“Uzay Kaynaklarını Çıkarılması ve Kullanılmasına Yönelik Uluslararası Desteği Teşvik” başlığını taşıyan 6 Nisan tarihli Başkanlık Kararnamesi, Ay ve diğer gök cisimlerinde bulunan su ve madenlerden özel uzay girişim ve araştırmalarını desteklemek üzere faydalanılabilmesini öngörüyor.
Kararnameyle böylece uzay kaynaklarının özel şirketler ve şahıslarca tasarruf edilebilmesinin önü açılıyor.
Kararnamede, bu türden tasarrufların, “Dış Uzay Sözleşmesi” adı verilen, 1967 tarihli “Ay ve Diğer Gök Cisimleri Dahil, Uzayın Keşif ve Kullanılmasında Devletlerin Faaliyetlerini Yöneten İlkeler Hakkında Antlaşma”ya uygun olduğu belirtildi.
ABD Ulusal Uzay Konseyi Sekreteri Scott Pace, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “ABD, Ay’a geri dönüşe ve Mars yolculuğuna hazırlanırken bu kararname su ve bazı madenler gibi uzay kaynaklarının, uzayın ticari kullanımını geliştirmek üzere çıkarılması ve kullanılmasına ilişkin Amerikan politikasını ortaya koymaktadır.” ifadesini kullandı.
Pace, kararın, ABD’nin Artemis misyonu kapsamında Ay ve ardından Mars’a düzenlemeyi planladığı insanlı seferler için uluslararası muhatapları ve özel sektör ortaklarıyla yaptığı pazarlıklarda konumu netleştirmeyi amaçladığını belirtti.
– ABD, “Ay Sözleşmesi”ne taraf değil
ABD, Dış Uzay Sözleşmesinin öncülerinden biri olmasına karşın, uzaya giden diğer ülkeler gibi 1979 tarihli “Ay Sözleşmesi” olarak anılan, “Devletlerin Ay’da ve Diğer Gök Cisimlerindeki Faaliyetlerini Düzenleyen Antlaşma”ya taraf olmamıştı. Antlaşma, uzay kaynaklarının bilim dışı kullanımının uluslararası düzenlemelere bağlı olması gerektiğini öngörüyordu.
ABD Kongresi 2015 yılında çıkardığı yasayla Amerikan şirketlerinin ve vatandaşlarının Ay’ı ve asteroid kaynaklarını kullanmasına izin vermişti.
NASA, Artemis görevi kapsamında 2024 yılına kadar Ay’a insanlı seferler düzenlemeyi amaçlıyor. 2028 yılına kadar sürmesi planlanan seferlerin ardından Ay yörüngesinde bir uzay istasyonu kurulması ve burayı basamak olarak kullanarak Mars’a insanlı seferler düzenlenmesi hedefleniyor.
