Türkiye uzay yolculuğunda yeni bir adım daha atmak için gün sayıyor. Ülkenin ilk cep uydusu Grizu-263A’nın, 3 Mart 1992’de Zonguldak’ta meydana gelen grizu patlamasında yaşamını yitiren madencilerin isimleriyle yıl sonuna doğru uzay yolculuğuna çıkması için hazırlık yapılıyor.
Grizu-263 Uzay Takımı Kaptanı Çağla Aytaç Dursun, AA muhabirine, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesinde yürüttükleri Türkiye’nin ilk cep uydu projesine ilişkin bilgi verdi.
Dursun, Grizu-263 Uzay Takımı’nın 4 yıl önce Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesinde ortak bir hayalin ürünü olarak kurulduğunu söyledi.
Mühendis Muzaffer Duysal ile Zonguldak’ta uzay çalışmaları yapmak, üniversiteyi ve Türkiye’yi uluslararası arenada başarıyla temsil etmek amacıyla faaliyete başladıklarını ifade eden Dursun, “American Astronautical Society tarafından, NASA, Lockheed Martin, Kratos Space, Praxis Inc, Siemens, U.S. Naval Research Laboratory tarafından desteklenen ‘CanSat Competition’ adlı model uydu yarışmasında 2018 ve 2019’da üst üste iki dünya ikinciliği elde ettik. Geçen yıl TEKNOFEST Türksat Model Uydu Yarışması’nda ise şampiyonluğa ulaştık.” dedi.
38 kişiden oluşan takımlarını kurumsal bir yapı içine oturtup, elde ettikleri tecrübeyle Türkiye’nin ilk cep uydu projesini başlattıkları bilgisini veren Dursun, en küçük uydu standartlarından PocketQube (Cep Uydu) standardı üzerinde 2 yıldır çalıştıklarını bildirdi.
Cep uydusu uzay çalışmaları için önemli yenilikler taşıyor
Proje kapsamında, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesine alçak dünya yörüngesinde (LEO) amatör frekansta çalışan uyduları dinleme kabiliyeti kazandıracak uydu yer istasyonu kuran takımlarının, Grizu-263A’nın uzaya gönderilmesi için İskoçya merkezli Alba Orbital firması aracılığıyla SpaceX ile anlaştığını anlatan Dursun, şöyle konuştu:
“Cep uydumuz uzay çalışmaları için çok önemli bir teknoloji yeniliği taşıyor. 250 gram ağırlığındaki uydu üzerinde üretilen tüm alt sistemleri test ederek eğer başarılı olunursa ileride yurt dışına katma değeri yüksek teknoloji ihraç etmeyi hedefliyoruz. Grizu-263A, yerleşik bilgisayar (OBC), elektrik-güç (EPS), haberleşme (COMM) ve pasif manyetik stabilizasyon (PMAC) alt sistemleri olmak üzere 4 alt sistemden oluşuyor. Takımımızın öncelikli hedefi, bu kadar küçük bir uyduyla uzay ve dünya arasında sağlıklı haberleşme sağlayarak tüm alt sistemlerin testini gerçekleştirmek, pasif manyetik alt sistemiyle uydunun uzayda sağlıklı bir şekilde yörüngede kalabilmesini sağlamak.”
Dursun, bu projede Hollanda/TU Delft’ten (Delft University of Technology) Araştırmacı Mehmet Şevket Uludağ’dan teknik danışmanlık aldıklarını ifade ederek, PocketQube’ün standardının bu üniversite tarafından geliştirildiğini anlattı.
Ayrıca, İstanbul Teknik Üniversitesi Uzay Sistemleri Tasarım ve Test Laboratuvarından Prof. Dr. Alim Rüstem Arslan’ın, Boğaç Karabulut’un ve Amatör Uydu Teknolojileri Derneğinin (TAMSAT), takımın karşılaştığı her sorunda yardım elini uzattığını vurgulayan Dursun, “Uydunun üretim maliyetleri Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri birimi, fırlatma maliyetleri ise ana destekçi Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları TAŞ (ERDEMİR) tarafından karşılanıyor. Başta Rektörümüz Mustafa Çufalı olmak üzere ana destekçilerimize teşekkür ediyorum. Bizlere olan inançları ve destekleriyle Zonguldak’ta büyük çaplı projeler yapmayı başardık.” değerlendirmesinde bulundu.
Dursun, uydularının SpaceX’in Falcon 9 roketiyle uzaya gönderilecek olmasından heyecan duyduklarına işaret ederek, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç ile SpaceX’in ilk astronotlu uzay görevi denemesini izlemek için buluştuklarını ifade etti.
Koç’a desteklerinden dolayı teşekkür eden Dursun, 30 Mayıs’ta SpaceX’in Falcon 9 roketi ve Dragon uzay kapsülüyle NASA’nın iki astronotunu uzaya göndermesinin tarihi bir olay olduğunu dile getirdi.
Dursun, bu astronotların 9 yıl sonra ABD topraklarından uzaya gönderilen ilk astronotlar olduklarını anımsatarak, bu görevin bir ticari şirket tarafından gerçekleştirilmesinin ayrı bir önem taşıdığını söyledi.
Dursun, cep uydusunun yıl sonuna doğru uzaya gönderilmesinin planlandığını belirtti.
Uyduyla 263 madencinin ismi uzaya gönderilecek
Dursun, birçok tarihi görevi başarmış, Türkiye’nin önemli uydularını uzaya gönderecek bu roketle ülkenin ilk cep uydusu Grizu-263A’nın da gidecek olmasının kendileri için tarihi bir an olacağını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Uzay konusunda en büyük maliyetleri oluşturan fırlatma safhasının en büyük etkeni olan ağırlık durumu gelecek yıllarda çalıştığımız uydu standartlarının önemini artıracak. 250 gram ağırlığındaki bir uyduyla birçok farklı görevi başarmamız mümkün olacak. Bu sayede fırlatma maliyetleri çok düşecek ve uzay yarışında önemli bir noktada bulunan alçak dünya yörüngesi için yapılan çalışmalarda ülkemiz önemli bir noktaya gelecek. Bizler de Milli Teknoloji Hamlesi bilinciyle ülkemizin hem bu tip küçük uydulara hem de alçak dünya yörüngesinde söz sahibi olabilmesi için tüm gücümüzle çalışamaya devam edeceğiz. Uzaya isimlerini göndereceğimiz 3 Mart 1992’de Kozlu’daki grizu patlamasında hayatını kaybeden 263 madencimizi de rahmetle anıyorum. ‘Karanlık maden ocaklarından uzayın sonsuz derinliklerine uzanan bir Zonguldak hikayesi’ diyerek çıktığımız bu yolda önce takım arkadaşlarıma daha sonra da bize inanan herkese teşekkür ederim.”
