Haber : OKTAY YILDIRIM – Kamera: SADIK KARAKULOĞLU
Azerbaycan merkezli ‘Star Energy Inc’ isimli şirkete ilişkin Ekvator Ginesi bayraklı XELO isimli gemi, 15 Nisan‘da Tunus‘un güneydoğusundaki Gabes kenti kıyılarında battı. Gemide bulunan 4’ü Türk toplam 7 kişi, Tunus hükümeti takımları tarafından son anda kurtarıldı. Bir mühlet otelde konuk edilen 7 kişilik mürettebat daha sonra gözaltına alınarak tutuklandı. Yakınlarından bilgi alamadığını söyleyen 4 Türk mürettebatın ailesi, şirketten de hiçbir dayanak göremediğini belirterek, yetkililerden yardım talep ediyor.
Türk mürettebat da çalıştırılan ‘Xelo’ isimli tanker gemisi, 15 Nisan‘da Tunus’un Gabes kenti limanı açıklarında şimdi belirlenemeyen bir sebeple battı. Gemide bulunan 4’ü Türk, 2’si Azerbaycanlı, biri Gürcistanlı 7 kişilik mürettebat, Tunuslu kurtarma grupları tarafından son anda kurtarıldı. Kelam konusu mürettebat Tunus devleti tarafından bir otele yerleştirildi. 4 gün boyunca otelde kalan mürettebat, daha sonra Tunus devleti tarafından tahsis edilen bir konuta alındı. Lakin daha sonra gözaltına alınan 7 mürettebat tutuklanarak cezaevine gönderildi.
GEMİNİN YÜKÜ NEYDİ?
Azerbaycan merkezli ‘Star Energy Inc’ isimli şirkete ilişkin Ekvator Ginesi bayraklı XELO isimli geminin yükünün ne olduğu ise şimdi belirlenemedi. Savlara nazaran gemi, Mısır’dan Malta’ya yüklü ölçüde mazot taşıyordu. Lakin tutuklanarak cezaevine gönderilen 4 Türk mürettebatın yakınları, gemide yakıt olmadığını argüman etti.
‘Star Energy Inc’ isimli firma tarafından Tunus’ta tutulan Avukat Mabrouk Maddouri’den bilgi alan mürettebat yakınları, 22 Nisan 2022’de Tunus dalış takımlarının bir rapor hazırladığını öğrendiklerini söyledi. Mürettebat yakınları, telefon görüşmeleri sırasında Tunuslu avukattan öğrendiklerine nazaran, kelam konusu raporda, gemide rastgele bir yakıt izine rastlanmadığı, yakıt depolarındaki pas nedeniyle uzun müddettir de yakıt taşınmadığının anlaşıldığının belirtildiğini söylediler. Mürettebat yakınları, geminin batmasına neden olabilecek bir kaçak yük tespit edilmediğinin de vurgulandığı raporda, fakat geminin GPS sistemi (AES) ve gemi denetim sisteminin kasti olarak bozulduğu bilgisinin yer aldığını aktardılar.
TEZE NAZARAN, FİRMA GEREKLİ DOKÜMANLARI BUGÜNE KADAR SUNMADI
Türk mürettebatı yakınlarının verdiği bilgiye nazaran, ‘Star Energy Inc’ isimli Azerbeycan firmasının Türkiye’deki işletmecisi Elbek Terziyev, 7 mürettebat için Tunus’ta Mabrouk Maddouri isimli bir avukat tuttu. Avukat da firmadan dava süreci için geminin yakıt tankeri olarak çalışma müsaade dokümanı, yakıt alım ve satım faturaları, çalışanların sigorta bilgilerinin 5 Mayıs’a kadar kendisine ulaştırılmasını istedi. Lakin firma kelam konusu evrakları bugüne kadar Avukat Mabrouk Maddouri’e ulaştırmadı. Teze nazaran, ‘Star Energy Inc’ firması, Avukat Mabrouk Maddouri’nin fiyatını de ödemedi.
