” Türkiye‘de her 7 şahıstan birinde erken evre kronik böbrek hastalığı mevcut”
Türk Nefroloji Derneği erken evre kronik böbrek hastalığına karşı uyardı
İSTANBUL – Kronik böbrek hastalığının kıymetli bir toplum sıhhati sorunu olduğunu aktaran Türk Nefroloji Derneği Lideri Prof. Dr. Alaattin Yıldız, Türkiye’de 70 binin üzerinde diyaliz, yaklaşık 20 bin civarında böbrek nakli tedavisi gören ileri evre böbrek yetersizliği hastası olduğunu lisana getirirken, derneğin yaptığı çalışmaya nazaran ise toplumda her 7 bireyden birinde erken evre kronik böbrek hastalığı görüldüğünü belirtti.
Her yıl mart ayının ikinci perşembe günü olarak belirlenen, Dünya Böbrek Günü’nde kronik böbrek hastalığının ehemmiyetine dikkat çekiliyor. Türk Nefroloji Derneği, bu yılki Dünya Böbrek Günü kapsamında ‘Koruyucu Nefroloji’ teması altında Dernek Lideri Prof. Dr. Alaattin Yıldız, Lider Yardımcısı Prof. Dr. Nurhan Seyahi, Genel Sekreter Prof. Dr. Elif Arı Bakır, Sayman Prof. Dr. Ali İstek Odabaş, İdare Heyeti Üyeleri Prof. Dr. Mustafa Arıcı, Prof. Dr. Özkan Güngör ve Prof. Dr. Memnune Sena Ulu’nun iştiraki ve AstraZeneca Türkiye’nin katkılarıyla basın toplantısı düzenledi. Toplantıda kronik böbrek hastalığına dair toplumda farkındalık sağlamak, kronik böbrek hastalığına yol açan risk faktörleri ve erken teşhisin böbrek işlevini muhafazadaki kıymetine dikkat çekmek üzere bilgiler paylaşıldı. Ayrıyeten Türk Nefroloji Derneği’nin AstraZeneca Türkiye’nin dayanağıyla hayata geçirdiği ‘Sağlıklı Böbrek Sağlıklı Hayat’ projesi kapsamında Ankara, İstanbul ve İzmir’i ziyaret eden gezici tırda yapılan test sonuçları aktarıldı.
“Her 7 bireyden birinde erken evre kronik böbrek hastalığı var “
Aktifliğin açılış konuşmasını gerçekleştiren Türk Nefroloji Derneği Lideri Prof. Dr. Alaattin Yıldız, kronik böbrek hastalığının kıymetli bir toplum sıhhati sorunu olduğunu belirterek, “Ülkemizde 70 binin üzerinde diyaliz, yaklaşık 20 bin civarında böbrek nakli tedavisi gören ileri evre böbrek yetersizliği hastası var. Lakin derneğimiz tarafından yapılan CREDİT çalışmasında da gösterildiği üzere, bundan çok daha yüksek oranda, toplumda her 7 şahıstan birinde erken evre kronik böbrek hastalığı mevcut. Bu hastalar gelecekte diyaliz hastası olma adayı. Birçoklarının klinik şikayeti yok ve birçok hastalığın varlığından habersiz. Bu durum, gelişmiş Avrupa ve ABD ülkelerinde de tıpkı formda. Hastalığın erken fark edilmesi, kronik böbrek hastalığının ilerleme suratını yavaşlatıyor ve bazen durdurulmasını sağlıyor. Bu nedenle hastalığın erken fark edilmesiyle, diyaliz ve böbrek nakli üzere daha kıymetli tedavilere ihtiyacın ve hasebiyle toplumsal güvenlik kurumlarına olan ekonomik yükün azaltılması bekleniyor” dedi.
“Böbrek hastalığının bir bulgusu hipertansiyon”
Türk Nefroloji Derneği Lider Yardımcısı Prof. Dr. Nurhan Seyahi ise konuşmasında, “Böbrek hastalıkları ve yüksek tansiyon ortasında karşılıklı bir ilgi vardır. Böbrek hastalığı yüksek tansiyona neden olurken, yüksek tansiyon da böbrek hastalığını ağırlaştırır ve hastalığın ilerlemesini hızlandırır. Lakin görünürde böbrek hastalığı olmaksızın da gelişen hipertansiyonda, böbreklerin temel oyuncu olduğu unutulmamalıdır. Ayrıyeten denetimsiz hipertansiyonun böbrek yetmezliğine ilerleyebilecek böbrek hastalığına yol açabileceği bilinmelidir. Yüksek tansiyon hastalarının böbrek işlev bozukluğu ve protein kaçağı istikametinden kıymetlendirilmesi gereklidir, bu sayede gelişebilecek böbrek hasarı erken evrede tespit edilebilir” dedi.
