evrendilek, şunları kaydetti:
“Cihazı, tohum üreten firmalar alarak kendi işletmelerinde kurabilir. Seralarda üretim yapan müesseseler de yine aynı şekilde kullanabilir. Bir sene öncesinden ayırmış oldukları tohumları işleme tabi tutarak bütün kış ya da birkaç yıl saklayabilirler. Cihaz çok özellikli ve aynı zamanda taşınabilir. Farklı boyut ve kapasitede üretimi mümkün.
Ülkemiz açısından yapabileceğimiz en önemli şey, tohumlarımızı elektrik akımıyla işleme tabi tutarak uygun bir şekilde paketleyip çiftçilerimize ya da üreticilerimize sunmak olabilir. Baharat açısından da özellikle yurt dışına ihraç edilen baharatlarda yaygın olan ve kullanılan yöntem olan radyasyona alternatif bir yöntem olarak ülkemizde ve tüm dünyada kullanılabilecek bir teknoloji bu.”
Evrendilek, cihazın seri üretimi konusunda görüşmeler yaptıklarını, finansal anlamda destek sağlandığı taktirde bunu gerçekleştirebileceklerini sözlerine ekledi.