KAYGILI BEKLEYİŞ SÜRÜYOR
Tunus Hükümeti tarafından tutuklanarak cezaevine gönderilen Ali Aktaş, Hasan Bayar, Adem Tunal ve Cet Barboros Özsöğüt isimli 4 Türk mürettebatının yakınlarının ise kaygılı bekleyişi devam ediyor.
Tunus Hükümeti tarafından kurtarıldıktan sonra yerleştirildikleri otelde bekletilirken ailelerine yemek yedikleri sırada çekildikleri fotoğrafı gönderen Türk mürettebattan Çarkçıbaşı Hasan Bayar’ın oğlu Mehmet Can Bayar ve geminin aşçısı Adem Tunal’ın kardeşi Fazilet Tunal, ANKA Haber Ajansı’na konuştu.
Çarkçıbaşı Hasan Bayar’ın oğlu Mehmet Can Bayar şunları söyledi:
“CANIMIZI SIKINTI KURTARDIK: Babam Hasan Bayar, geminin Çarkçıbaşısı. 5 Nisan günü gece saat 12.00’de meskenden taksiyle alındı. Havalimanından Tunus’a seyahate başladı. Ayın altısı, yedisinde gemiye katıldı. Sonra da sefere çıkmaya başladılar. Biz o süreçte limana yanaşmadığı sürece irtibat kuramıyorduk. Lakin daha sonrasında ayın 16’sında geminin battığı haberi geldi. Babam annemi aradı geminin battığının bilgisini verdi. Canlarını güç kurtardıklarını söyledi.
‘TUNUS HÜKÜMETİ 5 SAAT SONRA YARDIMA GELDİ’ DEDİ: Hatta şöyle bir ayrıntı var. ‘Biz yardım daveti yaptık. Beş saat sonra Tunus bize yardıma geldi’ dedi. Birebir vakitte yardım etmeye kalkan iki gemiye de Tunus hükümeti müsaade vermemiş. Bunun bilgisini öğrendik. Daha sonrasında otelde ağırlanma süreçleri oldu. O süreçte yaklaşık 4 gün kadar irtibat kurabildik. Sanırım 21 Nisan tarihinde bulundukları yerden apar topar alındılar. Gabesk kentine götürüldüler. O da yaklaşık 350 kilometrelik bir aralıktaydı. Akabinde gözaltı süreci başladı. 48 saat gözaltı mühleti verildi. Bu müddette hiç irtibat kuramadık. Bir 48 saat daha gözaltı verildi. 26 Nisan günü de tutuklandılar. Benim babam ve oradaki Türk mürettebat çok kısa müddetli çalışanlar. Dokuz günlük çalışanlar da var. Hiçbir biçimde irtibat kuramıyoruz. Yalnızca büyükelçiliğimizden haber alabilirsek, almaya çalışıyoruz.
ARMATÖR AVUKATIN PARASINI BİLE ÖDEMEMİŞ: Armatörün bahisle alakalı hiçbir yardımı olmuyor açıkçası. Yardım yaptım dedi, Büyükelçimizle benim yaptığım görüşmelerde ise firmanın hiçbir yardımının olmadığı söylendi. Firma, Tunus’ta tutulan avukatın bile parasını ödemedi denildi. Yani biz onların orada hatasız olduklarını biliyoruz.
MAZOT VARSA DA İRSALİYE YOK, ONU BİLİYORUZ: Evvel kaptan ‘Gemide mazot var’ dedi. Gemide 750 ton mazot taşınıyor dendi. Sonra dalış takımları girdikten sonra mazot yok bilgisi geldi. Hatta yakın vakitte tekrar mazot var diye bir söylenti çıktı. Materyalleri kaptan alır yahut teslim eder. Kaptan var diye beyan verdi ki dalış takımları girip mazotun olmadığını söylediler raporlarında. Akabinde dün de tekrar mazotun olduğu istikametinde bir söylenti duyduk açıkçası oradaki avukattan, tercümandan. Lakin bunun doğruluğunu şu anda bilmiyorum. Yanlış bir şey söylemek de istemem doğal ki. Lakin mazot varsa da irsaliyesi yok onu biliyoruz. Gelmiyor zira buradan.