“Diyaliz hastalarının yaklaşık yüzde 40’ı diyabet nedeniyle böbreklerini kaybetti”
Aktifliğin bir öteki konuşmacısı Türk Nefroloji Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Elif Arı Bakır, “2021 yılında dünya genelinde diyabet prevalansının 537 milyon olduğu iddia ediliyor. Önümüzdeki yıllarda bu artış devam ederek sayının 2045 yılında 783 milyona çıkacağı öngörülüyor. Ülkemizde ise 20 – 80 yaş aralığında yaklaşık 7 milyon diyabet hastası olduğu biliniyor. Bu sayı, yetişkin Türk nüfusun yüzde 15’i manasına geliyor; öteki bir deyişle her 8 bireyden biri diyabet hastası. Diyabet tanısı alan bir birey, kan şekeri denetimini birinci baştan itibaren dikkatle sağlayamazsa, yüksek kan şekerinin, yıllar içinde kalbini, böbreklerini, beynini, gözlerini ve tüm damar sistemini harap edeceğini bilmelidir. Diyabete bağlı kronik böbrek hastalığı da bu türlü ortaya çıkmaktadır. Yüksek kan şekeri, böbrek damarlarının sağlıklı iç yapısını değiştirerek, böbrek işlevlerini geri döndürülmesi mümkün olmayacak biçimde bozuyor, proteinüri (idrarda olağandan daha yüksek ölçülerde protein bulunması) ve kronik böbrek hastalığına neden oluyor. Diyaliz hastalarının yaklaşık yüzde 40’ı diyabet nedeniyle böbreklerini kaybetmiş bireylerdir” diye konuştu.
“Bitkisel eserlerin kullanımı böbreklere ziyan verebilir”
Konuşmasında böbreğe ziyan veren eserler hakkında kıymetli bilgiler paylaşan Türk Nefroloji Derneği Saymanı Prof. Dr. Ali İstek Odabaş, Toplumda yaygın olan yanlış bir görüş bitkisel eserlerin doğal olup, ziyanlı olmadığı. Tıpkı formda dış ortamda, ormandan toplanan mantarlara bağlı ölümcül karaciğer ve böbrek hastalıkları ile sık karşılaşılmaktadır. Kimi zayıflama eserleri, eklem ağrılarını azaltan Çin çayları içinde böbrek için çok ziyanlı olduğu gösterilmiş birçok unsur mevcut. Bu tıp çayların ve bitkisel eserlerin tüketilmesi ile uzun devirde diyalize gerek duyulan kronik böbrek yetersizliği, hatta idrar yollarında kanser geliştiği âlâ bilinmektedir. Bu nedenle zayıflama çayları üzere bitkisel eserlerden uzak durulması gerekmektedir” biçiminde konuştu.
“Böbrek hastalığının erken evrelerinde hastaların yüzde 30-50’sinde hipertansiyon görülüyor”
Türk Nefroloji Derneği İdare Konseyi Üyesi Prof. Dr. Mustafa Arıcı ise yüksek tansiyonun, böbrek hastalarında en sık görülen problemlerden birisi olduğuna dikkat çekerek, “Tansiyonunu denetim etmekte zorlananların sorunu böbreklerinde olabilir” ihtarında bulundu.
Prof. Dr. Arıcı konuşmasında mevzuyla ilgili şunları söyledi: “Böbrek hastalığının erken evrelerinde hastaların yüzde 30-50’sinde hipertansiyon görülürken, böbrek hastalığı ilerledikçe bu oran yüzde 80-90’lara yükselmektedir. Bu nedenle yüksek tansiyonu olan herkeste böbrek hastalığı olma ihtimali vardır. Hipertansiyonu olan bireylerde yılda en az bir defa böbrek sıhhati açısından gerekli tetkiklerin yapılması yararlıdır. Bu hastaların tansiyon denetimlerinin daha uygun yapılabilmesi açısından böbrek hastalıkları uzmanları olan nefrologlara yönlendirilmeleri uygun olur. Tansiyon ve böbrek hastalarının tuz tüketimlerini kesinlikle azaltmaları gerekir. Bunun yanında ülkü kiloda olmak, tertipli idman yapmak, tütün ve mamullerini kullanmamak ve gerilimi azaltmak da tansiyon denetiminde kıymetlidir.”
Hipertansiyonun ortaya çıkmasında da denetiminin güçleşip dirençli hipertansiyon haline dönmesinde de tüketilen tuz ölçüsünün epey değerli rolü olduğunu kaydeden Prof. Dr. Arıcı, “Dünya Sıhhat Örgütü ve birçok bilimsel kuruluş tarafından sağlıklı bir hayat için günlük olarak alınması önerilen tuz ölçüsü 5 gram olmasına karşın yapılan çalışmalar Türkiye’de bunun 3 katı (günlük 15 gram) tuz tüketildiğini göstermektedir. Böbrek hastalarında yaptığımız çalışmalarda, böbrek hastalarının ortalama tuz tüketimlerinin de günlük 9 gram (idealin neredeyse 2 katı) olduğu bulunmuştur. Bu kıymetler dikkate alındığında ülkemizde hipertansiyon ve böbrek hastalıkları ile gayrette günlük tuz tüketiminin azaltılması epey kıymetli bir amaçtır. Bu maksada ulaşmak için hem ferdi (yemeğe eklenen tuzun azaltılması, masadan tuzluğun kaldırılması vb.) hem de toplumsal gayretler gereklidir” sözlerini kullandı.
