Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Konseyi Lideri Simone Kaslowski, “Ekonomide, bir nebze daha iç açıcı haberlerle bu yıla başlıyoruz. Geçen yıl iç talepte gördüğümüz daralma, bu yıl yerini hafif toparlanmaya bıraktı.” dedi.
TÜSİAD’ın Olağan Genel Heyet Toplantısı, Sabancı Center’da gerçekleştirildi.
Kaslowski, genel heyet toplantısının açılışındaki konuşmasına, son günlerde yaşanan üzücü olaylara değinerek başladı.
Kaslowski, “İdlib’de meydana gelen çatışmalarda şehit düşen askerlerimizi rahmetle anıyorum. Ailelerine ve büyük Türk milletine başsağlığı diliyorum. Van’da meydana gelen çığ felaketinde hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet diliyorum. Dün akşam umarım son olacak üzücü bir haber daha aldık, uçak kazasında hayatını kaybeden vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet diliyorum, yaralılara acil şifalar diliyorum. 24 Ocak Cuma gecesi yaşanan Elazığ zelzelesinde, hayatını kaybeden tüm vatandaşlarımızı rahmetle anıyor, yakınlarına ve ailelerine başsağlığı diliyorum.” tabirlerini kullandı.
Kurtarma çalışmalarında ortaya konulan özveri ile halkın depremzedelere yönelik fedakarlığının bu olayda teselli olduğunu lisana getiren Kaslowski, zelzeleye karşı hazırlıklı olmanın en kıymetli öge olduğunu vurguladı.
Fay çizgileri üzerinde kurulmuş kentlerin yapılaşmasındaki yer seçimlerinin, inşaat kalitesinin ve kurumların misyonlarını eksiksiz yapmalarının hayati değer taşıdığına işaret eden Kaslowski, “Bu sarsıntı, ülkemizin riskli pek çok noktasında ve bilhassa İstanbul’da yaşanacak bir sarsıntının ne kadar yıkıcı olabileceğini hepimize hatırlatmalıdır.” dedi.
“2019’U, SIFIRIN BİRAZ ÜZERİNDE, CÜZİ SAYILACAK BİR BÜYÜME SÜRATİYLE KAPATIYORUZ”
Simone Kaslowski, iktisatta, bir nebze daha iç açıcı haberlerle bu yıla başlandığını lisana getirdi. Geçen yıl iç talepte görülen daralmanın, bu yıl yerini hafif toparlanmaya bıraktığını belirten Kaslowski, şöyle devam etti:
“Tüketimde hareketlenme olduğunu görüyoruz. İnşaat başta olmak üzere, krizden derin biçimde etkilenen dallarda ise toparlanma daha uzun vakit alabilir. 2019’u, sıfırın biraz üzerinde, cüzi sayılacak bir büyüme süratiyle kapatıyoruz. 2020 yılında istihdam problemimiz açısından kâfi olmayacaksa da daha yüksek bir büyüme bekliyoruz. Bu büyümenin bileşenleri, kamu harcamalarındaki artış ve bilhassa kamu bankalarının bilançolarındaki genişlemeden oluşuyor. Başka yandan, faizlerin düşmesi ile özel bankaların da tüketici kredi talebi karşılamaya başladığını görüyoruz. Geçmiş deneyimlerimizden de biliyoruz ki, yalnızca kredi genişlemesi ile büyüme sürdürülebilir değil. Bu cins büyümeler, verimlilik artışı getirmiyor. Sırf talebi artırarak iktisadın ısınmasına, yükselen enflasyon ve borç sıkıntısına yol açıyor.”
Kaslowski, bu yıl bu tesirlerin tahminen hafif olacağını, tahminen de kısa vadede aksiliğe dönüşmeyeceğini fakat uzun vadeli tesirlerinin yeterli kıymetlendirilmesi gerektiğini kaydetti.
Makul bir programın uygulanabilmesi için uygun şartların bulunduğuna işaret eden Kaslowski, “Önümüzde yaklaşık 4 yıllık seçimsiz bir devir var. ABD ile Çin ortasındaki ticaret savaşına bir orta verildi. Her ne kadar milletlerarası finans kuruluşlarının bu yıl dünya için öngördüğü büyüme kestirimi, bir nebze düşürüldüyse de dünya iktisadında yahut finansal piyasalarda bir duraklama yahut daralma beklenmiyor.” diye konuştu.