YALNIZCA BÜYÜKELÇİDEN BİLGİ ALIYORUZ, ONUN BİLGİSİ DE SONLU: Yalnızca büyükelçilikten bilgi alabiliyoruz. Onların da bilgileri değerli bir durum olmadığı sürece kısıtlı. Avukatla irtibat halindeyiz fakat avukatın işleri çok ağır ve Fransızca konuştuğu için İngilizcesi berbat olduğu için çok fazla irtibat kuramıyoruz. Durumumuz bu halde. Yani kimseye ulaşamıyoruz açıkçası.
FİRMA SAHİPLERİ HİÇBİR AÇIKLAMA YAPMIYOR: Firma sahipleri hiçbir açıklama yapmıyor. Biz aradığımızda da ‘Biz para gönderdik, avukatları tuttuk, biz ilgileniyoruz merak etmeyin, aklınız kalmasın’ deniliyor. Lakin büyükelçimizle konuştuktan sonra hiçbir para gönderilmediğini, avukatın parasının ödenmediğini, acentenin parasının ödenmediğinin bilgisini de biz büyükelçimizden aldık.
BABAMDAN 15-16 GÜNDÜR HİÇBİR HABER ALAMADIM: İnanın babamın nerede olduğunu bilmiyorum. 15 gündür 16 gündür hiçbir biçimde haber alamıyorum, irtibat kuramıyorum.
GEMİNİN MISIR’DAN MAZOT ALDIĞI, TUNUS’A GÖTÜRÜRKEN BATTIĞI TARAFINDA SAVLAR VAR: Dün aldığım bir bilgiye nazaran şöyle söyleyeyim. Türk mürettebatın ailesinden birinin Tunus’taki büyükelçilik ve avukattan aldığı bilgiye nazaran, mahkeme şunu hesaplamış: Bu gemi eski bir gemi, Mısır’a gidiş geliş mühleti bu altı günlük süreyi karşılamıyor. Yani bu gemi Mısır’a gidip gelmiş-olamaz istikametinde. Biz babamla irtibatta olduğumuz sürece de ben Mısır lafını hiç duymadım. Genelde ‘Malta’ya yahut Lübnan’a gidiyoruz’ diye bir sözünü duydum. Hiç Mısır lafı geçmedi. Bu sanırım kaptanın beyanı, ‘Ben Mısır’a gittim, mal aldım’ diye ancak bu türlü bir durum kelam konusu değil diye düşünüyorum.
TUNUS HÜKÜMETİNİN, ‘TÜRK HÜKÜMETİ BU İŞİN İÇİNDE Mİ’ DİYE SORGULADIĞINI DUYDUK: Mazot kaçakçılığı yapıldığı tezi var ortada. Zira irsaliyeler şimdi gelmedi armatör tarafından. Münasebetiyle da bu malın kaçak olduğu düşünülüyor. Birebir vakitte olayları biraz daha öteye taşıyıp acaba… Tunus hükümeti, ‘Bu işin içinde Türk hükümeti var mı’ diye sorguluyormuş, onu öğrendik. Herhalde Tunus’un hükümet değişikliğinden sonra sanırım aramız çok düzgün değilmiş, dış bağlarımız o denli söyleyeyim. Biraz da onu sorguluyormuş Tunus hükümeti. Türk hükümeti bu işin içerisinde mi diye sorgulama var. Şimdilik tezler bu tarafta.
