Kabinenin ‘siyaset dışı’ isimlerinden Mehmet Nuri Ersoy. İş çevrelerinde ‘işkolik’ bir insan olarak biliniyordu. Bakanlığı görevinde de hiç durmuyor. Türkiye’yi karış karış geziyor. Kültürel etkinliklere katılıyor. Dünyanın ve Türkiye’nin gündeminin en zorladığı sektörlerden birinin kaptan koltuğunda sakin güç olarak dikkat çekiyor. Çin’den yayılan virüs etkisi, Suriye gerginliği, mülteciler gündeminde ‘kültür ve turizm’ konuştuk.
TGA ocak ayında çalışmalarına başladı. Şimdi ne yapacak?
Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı’nı (TGA) 1919’da ilk İtalyanlar keşfetmiş. Almanlar 1946’da kurmuş. Savaşlardan sonra “Ekonomimi ayağa kaldıracağım” diyen ülkeler kurmuş ilk. Turizm geliri yüksek olan ülkelerin hepsinde var. Türkiye’de de 20 yıldır konuşuluyor ama yapılmıyordu. Turizm gelirlerini artırmanın yolu markalaşmadan geçiyor. Bunun için de tanıtım şart. Bunun da profesyonel çatı altında sürdürülebilir olması gerekiyor.
Turizmin içinden gelen biri olarak defalarca kriz yaşadınız. Yine zorlu bir döneme girildi. Komşularla sorunlar bir yanda, diğer yanda tüm dünyayı etkileyen koronavirüs. Bu süreci nasıl yöneteceksiniz?
Önemli olan sektörün dayanıklılığını artırmak. En az hasarla çıkıp, kriz geçince hızla toparlanmak. Türkiye koronavirüsle mücadele sürecini iyi yönetiyor. Mümkünse ölümün olduğu kırmızı koda hiç girmeyelim. İkincisi de hastalığın olduğu turuncu koda da girmemek. Bize yolcu tedariği yapan tüm ülkeler girdi koda.
Çin’in dışına çıktığı anda, Avrupa ülkelerinde de görüldüğünde etkisi büyüdü. Bu krizi Avrupa iyi yönetemedi.Çünkü Avrupa krizlere hiç hazır değil. Bize yolcu tedariği yapan ülkeler içine kapandı. Hava trafiğinde yüzde 6’lık daralma konuşuluyor. Krizin tavan yaptığı zamanlarda yüzde 25’leri bulacak, ortalamada dünya ulaşım trafiği artması beklenirken düşecek. İş yaşamında çok kriz atlattık. Bizim aldığımız önlemler kriz sonrası hızlı çıkış yapmak için. Hızlı geçmesini sağlamak için önlem alıyoruz. Thomas Cook krizinde testten geçtik. Bizi teğet geçti. Bu da ne ilk kriz ne de son kriz olacak.
ÇEŞİTLİLİK GEREKİYOR
Hızlı çıkış senaryonuz nedir?
6 Ekim’den beri dünyada en yoğun tanıtım yapan ülkeyiz. 2018’de 18 milyon dolar tanıtım bütçemiz vardı, bu yıl 180 milyon dolara çıkardık. Turizm büyüdükçe TGA’nın payı da artacak, daha çok tanıtım yapıp daha çok turist getireceğiz. Ben bu hafta Lütfi Kırdar’daki ofisimi buraya taşıdım. TGA artık İstanbul ofisim.
TEMMUZDA TOPARLARIZ
Şu andaki durum nedir?
