LONDRA, 21 Ağustos (Reuters) – İki Türk kaynağı Türkiye’nin Karadeniz’de önemli büyüklükte doğalgaz bulduğunu belirtirken, gazın ticari bir şekilde çıkarılabilmesi Türkiye’nin enerji ithalatına bağımlılığını da koparması anlamına geliyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Çarşamba günü üst düzey enerji sektör temsilcilerine, Cuma günü müjdeli bir haber açıklayacağını ve bunun Türkiye’nin yeni döneminin habercisi olacağını söylemişti.
Erdoğan’ın detay vermeden yaptığı bu açıklamanın ardından dolar/TL rekor seviyesinden toparlanmış ve enerji hisseleri ise sert yükselmişti. Detay vermemesine rağmen kaynaklar Erdoğan’ın Karadeniz’de bulunan doğalgazdan bahsettiğini söylediler. Kaynaklardan biri bulunan rezervin Türkiye’nin 20 yıllık enerji ihtiyacını karşılayacak miktarda olduğunu kaydetti.
Türkiye’nin araştırma gemisi Fatih, Temmuz sonundan bu yana Tuna-1 olarak tanımlanan bölgede araştırma yapıyordu. Bu bölge Batı Karadeniz’in Türkiye kıyılarının 100 deniz mili kuzeyinde yer alıyor.
Kaynak, “Tuna 1 kuyusunda doğalgaz keşfi var” dedi ve şöyle devam etti:
“Tahmini rezerv 26 trilyon kübik feet ya da 800 milyar metreküp ve Türkiye’nin yaklaşık 20 yıllık tüketimini karşılıyor.”
Üretim için gereken süreye de dikkat çeken kaynak, “Ancak üretim için gerekli süre 7-10 yılı bulabiliyor. Romanya, Bulgaristan sularına yakın bir yer. Gerekli yatırım miktarı 2-3 milyar doları bulabilir” diye konuştu.
Enerji Bakanı Fatih Dönmez’in de aralarında yer aldığı ekonomi yetkilileri bugün yapılacak anlaşmaya ilişkin detay vermezken Erdoğan’ın cuma günü “süpriz”i kendi açıklayacağını söylediler.
Cumhurbaşkanlığı ve Enerji Bakanlığı bulunan gazın miktarına ilişkin haberin yazıldığı sırada yorum yapmadı.
Enerji ihtiyacının neredeyse tamamında ithalata bağımlı olan Türkiye Karadeniz ve Akdeniz’de bir süredir hidrokarbon arayışını sürdürüyor. Akdeniz’deki arama faaliyetleri çakışan hak iddiaları nedeniyle Yunanistan ve Kıbrıs tarafından protesto ediliyor.
Karadeniz’de bulunan rezervlerinin boyutu doğrulanırsa, 1-2 trilyon kübik feet içeren alanların sıklıkla geliştirildiği göz önüne alındığında, bu büyük bir keşif anlamına gelecek. Ancak analistler, Türkiye’nin pazara girerken ekstra altyapı maliyetleriyle karşılaşabileceği de belirtiyorlar.
Energy Reporters Genel Yayın Yönetmeni John Bowlus, “Meşru bir keşif geliştirilse bile, üretim aşamasına geçmek dört ila altı yıl sürer.” dedi ve şöyle devam etti:
“Gaz talebi ve fiyatı tarihsel olarak düşük seviyelerde ve (keşiflerin) çok azında yeni üretim amaçlı yatırım yapılıyor. Bu durum arzı 3-4 yıl içinde daraltabilir. Hızlı geliştirilirse, bu gaz en uygun zamanda piyasada olacaktır.”
İthalat faturasından en ufak bir indirim- ki bu geçen yıl Rusya ve İran tedariği başta olmak üzere 41 milyar dolar olmuştu-, hükümetin sadece mali durumunu toparlamaya yardım etmekle kalmayacak aynı zamanda kronik hale gelen ve TL üzerinde baskı unsuru olan cari açığı da azaltmış olacak.
Şu anda böyle bir olasılık uzakta ve belirsiz olmasına rağmen Erdoğan’ın Çarşamba günü yaptığı gizemli açıklama işlemcileri olumlu beklenti yarattı ve TL’de değer kazancına yol açtı.
Bir bankacı piyasa tepkisinin, Türklerin ellerindeki dövizi TL’ye çevirmek için bir neden aradıklarını ancak aynı zamanda TL’nin daha fazla değer kaybetmeyeceğinden de emin olmak istediklerini gösterdiğini söyledi.
(Redaksiyon: David Evans)
