ABD yakın tarihinin en önemli olaylarından biri olan Kongre baskınının siyasi yansımaları devam ederken, baskınla ilgili olarak suçlanan Donald Trump, bir kez daha azil istemiyle Senatonun karşısına çıkıyor.
2019’un sonunda Ukrayna soruşturması kapsamında Temsilciler Meclisinde azil istemiyle suçlanan Trump, Şubat 2020’de Senatoda Cumhuriyetçi senatörlerin oylarıyla aklanmıştı.
5 kişinin hayatını kaybettiği kanlı Kongre baskınının ardından 14 Ocak’ta Temsilciler Meclisindeki oylamada, “halkı isyana teşvik etmekle” suçlanan Trump’ın suçlu olup olmadığına Senato Genel Kurulu karar verecek.
Böylece Trump, ABD tarihinde hem azil istemiyle 2. kez yargılanan ilk başkan hem de görevi sona erdikten sonra azil istemiyle yargılanan tek başkan olarak kayıtlara geçmiş oldu.
AZİL SÜRECİ, BU NOKTAYA NASIL GELDİ?
ABD Anayasası’na göre, başkanın azledilmesi istemiyle başlatılan bir süreçte, Temsilciler Meclisi suçlamayı yapan (savcılık), Senato ise suçlanan başkanı yargılayan makam (jüri) olarak görev yapıyor.
6 Ocak’taki Kongre baskının hemen ardından toplanan Demokratların kontrolündeki Temsilciler Meclisi, Trump’a karşı “isyana teşvik” suçlamasını içeren bir tasarı hazırladı.
Tek suçlamayı içeren azil maddesi, 14 Ocak’ta Temsilciler Meclisi Genel Kurulunda yapılan oylamada 197 “hayır” oyuna karşılık, 232 “evet” oyuyla kabul edildi. Oylamada 10 Cumhuriyetçi vekil de Trump aleyhinde oy kullandı.
Temsilciler Meclisi, Trump’a yönelik azil maddesini 26 Ocak’ta Senatoya gönderirken, yargılamada jüri görevi yapacak senatörler, aynı gün bu görevleri için yemin etti.
Açıklanan takvimde, Trump’a kendisine yönelik azil maddesine cevap vermesi için 2 Şubat’a kadar, Temsilciler Meclisinden gelen savcı vekillere de ön duruşma dosyasını sunması için aynı tarihe kadar süre verildi.
Trump’ın ön duruşma dosyasına cevap vermesi için son gün 8 Şubat olarak belirlendi.
SENATODAKİ SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
ABD Anayasası, azil yargılamasına ilişkin usulleri Senatoya bıraktığı için bu süreçteki prosedür ve kuralları Senatodaki siyasi dengeler belirliyor.
Senatoda 50-50 şeklinde koltukları paylaşan Demokratlar ile Cumhuriyetçiler, dün, yargılama usulleri konusunda anlaştı. Senato Çoğunluk Lideri Demokrat Chuck Schumer ile Senato Azınlık Lideri Cumhuriyetçi Mitch McConnell arasında varılan anlaşmanın ana hatları, yargılamanın bir hafta içinde bitebileceğini öngörüyor.
Buna göre, bugün açılışı yapılacak oturumların ilkinde, Cumhuriyetçi Senatör Rand Paul’ün “görevi sona ermiş bir başkanın azil istemiyle yargılanmasının anayasal olmadığına” yönelik tasarısının tartışılıp oylanması bekleniyor.
Trump’a karşı iddia makamı olarak görev yapacak Demokrat savcı vekiller ile Trump’ın avukatlarının açılış sunumlarına çarşamba günü başlamaları bekleniyor.
Schumer ile McConnell arasındaki anlaşmaya göre, her iki tarafa da iddia ve delillerini ortaya koymaları için 16’şar saat verilecek.
Bu sürecin ardından tarafların varsa tanıklarını çağırmaları ve söz konusu tanıkların dinlenmelerine geçilecek. Trump’ın ifade vermeyeceği daha önce açıklanan davada, henüz dinlenecek tanık olmadığı kaydediliyor.
Cumhuriyetçiler kadar Demokratların da yargılamanın uzamaması için tanık çağırmamayı tercih edebilecekleri belirtiliyor.
Söz konusu sunumların ardından senatörlere her iki tarafa da sorularını yöneltebilmeleri için süre verilecek. Schumer ile McConnell, bu sürenin ne kadar olduğunu net olarak açıklamasalar da önceki azil duruşmalarında, bu sürenin 2 güne kadar uzayabildiği ifade ediliyor.
Senatörlerin soru-cevap bölümünün ardından son tartışma bölümü ve ardından Trump’ın suçlu olup olmadığına karar verilecek oylamanın yapılması bekleniyor.
OYLAMADAN NE SONUÇ BEKLENİYOR?
Her iki partinin de 50’şer sandalyeye sahip olduğu Senatoda, Trump’ın suçlu bulunabilmesi için en az 3’te 2 çoğunluğun (67 senatör) Trump aleyhinde oy kullanması gerekiyor.
Geçen hafta Senatoda yapılan ve “azil yargılamasının reddedilmesini” öngören tasarının oylamasında sadece 5 Cumhuriyetçi senatör, Trump aleyhinde oy kullanmıştı.
Amerikan kamuoyunda, yine aynı isimlerin Trump aleyhinde oy kullanması ve böylece 50 Demokrat senatöre, 5 Cumhuriyetçi ismin eklenmesi öngörüsü hakim.
Cumhuriyetçilerden birkaç “fire” daha olması halinde bile Trump’ın suçlu bulunması için gereken 67 sayısına ulaşılmasına neredeyse imkansız gözüyle bakılıyor.
Trump karşıtlığıyla bilinen ana akım Amerikan medyasındaki yorumlarda dahi, sonucun aslında şimdiden belli olduğu ancak Demokratların “Trump’ın görevde olmasa bile suçlu olduğunu” tüm dünyaya göstermek amacıyla bu yargılamayı gerçekleştirdikleri belirtiliyor.
Bu senaryonun gerçekleşmesi durumunda Trump, Şubat 2020’deki ilk azil yargılamasında olduğu gibi, 2’nci azil yargılamasından da aklanarak çıkmış olacak.
Son açıklamalarında siyasi hayatına devam edebileceğine yönelik mesajlar veren Trump’ın, Senatodaki azil sürecinin ardından ne yapacağı ve daha da önemlisi 2024 başkanlık seçimleri için ne karar vereceği ise tüm Amerikan kamuoyunun cevabını merakla beklediği soru olarak ortada duruyor.