Havalimanı raporları her gün bana geliyor. Ocakta rekor çok iyi gidiyorduk. Yüzde 16.5 artış oldu. Şubat ayında eksi olacak, mart ayında tavan yapacak. Dünyanın diğer turizm merkezlerine göre daha iyiyiz. Kötünün iyisiyiz. Koronavirüsün etkisi nisan ve mayıstan itibaren azalır, haziranda geçen yılın rakamları yakalanır, temmuzda toparlanırız. Ancak dünya ortalamasının altında kayıp yaşamayı bekliyoruz. Ayrıca düzelmeyi de çok hızlı yapmayı planlıyoruz. Kriz sırasında aldığınız önlemler etkisini kriz sırasında göstermez. Daha sonra gösterir. 18 ülkede televizyonlarda tanıtım yapıyoruz. Yakında 20 ülke olacak. Ayrıca bu yıl National Geographic ile 3 bölümlük bir anlaşma yaptık. Bir bölümü İstanbul, iki bölüm Anadolu’nun tanıtımını içeriyor. Tüm dünyada yayınlanıyor. Kanalın verdiği sonuçlara göre izlenme payı benzer gösterimlerin yüzde 30 üzerinde. Ayrıca dünya genelinde yayınladığımız reklam filmlerinde de deniz-kum-güneş tanıtımının yanı sıra İstanbul ve Anadolu’nun tanıtımına da geniş yer ayırdık. Bu arada 11 ülkeye vizeyi kaldırdık. Bu ülkelerden vize muafiyeti ile fazladan yüzde 7’lik ek bir artış öngörüyoruz.
ÇEŞME 12 AY YAŞAYACAK
İzmir-Çeşme Kanal projesi nedir? İzmirliyim ben de. Bu röportajın çıktığı gün siz de projeyi anlatmak için İzmirlilerle buluşacaksınız…
Kanal Çeşme basit algı operasyonu, bizimle ilgili değil. Bu projeyi ben basından öğrendim. Böyle bir proje varmış! Ben turizmde farklılık yakalamak için dünyadan ayrıştığımız farklı işler yapmalıyız, diyerek yola çıktım. Biz turizm gelir haritamızı hazırlattık. Gelirin yüzde 40’ı Marmara Bölgesi’nden, yüzde 40’ı Akdeniz, yüzde 10’u Ege, yüzde 10’u Anadolu’nun farklı yerlerinden geliyor. En hızlı düzelme nerede olur diye baktık. Ege bunu hak etmiyor. Birkaç şeyi değiştirerek hak ettiği yere getireceğiz. Ege Turizm Merkezi Çeşme ve Ege Turizm Merkezi Didim projeleri var.
Ne yapılacak Çeşme’de? Bodrum’la sık sık kıyaslanıyor. Betonlaşma böyle yerleri bitiriyor. Çeşme’nin çok bakir sahilleri var. Ne olacak?
Çeşme’de en büyük sorun sezonun kısa sürmesi. 2.5 ayda bitiyor. Neler olursa bunu çözeriz? Buna çalıştık. Proje 9 bin 500 hektarda.198 hektar kamulaştırılacak. Projenin 1.8’i kamulaştırılmış olacak. Bu alanın yüzde 4.5’i özel mülkiyet. Gerisi zaten kamu arazisi. Biz kıyılar ağırlıklı çalışacağız. Yatırımlar denize sıfır olmayacak. Cannes gibi olacak. 100 metre ve 1000 metre arası kısmı derinliklerde genel kullanım alanları vardır. Sahillerle araya yol koyacağız ama otoban değil. Yürüyüş yolları bisiklet yolları. 20 golf sahası planladık. Olimpik sporların yapılacağı alanlar, agro turizm alanı, doğa turizm alanı, Ege’nin en büyük arkeoloji müzesi yapacağız.
Hangi kaynakla yapılacak bu kadar büyük bir değişim?
Tahsis gelirleri olacak. 100 bin yatak planlanılıyor. 100 bin istihdam demek bu. 1 milyar dolarlık gelir elde ediyoruz ve alt yapıların hepsini yapabiliyoruz. Buradan aldığımız tüm geliri buraya harcayacağız. Agora ve Kemeraltı’yı da yenileyeceğiz. Kişi başına yüksek gelirli turist gelecek bu planlanıyor. Alan büyük yatay mimari şart. Giriş artı 2 kat binalara izin olacak. STK’larla ve yerleşiklerle konuşup komisyon kurup projelerin onaylanması gibi bir yol da olabilir. Turizm alanı olarak ilan edilen yere projeleri yerleştireceğiz. 2021 son çeyreğinde yatırımları başlatmak istiyoruz. Antalya’da ve Ege’de yapılan hatalar yapılmasın diye komisyon kuracağız. Bütüncül projeyle uyumlu olmalı. Yeni binaların belli yüzdeleri doğal mimari olacak, dış projeler onaylanacak. Aykırı şeylere izin verilmeyecek, bütüncül proje olacak.
