Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, meteorolojik değerlendirmelere göre, Sahra Çölü üzerinden hafta sonu Türkiye’ye toz taşınımı beklendiğini söyledi.
Bazı illerde beklenen toz taşınımının çamur şeklinde yağışlara neden olabileceği belirtildi. Yapılan uyarının ardından toz taşınımının ne olduğu ve nasıl oluştuğu, vatandaşların gündeminde yerini aldı. Toz taşınımının zararları da araştırma konusu oldu.
Çöllerden kalkan tozların, atmosferin üst tabakalarına yükselerek uzun mesafeler kat etmesi olarak tanımlanan toz taşınımı, dünya ekosistemi için büyük önem arz ediyor.
Peki, Toz taşınımı nedir, neden olur? Toz taşınımının zararları nelerdir? İşte toz taşınımı hakkında bilgiler…
TOZ TAŞINIMI NEDİR?
Toz taşınımı, Dünya ekosistemi için büyük önem arz etmektedir. Türkiye ve çevresindeki çöl (Sahra, Arabistan gibi) ve yarı-kurak alanlardan kalkan toz aerosollerin taşınması, iklim, kara ve deniz ekosistemleri ile insan faaliyetleri ve sağlığı açısından büyük öneme sahiptir.
Toz taşınımından en fazla etkilenen kesim, solunum yolu ve kalp rahatsızlığına sahip olanlar ile yaşlı ve çocuklardır. Afrika’da yapılan çalışmalar, çocuklarda görülen menenjit vakaları ile toz fırtınaları arasında önemi bir bağ olduğunu kanıtlamıştır.
Toz fırtınaları, hava ve deniz ulaşımını da olumsuz yönde etkilemektedir. Toz kaynak alanlarına yakın bölgelerde, fırtınaların yaşandığı dönemlerde havaalanları kapatılmakta ve karayolu ulaşımında ise büyük sorunlar yaşanmaktadır.
Türkiye, Orta Doğu ve Afrika kaynaklı çöl tozlarından etkilenmektedir. Ülkemize olan toz taşınımı, Basra alçak basınç merkezinin daha etkili olduğu ilkbahar, sonbahar ve yaz aylarında daha yoğun gerçekleşmektedir. Ayrıca, Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), başlıca iklim değişkenlerinden biri olan atmosferik aerosollerin çok önemli bir bileşeni olarak tozu kabul etmektedir.
Bölgemizde yer alan ülkeler, toz fırtınasına yüksek derecede maruz kalmakta ve ciddi boyutta etkilenmektedir. Güncel iklim öngörülerine göre, kuraklık hadisesinin sıklığı ve şiddetinin artmasıyla birlikte, toz ve kum fırtınalarının daha yoğun yaşanması beklenmektedir.
TOZ TAŞINIMININ ZARARLARI NELERDİR?
Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, meteorolojik verilere göre, hafta sonu Sahra Çölü’nden Türkiye’ye toz taşınımı beklendiğini söyledi.
Maske takılması gerektiğini hatırlatan Prof. Yaşar, “Biz onları toz olarak görmüyoruz, soluyoruz. ‘Tabakalı silikat’ dediğimiz, içinde her türlü elementin bulunduğu, dünyanın ana gübreleri olarak görüyoruz.” diye konuştu.
Yaşar, hafta sonu özellikle bahar alerjiisi olanların maske takması gerektiği konusunda uyararak, “Toz taşınımı, dediğiniz zaman bereket geliyor aslında. Lodosla beraber gelen bu toz taşınımları insanlarda genelde baş ağrısına neden oluyor. Bunun nedeni ise toz dediğimiz kil mineralleri içindeki her türlü elementin bulunması. Bu elementlerinin fazlalığı, vücutta baş ve mide ağrısına neden olabiliyor. Bu dönemlerde özellikle bahar alerjisi olanlar, partikül tutucu maske takmalı, mümkün olduğunca dışarı çıkmamalı.” dedi.