DIŞ SİYASETTEKİ GELİŞMELER
TÜSİAD İdare Heyeti Lideri Kaslowski, Türkiye iktisadının gerek duyduğu kaynakları bulması açısından kıymetli bir etkenin de etrafındaki jeopolitik gelişmeler olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Sayın Cumhurbaşkanımızın, Politico isimli internet gazetesinde, Libya krizini aşmak için toplanan Berlin doruğundan evvel yayınlanan yazısının sonuç kısmındaki bildirisi, bu bağlamda çok önemsiyoruz. Cumhurbaşkanımızın yazısı, şu sözlerle bitiyor; ‘Avrupa bir yol ayrımındadır. Bu tarihî kavşakta, barış için çalışanlar mert olmalı ve şiddetin bitmesi için ellerinden gelen her şeyi yapmalıdırlar. Avrupa, bu amaca ulaşmak için eski dostu ve sadık müttefiki olan Türkiye’ye güvenebilir.’ Berlin tepesinden çıkan karar, bu açıdan değerli fakat sorunu çözmek için şimdi kâfi olmayan bir adım sayılmalıdır. Bu kararın tüm taraflarca sahiplenilmesi sorunun tahlili için gereken karşılıklı itimadı artıracaktır. Bu iletinin önerdiği diyalog arayışının, Alman Şansölyesi Sayın Angela Merkel’in ziyareti sırasında daha ileri bir noktaya geldiğini düşünüyoruz.”
Yabancı sermayenin Türkiye’ye daha yüksek ölçülerde akması ya da jeopolitik risklerin azalmasının, kimi uygulamaların gözden geçirilmesi gerekliliğini ortadan kaldırmadığına işaret eden Kaslowski, “Önümüzde kredi büyümesine değil, verimlilik artışlarına odaklanılması gereken bir süreç var. Bu odaklanma, özel bölüm ismine kararlar alarak değil, özel dalla bir arada adımlar atılarak gerçekleştirilebilir. Üzerinde mutabakat sağlanmış ve günün global şartlarını da göz önünde bulunduran bir ekonomik program, geleceğe umutla bakmamızı sağlayacaktır. Bu programın ana bileşenleri kesinlikle istişare ve ıslahat olmalıdır.” diye konuştu.
Gelecek devirde iklim değişikliği ve Avrupa Birliği (AB) bünyesinde giderek öne çıkan yeşil iktisat siyasetinin hem iktisat hem siyasette
belirleyici olacağını vurgulayan Kaslowski, iklim değişikliği konusunda Çin’den ABD’ye kadar büyük hassaslık olduğunu tabir etti.
AB ÜYELİK SÜRECİ
Avrupa Birliği’nin (AB) mevcut meseleleri nedeniyle bugüne kadar elde ettiği büyük muvaffakiyetlerin görmezden gelinemeyeceğini belirten Kaslowski, şunları kaydetti:
“AB ve Türkiye’nin birbirlerine muhtaçlıkları çok büyüktür. Üyelik müzakerelerinin fiilen donduğu, bağlara bir soğukluğun hakim olduğu bugünkü durum kalıcı olamaz. AB ile diyaloğumuzu vakit kaybetmeden geliştirmeliyiz. Sonuçta, ne Türkiye, AB açısından yalnızca mülteci akınını engelleyen bir ülkedir ne de AB, Türkiye açısından yalnızca en değerli ve büyük pazardır. AB projesine dahil olmak Türkiye açısından, 200 yıllık çağdaşlaşma sürecinin varması gereken
bir amaçtır. Türkiye’nin tam üyeliği, Avrupa açısından ön yargılara teslim olmayacağının, doğusundan gelen güce ve kültüre açıklığının bir göstergesidir. Kısa vadede, Gümrük Birliği’nin sürdürülebilir kalkınma gayelerini de kapsayacak formda güncellenmesi artık ertelenemeyecek bir gereksinimdir. İki tarafın da çıkarları, yakınlaşmayı, birbirinin lisanını anlamayı, sürdürülebilir bir gelecek için ortak hareket etmeyi gerektiriyor.”
“DOĞU AKDENİZ’DEKİ GÜÇ KAYNAKLARI KONUSUNDA İSE TÜRKİYE’NİN, KIYILARINA HAPSEDİLMESİ KABUL EDİLEMEZ”
Simone Kaslowski, ABD ile meselelerin artık çözülmesi gerektiğini belirterek, “Burada bizim tarafımızdan yapılabilecek şeyler olduğu üzere, ABD tarafından da 15 Temmuz sonrası sarsılan itimat bağını tamir edecek adımlar atılmalıdır. Halkbank davası, S-400 sıkıntısı, F-35 uçakları sorunlarını dikkat ve hassasiyetle izliyoruz. İran ve ABD ortasındaki son kriz gösterdi ki; etrafımızdaki füze tehdidi hiç de azımsanacak üzere değil. Müttefiklerimizin bu mevzuda yapan adımlar atmasını ve Türkiye’nin savunma gereksinimlerinin ittifak içinde, iş birliği ile karşılanacağı tahliller üretilmesini bekliyoruz. ABD Kongresi’nin yaptırım kararlarının hayata geçirileceği vakit yaklaşırken, bu kurumla diyaloğu yine kurmanın dermanını bulmak zorundayız. Bu mevzuda TÜSİAD olarak, tüm muhataplarımızla Türkiye’nin haklı tezlerini paylaşıyoruz. Türkiye’nin Suriye mülteci krizindeki rolü NATO içindeki kıymetini ve ekonomik alanlardaki iş birliği fırsatlarını da her noktada paylaşıyoruz.” formunda konuştu.