GEMİNİN NE TAŞIDIĞINI İŞÇİ BİLMEZ: Türk mürettebatlarının hiçbiri kaptan değil. İşçi de geminin ne taşıdığını ne götürdüğünü ne yaptığını bilmez. Babam geminin makinecisi, çarkçıbaşısı, tek çarkçı. Esasen 7 işçi var ve bunlar da şimdi 9 günlük işçi. Yani buradan bir gece yarısı ortacılar vasıtasıyla iş çıktı. Sabah gitmesini planlıyorlardı. Sonra tekrar aradılar, ‘Gece gelmen gerekiyor, taksi gönderiyoruz biz senin evine’ dediler. Biz de babamı o denli uğurladık.
BABAM GEMİNİN BATIŞINI BİZE ANLATTI: Babam ‘ Gemi su alıyor, makine dairesi su alıyor, pompalarım yetişmedi’ dedi. ‘Bütün pompalarım çalışıyordu fakat yetişmedi, gemiden sıkıntı çıktım’ dedi. Öbür mürettebatın da gemiden sıkıntı çıktığını söyledi. ‘Kaptan tahliye verdi’ dedi. Rastgele bir patlama falan olmamış. Gemi su almış, zati bildiğim kadarıyla gemi bu seferi yaptıktan sonra tersaneye girip tamiratı yapılacaktı. Kimi yerleri sanırım hasarlı bir yeri varmış. Münasebetiyle bu tadilat yapılamadan battı. Orada da herhalde su aldı diye iddia ediyorum.”
AŞÇININ KARDEŞİ DE KONUŞTU
Birinci kez gemide çalışmaya başlayan aşçı Adem Tunal’ın kardeşi Fazilet Tunal ise şunları anlattı.
“KARDEŞİM HAYATINDA BİRİNCİ SEFER YURT DIŞINA ÇIKTI: Kardeşim hayatında birinci kez yurt dışına çıktı. Bu evrakları daha yeni aldı 3-4 aylık dokümanlar aldı. İşte daha gemiye yeni çıktılar. Hiçbir deneyimi yok, hiçbir bilgisi yok, gemi hayatı hiçbir formda yok. Bu biçimde yola çıktılar bir şeyler karşıt gitti mi? Ne yaptı onu da biz bilmiyoruz. Adem’le birinci 3-4 gün çok uygun formda görüşüyorduk lakin bana her vakit şey kaygısı akşamdan sıkıntısı ‘Sabah biz söze gideceğiz. Akşam yediden sekizden evvel bize ulaşamazsınız.’ 4 güne yakın onlar otelde kaldı. Dördüncü günün sonunda meskene aldılar onları. Konuta aldıktan sonra da sonraki gün zati apar topar baskın yapılarak, ben baskın olarak düşünüyorum. Apar topar bunların hepsini nezarethaneye aldılar. 4 ya da 5 gün nezarethanede kaldı. Beşinci günün sonunda aslında tutuklu yargılanmaya başladılar.
KARDEŞİM DE TELEFONDA BANA GEMİNİN BATIŞINI ANLATTI: Kardeşim telefonda bana geminin batışını anlattı. Kardeşim şunları söyledi: ‘Gemi saat birde batmaya başladı. Gemi problem çıkartmaya başladı. Saat ikiye kadar bizim hiçbir davetimize karşılık alamadık. İkiden sonra da davetimize karşılık aldık. Yandaki iki tane gemi bize yardım etmek istedi. Tunus hükümeti de ‘siz karışmayın’ demiş. ve durdurmuşlar o iki tane yardım etmek isteyen gemiyi.’ Dörtte benim bildiğim Tunus açıklarında kurtarmışlar 7 kişilik mürettebatı. Yani benim bildiklerim, ağabeyimle görüştüklerim bu biçimdeydi.