TÜRKİYE’NİN YÜZÜ: GÖBEKLİTEPE
2019’u Göbeklitepe yılı ilan ettiklerini anlatan Bakan Ersoy, şunları söyledi: “Göbeklitepe tarihin sıfır noktası. Türkiye’nin yüzü yaptık. Dünyada bunun üzerine tanıtım yaptık. 2019 bitti. Devam edeceğiz. 12 bin yıllık tarih var. Çok etkileyici. Türkiye’yi Göbeklitepe’yle tanıtmaya devam edeceğiz. Göbeklitepe’de bir yıl önce 70 bin, bu yıl 490 bin kişi ziyaret etti. Anadolu toprakları çok zengin. Başka yerler de var. Şanlıurfa’da Karahantepe var, 1997’de keşfedildi ama çok bilmiyoruz. Kazı çalışmaları geçen yıl başladı. Burası için de 15 bin yıl öncesine ait bulgular bulunabileceğiyle ilgili değerlendirmeler var. Yalnızca burası da değil. Mardin’de de Boncuklu Tarla var.”
BİSİKLETTEN 4 MİLYAR DOLAR
Uzman otoritelere göre Avrupa’nın bisiklet en iyi rotalarının Türkiye’de olduğunu söyleyen Bakan Ersoy, “Bisiklet turizmi yani bisiklet rotaları Avrupa’da 44 milyar dolar ekonomi yaratıyor ama biz bundan pay almıyoruz. Biz buradan 4 milyar dolarlık pay almak istiyoruz. EuroVelo (Avrupa Bisiklet Rotaları Ağı) gibi organizasyon rotalarına işlenmek gerekiyor. Yolların desteklenmesi gerekiyor. Dünyanın her yerinde bu rotalar var. Türkiye ise çok uygun. Ulaştırma Bakanlığı, Çevre Bakanlığı ve belediyeler ile birlikte çalışacağız. Bisiklet dostu oteller olmalı. Bu oteller bisikletle ilgili aramalarda çıkmalı” dedi.
CENEVİZ MEYDANI ORTAYA ÇIKACAK
AKM’nin de bu yıl açılacağını ifade eden Bakan Ersoy, sözlerini şöyle sürdürdü: “Galataport’la gelecek olan potansiyeli yaymak istiyoruz. Galata Kulesi’nin olduğu yer Ceneviz Meydanı. Orada çok aykırı bir bina var, kulenin işletmesini alır almaz, orayı kamulaştırıp, yokuş olan yeri merdivenlerle bağlayacağız. Bakanlığımıza ait opera, bale, güzel sanatlar, tiyatro etkinlikleri yapacağız. Beyoğlu Belediyesi sokakta düzenleme yapmış. Çok iyi bildiğim bir yer. Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi olacak, 7 Haziran’a kadar da açacağız. Üst tarafı da sanatsal faaliyetlere açacağız.”
2 KAT DAHA FAZLA ÇALIŞIYORUM
Siz işkolik olarak biliniyorsunuz. Doğru mu?
Ben hep çalışan biri olarak bilinirim. Bakanlıkta ise 2 kat çalışıyorum. Devlet işi çok yaygın. Sorumluluk gerektiren ve yoğun çalışma gerektiriyor. Mesai saatim yok. Bürokrasi bana, ben bürokrasiye uydum. Göreve gelirken bize “süratli olacağız hızlı olacağız” dediler. Biz de hızlıyız.