Kritik teknolojilerde atılım için yol haritasını hazırlayan Türkiye, bu alanda stratejik ülkelerle ikili anlaşmalar ve çok taraflı platformlar kanalıyla iş birliğini güçlendirecek.
AA muhabirinin 2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’ndan derlediği bilgiye göre, “2023 Sanayi ve Teknoloji Stratejisi Belgesi”nde de yer alan kritik teknolojilere yönelik çeşitli politikalar uygulamaya konularak adımlar atılacak.
Bu kapsamda, ulusal öncelikler doğrultusunda kritik teknolojilerde ihtiyaç duyulan yeteneklerin ve yetkinliklerin belirlenmesine ilişkin metodoloji oluşturularak, analiz çalışması yapılacak. Öncelikli sektörlerde ve alanlarda teknolojik dönüşümün sağlanabilmesi ve rekabet gücünün artırılması amacıyla yüksek katma değer oluşturması beklenen kritik teknoloji alanlarında, teknoloji üretme ve adaptasyon yeteneği geliştirilecek. Kritik teknolojilerde insan gücü ile özel sektörün teknoloji geliştirme ve adaptasyon kabiliyetine ilişkin mevcut durum analizini kapsayan, söz konusu teknolojilerin gelişme potansiyeliyle uzun vadeli arz ve talep dinamiklerini dikkate alan en az 6 teknoloji yol haritası hazırlanacak.
Yurt dışındaki Türk bilim insanlarına özel program
Kritik teknoloji alanlarında yetkinliği kanıtlanmış yurt dışı eğitim kurumlarına, diğer alanlara göre farklılaşan destek miktarlarıyla lisansüstü öğrenci gönderilmesine yönelik burs programları oluşturulacak. Bu çerçevede yurt dışı lisansüstü burs programının mevzuatında değişiklikler yapılması sonrasında başvurular alınacak. Kritik teknolojilere yönelik Sanayi Doktora Programı için yeni çağrıya çıkılacak.
Yurt dışından kritik teknolojilerde ihtisaslaşmış programı olan üniversitelerden yetkin akademisyen ve araştırmacıların, kısmi zamanlı olarak Türkiye’de çalışması teşvik edilecek. Konuk veya akademik izinli bilim insanı destekleme programının alt programı olarak sadece yurt dışındaki öncü Türk bilim insanlarının başvurabileceği kısmi zamanlı eğitim ve araştırma faaliyetleri yürütmesine imkan sağlayacak ve kritik teknolojilere öncelik verecek yeni bir program da tasarlanacak.
Kritik teknolojilerde araştırma altyapısı güçlendirilecek
Kritik teknolojilerde ihtisaslaşmış programı olan üniversitelerin laboratuvar altyapısının bu teknolojilere yönelik ihtiyaçlara göre geliştirilmesi sağlanacak. Yenilikçi girişimcilere, kritik teknoloji alanlarına özel Ar-Ge destek programı hazırlanacak. Teknolojik hazırlık seviyelerine göre farklılaşan, üniversiteler/araştırma merkezleriyle özel sektörün etkin iş birlikleri kurmaları sağlanarak, hedef odaklı destek mekanizması oluşturulacak.
Büyük ölçekli firmaların, ürün geliştirmeye yönelik olarak kritik teknoloji alanlarında yapacağı Ar-Ge çalışmalarını üniversite veya kamu araştırma kurumlarıyla gerçekleştirmesi halinde, projenin girişimciye yansıyan maliyetinin belirli bir bölümü kamu tarafından karşılanacak. Teknoloji sağlayıcı (üniversite, araştırma altyapısı ve kamu kurumları) yerine, müşterinin desteklendiği bir model hazırlanacak.
Özel sektörün kritik teknolojilerde yürüteceği ortak Ar-Ge projelerine, altyapı kullanımına ve insan gücü yetiştirilmesine yönelik oluşturduğu iş birlikleri desteklenecek. Sanayi Yenilik Ağ Mekanizması Programı, Mükemmeliyet Merkezleri Programı kapsamında, kritik teknolojilere yönelik belirlenecek yol haritaları doğrultusunda destekler sunulacak.
Otomotiv ve savunma sanayisinde kritik teknolojilere odaklanılacak
Kritik teknoloji alanları bazında stratejik ülkeler ve bu ülkelerle iş birliği yapılacak alanlar belirlenecek ve ortak iş birliği çağrıları açılacak. Bu doğrultuda kritik teknoloji alanlarında Ar-Ge ve yenilik iş birliği yapılacak stratejik ülkelerle özel sektör-üniversite, özel sektör-özel sektör iş birliklerini içeren ikili ve çoklu Ar-Ge ve yenilik iş birliklerine destek verilecek. İş birliği anlaşması bulunmayan stratejik ülkelerle üye olunan çok taraflı platformlar aracılığıyla iş birlikleri etkinleştirilecek.
Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanun kapsamında kritik teknolojilerde uzmanlaşmış altyapı sayısı artırılacak. Söz konusu kanun kapsamında yeterlik değerlendirmesine tabi tutulacak araştırma altyapıları, kritik teknolojilere yönelik yetkinlikleri de dikkate alınarak belirlenecek. Kanun kapsamında desteklenen araştırma altyapılarının, kritik teknolojilerde yetkinliklerini artırmaya yönelik çalışmalar yapılacak.
Otomotiv sanayisinin rekabet gücünün korunarak geliştirilmesi amacıyla küresel gelişmeler, yeni teknolojiler ve değişen müşteri beklentileri çerçevesinde, çevre teknolojileri, bağlantılı ve otonom araçlar, akıllı hareketlilik gibi kritik teknolojilerin geliştirilmesine önem verilecek.
“Savunma sanayisine yönelik kritik teknolojilerde, yüzde 100 milli savunma sanayisi oluşturmak ve geleceğin harp konseptini şekillendirmek” vizyonlarına uygun olarak temel ve ileri teknolojiler eksenli projeler ve yatırımlar gerçekleştirilecek ve desteklenecek.