Doğu Akdeniz’deki güç kaynakları konusunda ise Türkiye’nin, kıyılarına hapsedilmesinin kabul edilemez olduğunu vurgulayan Kaslowski, “2004 referandumundaki tercihiyle adadaki çözümsüzlüğün sorumluluğunu taşıyan Kıbrıs Rum Kesimi’nin, Kıbrıslı Türklerin haklarını da kollayacağına inanmak güçtür. Ülkemizin; haklarını muhafaza konusunda güç ve iradesini gösterirken, bir taraftan da diplomatik kanalları açık tutmasını önemsiyor ve izlenen politikayı destekliyoruz. Türkiye, sahip olduğu güçlü boru çizgisi altyapısı ile doğal gazın Avrupa’ya taşınmasında, herkes için doğal ortak olarak algılanmalıdır. Bu yaklaşım, hem barışa hem de tüm paydaşların refahına hizmet edecektir.” sözlerini kullandı.
“DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ OLUMLU HAVA, ÜLKEMİZİ DE OLUMLU ETKİLİYOR”
TÜSİAD Yüksek İstişare Kurulu (YİK) Lideri Tuncay Özilhan da Türkiye’de son devirde yaşanan üzücü gelişmelerden ötürü duyduğu üzüntüyü lisana getirdi.
Ekonomik manada 2020 yılına geçmiş yıllara oranla biraz daha optimist girdiklerini aktaran Özilhan, “Gerek ülkemizde gerekse dünyada ekonomik telaşlar biraz daha azalmış, iş dünyasının beklentileri biraz daha düzgünleşmiş durumda. Dünya iktisadının bu yıl 2019’a oranla bir ölçü hızlanması bekleniyor. Dünya ekonomisindeki olumlu hava, ülkemizi de olumlu etkiliyor. Enflasyon rekor yüksek düzeylerden indi, TL’deki istikrarsızlık azaldı ve CDS primlerimiz düştü. Gerçek iktisat de bir nebze nefes aldı. Faizlerin düşmesiyle kamu bankaları öncülüğünde başlayan kredi büyümesine özel bankalar da katıldı. Tüketici kredilerindeki artış ertelenen iç talebi geri getiriyor. Büyümedeki canlanma bir mühlet sonra istihdam artışına da yol açacaktır.” diye konuştu.
2020’de iktisada hakim olan bu iyimserlikte harika önlemlerin değerli bir tesiri olduğunu belirten Özilhan, “Olağanüstü uygulamalar normalleşirse ekonomimiz olağandan giderek uzaklaşır, öngörülebilirlik azalır. Bu nedenle umarım kalıcı ve sağlıklı piyasa şartları bir an evvel sağlanır. Ayrıyeten, başta jeopolitik riskler olmak üzere orta vadede bir dizi gelişme bu havayı bozabilir.” dedi.
“TÜRKİYE-AB BAĞLARININ GELİŞTİRİLMESİ, HEM TÜRKİYE’NİN HEM AB’NİN YARARINA”
Tuncay Özilhan, AB üyelik sürecine ait ise “AB üyelik süreci, Türkiye için hem bugünün hem de yarının öncelikli konusu. Bu manada, Gümrük Birliği’nin tarım, kamu alımları ve hizmetleri de içine alacak biçimde güncellenmesi öncelik alanlarından bir tanesi. Türkiye-AB ilgilerinin geliştirilmesi, hem Türkiye’nin hem AB’nin faydasına.” değerlendirmesinde bulunu.
“BÖLGENİN HUZURU VE İSTİKRARI DA TÜRKİYE İÇİN ÇOK ÖNEMLİ”
Türkiye’nin huzuru ve istikrarının; herkesle masaya oturabilmesinin, bölgenin huzuru ve istikrarı için çok değerli olduğunu vurgulayan Özilhan, şunları kaydetti:
“Bölgenin huzuru ve istikrarı da Türkiye için çok değerli. İktisatta ise global iktisattaki talep artışından ve likidite bolluğundan yararlanmamız mümkün. Kâfi ki içeride bünyeyi güçlendirelim, birlik beraberliği sağlayalım ve kurumlara olan itimadı tekrar tesis edelim. Lakin Türkiye açısından bu bahar havasının bozulabileceğini de akılda tutmakta yarar var. Suriye, S400 derken üzerine eklenen Libya ve Doğu Akdeniz sıkıntıları, global akımlardan gereğince yararlanmamızı engelleyebilir. Jeopolitik risklerdeki artış ve ABD seçim sürecinde Türkiye-ABD bağlarının daha da külfetli bir hal alması, bu riskleri daha da artırabilir. Ayrıyeten, süratli kredi büyümesinin mümkün sonuçları ve cari süreçler istikrarının yine bozulma eğilimi de dikkate alınması gereken başlıklar… Bunun için makroekonomik istikrarı önceleyen siyasetlere gereksinimimiz var.”
Özilhan, ayrıyeten uzun vadede ise büyüme temposunu sınırlayacak olan temel ögenin yapısal bahisler olduğunu kelamlarına ekledi.