FİRMA KENDİ GEMİLERİNE BİLE SAHİP ÇIKMADI: Ancak dördüncü gününden sonra ağabeyimle hiçbir şey konuşamadık zati. Firmanın, kendi gemilerine dahi sahip çıkmadığı benim kulağıma geliyor. Tunus Konsolosluğu ile görüşüyoruz ancak Tunus Konsolosluğu’nun da benim fikrimi soracak olursanız eksikliği var. Zira birinci 3-4 gün konsolosluk çalışanları bana şunu dediler. ‘Biz bu insanlara ulaşamadık. Dördüncü günün sonunda iki tane Tunus konsolosluğundan bir işçi geliyor. Otelde bizimkilerle kalmaya başlıyor bir gece yahut iki gece. Ondan sonra konuta yerleşiyorlar. Sonraki gün zati 02.30 sularında konuta baskın yapıyorlar. Bunları apar topar hepsini nezarethaneye götürüyorlar. 4 gün boyunca tabirleri alınıyor en sonunda mahkemeye çıkıyorlar benim bildiğim kadarıyla tutuklu yargılanıyorlar.
KİMSE BİZİM SESİMİZİ DUYMUYOR: Mazot varmış, 750 ton mazot batmış, bunun faturası yokmuş. Tunus hükümetinin ısrarla dediği şey bu. Yani bu mazotun faturası yokmuş münasebeti buymuş. Hiçbir bilgimiz yok, hiçbir deneyimimiz yok. Abimin de hiçbir deneyimi yok. Yani kaldı iki ortada bir derede, hiçbir biçimde bize kimse yardımcı olmuyor. Biz burada mağduruz bunu kimseye gösteremiyoruz, kimse de bizim sesimizi duymuyor.
BİR DEFA OLSA ANNE BABASIYLA GÖRÜŞTÜRÜN BU İNSANLARI: Annem makus, babam berbat. Tunus Konsolosluğu’na tekraren söylediğim şuydu, bu insanları bir kez dahi olsa, annesiyle, babasıyla görüştürün. Lakin katiyen buna yanaşmadılar. Sebepleri de şu, Tunus Hükümeti’nin süreci bu halde yürütmeye aldığını ve bize onu yapamayacaklarını söylediler.
FİRMA YETKİLİLERİ ORTADA YOK: Firma yetkilileri ortada yok. Hiçbir halde bir şey dedikleri yok. Hiçbir halde aradıkları yok, işte ‘Biz onların yanındayız, avukatlarından tuttuk. İşte biz onların bütün muhtaçlıklarını karşılıyoruz. Orada mağdur etmiyoruz’ diye açıklama yapan da yok. Ben yalnızca bunları Tunus Konsolosluğu’ndan öğreniyorum. Benim bildiğim kadarıyla şirket, orada tuttukları avukatının fiyatını bile ödemiyor. Parası ödenmeyince avukat bırakmak istemiş, Tunus Konsolosluğu demiş ki ‘Sen davayı bırakma biz sana ödemenizi yapacağız’ o halde gerçekleşmiş.
BİR AŞÇININ GEMİYİ BATIRMASI KADAR MANTIKSIZ BİR ŞEY OLAMAZ: Aşçı ne bilebilir ki? Adam aşağıda yemek yapıyor, üstte 7 tane mürettebat var hepsi oturup yiyorlar bu kadar. Yani bir aşçının gemiyi batırması kadar mantıksız bir şey olamaz. Herhalde o vakit iddia ediyorum ya malzemeyi fazla aldı bu gemi battı. Bunun öteki bir açıklaması yok.
ANKA Hababer Ajansı olarak ulaştığımız ‘Star Energy Inc’ firmasının Türkiye’deki işletmecisi Elbek Terziyev, hususla ilgili en kısa müddette avukatları tarafından bir açıklama yapacaklarını söylemekle yetindi.
İMAJ DÖKÜMÜ:
Çarkçıbaşı Hasan Bayar’ın oğlu Mehmet Can Bayar (mavi tişört)
Aşçı Adem Tunal’ın kardeşi Fazilet Tunal (beyaz tişört)
FOTOĞRAFLAR:
Ali Aktaş,
Hasan Bayar (mavi polar)
Adem Tunal
Cet Barboros Özsöğüt