Böbrek hastalıklarında gebelikte bunlara dikkat
Türk Nefroloji Derneği İdare Konseyi Üyesi Prof. Dr. Özkan Güngör ise konuşmasında gebelik ve böbrek hastalıkları bağlantısını aktardı. Gebelikte hipertansiyon ile bağlı durumlara yüzde 5-10 sıklıkta rastlandığını belirten Prof. Dr. Güngör, gebeliğin rastgele bir periyodunda en az iki farklı vakitte kan basıncının büyük yahut eşit 140/90 mmHg olmasının hipertansiyon olarak kabul edildiğini söyledi.
Prof. Dr. Güngör, “Hipertansiyon gebelik öncesi devirde olabileceği üzere gebelikle bağlantılı (gestasyonel) yahut gebelik toksemisine (preeklampsiye) bağlı olabilir. Hipertansiyonu olan hamilelerde kan basıncını 140 – 150/90 – 100 mmHg ortasında tutmak gereklidir. Hipertansiyon için ilaç kullanımı konusunda bebeğe geçişi ve yan tesiri en az olan ilaçlar tercih edilmelidir” açıklamasında bulundu.
Prof. Dr. Güngör, hususla ilgili şu bilgileri paylaştı: “Proteinüri idrar analizinde protein atılımı olmasıdır. Olağan gebelikte idrarla günde 300 miligram kadar protein atılımı olağan kabul edilir; daha fazla ölçüde olan hamilelerin kesinlikle nefroloji uzmanı tarafından kıymetlendirilmesi ve takip edilmesi gereklidir. Gebelik ayı ilerledikçe proteinüri artabilir. Gerekli durumlarda nedeni anlamak ve tedavi etmek için böbrekten modül alınma süreci yapılabilir.”
“İdrar yolu enfeksiyonları böbrek yetmezliğine neden olabilir”
Kronik böbrek hastalığı yapan sebeplerden birinin de idrar yolu enfeksiyonları ve böbrek taşları olduğunu belirten Türk Nefroloji Derneği İdare Konseyi Üyesi Prof. Dr. Memnune Sena Ulu, “İdrar yolu enfeksiyonları, alt üriner sistem yani idrar torbası ve üretrada olabildiği üzere, üst üriner sistemde yani, üreter ve böbrekte de bulunabilir. Üst idrar yolu enfeksiyonlarında piyelonefrit dediğimiz böbrek dokusunun enfeksiyonu olduğunda böbrekte kalıcı hasar bırakabilir ve böbrek yetmezliğine neden olabilir. Bilhassa sık tekrarlayan alt idrar yolu enfeksiyonu olanlarda altta yatan tedavi kesinlikle bulunmalı ve erken teşhis yapılmalıdır. Bu hastalıkların son devir böbrek yetmezliğine yol açabileceği unutulmamalıdır. İdrar yolu enfeksiyonlarının ve kronik böbrek yetmezliğinin en sık nedenlerinden biri de böbrek taşlarıdır. Böbrek taşları idrar yollarında ya da böbrekte olabilir ve idrar akımında kimi bozukluklara neden olarak böbrek yetmezliğine neden olur. Ülkemizde öbür ülkelere göre daha sıktır ve yaklaşık olarak yüzde 15 sıklıkla görülür” formunda konuştu.
‘Sağlıklı Böbrek Sağlıklı Hayat’ tırını ziyaret eden her iki şahıstan birinde böbrek hastalığı riski tespit edildi
Türk Nefroloji Derneği’nin AstraZeneca Türkiye’nin takviyesiyle hayata geçirdiği ‘Sağlıklı Böbrek Sağlıklı Hayat’ projesi kapsamında Ankara, İstanbul ve İzmir’i ziyaret eden gezici tırda ziyaretçilerin istekleri doğrultusunda süratli teşhis testleri aracılığıyla idrar analizi ve kan basıncı ölçümleri yapıldığı bildirildi. Alınan bilgilere nazaran İstanbul, Ankara ve İzmir genelinde 989 bayan, 2009 erkekten oluşan 2 bin 998 iştirakçiye yapılan testler sonucunda iştirakçilerin yüzde 51’inde kronik böbrek hastalığı riski, yüzde 18’inin ise orta-yüksek riskli hastalar olduğu tespit edildi. 1.531 bireyden oluşan tüm riskli iştirakçilerin sayısı bayanlarda 475, erkeklerde bin 056 oldu. 938 bireye yapılan tansiyon ölçüm raporuna nazaran ise yüksek tansiyon ölçümlenenlerin toplam iştirakçiye oranı yüzde 31,29 oldu.
