2016 yılında ilk gündeme geldiğinden bugüne dek tüm Avrupa’nın gözü kulağı Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılma süreci Brexit’teydi. İngiltere’nin AB’den çıkış oylaması kabul edildikten ve süreç onaylandıktan sonraysa ekonomik bağlantıların nasıl gelişeceği merakla bekleniyordu. 2021 Ocak ayından itibaren resmen Avrupa Birliği’nden ayrılacak olan İngiltere ile Avrupa Birliği Komisyonu arasında görüşmeler bir süredir devam ediyordu. Geçtiğimiz gün ise, ticaretin sorunsuz devam edebilmesi hususunda anlaşmanın sağlandığı bilgisi kamuoyu ile paylaşıldı. İngiltere Başbakanı Boris Johnson, “Kaderimizin kontrolünü geri aldık” dedi. Bu aşamadan sonra ise Türkiye gibi İngiltere ile ticaret bağlantıları olan ancak Avrupa Birliği içerisinde olmayan ülkelerin anlaşmaları ve görüşmeleri önem kazandı.
GÜMRÜKSÜZ TİCARET
Yaklaşık 2 bin sayfalık tam metni henüz yayımlanmayan ticaret anlaşmasına ilişkin Londra ve Brüksel’den yapılan ilk açıklamalara göre, anlaşma, toplam hacmi 668 milyar sterlin (747 milyar Euro) olan karşılıklı ticaretin gümrüksüz, kesintisiz ve kotasız şekilde devamını teminat altına alıyor. Anlaşmaya ilişkin İngiliz hükümeti tarafından yayımlanan özet metinde, taraflar arasında “yüzde 100 gümrüksüz ticaret” vurgusu yapıldı. AB Komisyonu da dün üzerinde uzlaşılan ticaret ve iş birliği anlaşması taslağını yayımladı. Yürürlüğe girecek anlaşma, mal ve hizmetlerle birlikte yatırım, rekabet, kamu destekleri, vergi, ulaşım, enerji, balıkçılık, veri güvenliği ve sosyal güvenlik gibi alanları da kapsayacak.
TÜRKİYE İÇİN FIRSAT
Dışişleri Bakanlığı, İngiltere ile Avrupa Birliği (AB) arasında Brexit sonrası ilişkilerin geleceğine dair müzakerelerde uzlaşma sağlanmasını memnuniyetle karşılandığını bildirdi. Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, bu anlaşmanın, İngiltere ile her alanda yakın ilişki içinde bulunan, aynı zamanda AB aday ülkesi ve AB ile Gümrük Birliğine sahip Türkiye’ye, hem AB hem İngiltere ile ilişkileri açısından yeni fırsatlar sunacağına inanıldığı belirtildi.
AYRILIKTAN OLUMSUZ ETKİLENMEYİZ
İhracat lideri otomotiv sektörü için İngiltere kritik bir konumda. Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Başkanı Haydar Yenigün: “Nihayet Avrupa Birliği ile İngiltere arasında anlaşma sağlandı. Bakanlık aylardır karşı taraf ile müzakere halinde, biz yakından takip ediyoruz. Mevcut durumu devam ettirecek anlaşma konusunda ümitliyiz. Bu durumda, Türkiye bu ayrılıktan olumsuz etkilenme-yecektir.”
TÜRKİYE’DE MOTOR ÜRETİMİ
Avrupa Birliği kararlarından bağımsız hale gelecek İngiltere’nin bundan yaklaşık 3 yıl önce planlanan motor yatırımını da Brexit sonrası hayata geçirebileceği konuşuluyor. Kulislerde dolaşan iddiaya göre Rolls-Royce ve Kale Grubu arasında 2017 yılında Türk savaş uçağı motoru üretimi için kurulan ortaklığın kapsamının arttırılarak Türkiye’de motor üretimi için adımların yakın zamanda atılabileceği belirtliyor. Söz konusu ortaklık, Türkiye ile İngiltere arasında imzalanan 133 milyon dolarlık savunma anlaşmasının ardından gerçekleşmişti. İki şirket arasında kurulan ortaklık ile, TF-X veya Milli Muharip Uçak (MMU) adıyla bilinen yeni nesil savaş uçağı programında kullanılmak üzere motor geliştirilmesi hedefleniyordu.
ANLAŞMA İÇİN ELİNİ ÇABUK TUTMALI
Ülkemizde üretim yaparak Avrupa pazarına ve özellikle İngiltere’ye ihracat yapan markalardan olan Ford’un Avrupa CEO’su Stuart Rowley de açıklamalarda bulundu. Bu anlaşmanın önemine vurgu yapan Rowley, “Avrupa Birliği ile Birleşik Krallık arasında yapılan yeni anlaşma, otomotiv endüstrisinin Avrupa ekonomileri için hayati rolünün sürdürülmesine yardımcı olacaktır. Ancak merkezindeki ayrıntılı kuralları en iyi şekilde anlamak ve mümkün olduğunca pürüzsüz bir geçiş oluşturmak için önemlidir. Bununla birlikte Türkiye de İngiltere ile anlaşma için elini çabuk tutmalı” dedi. Yakın zamanda Kocaeli Gölcük’teki Ford fabrikasında üretimine başlanacak, batarya montaj fabrikası yatırımı da gerçekleştirilen elektrikli Transit modelinin en önemli ihracat pazarlarından bir tanesinin İngiltere olması hedefleniyor.