Bunlar onlarca yıl evvel yaratılmış bilgisayar programlarında çok sık kullanılan tabirler.
ABD’nin Minneapolis kentinde siyah Amerikalı George Floyd’un beyaz bir polis tarafından gözaltına alınırken öldürülmesi sonrasında reaksiyonlar çığ üzere büyürken ve JP Morgan bankası da benzeri bir adım açıkladı.
Uzmanlar yerleşmiş bilgisayar programlama lisanının değiştirilmesinin milyonlarca dolara mal olacağını ve aylar alacağını söylüyor.
Programlama lisanında kelamlık karşılığı ‘efendi’ manasına gelen ‘master’, ‘köleler’ yani ‘slaves’ diye isimlendirilen kopyaları denetim eden, kodlamanın orjinal versiyonunu tanımlamak için kullanılıyor.
Karaliste manasındaki ‘Blacklist’ otomatik olarak reddedilen ögeleri, örneğin yasaklı internet sitelerini söz etmek için kullanılırken beyaz liste ya da ak liste manasındaki ‘whitelist’ de müsaade verilen siteleri tabir ediyor.
Şirketlerden ırkçılıkla gayret adımları
Twitter’ın yazılım mühendisliği kısmı Perşembe günü bir tweet atarak “daha kapsayıcı bir lisan kullanmak maksadıyla değiştirmeyi” istediği programlama tabirlerinin bir listesini verdi.
Bu listeye nazaran ‘whitelist’ yani ‘beyazliste’, ‘allowlist’ yani ‘izinlistesi’, ‘master/slave’ ikilisi ise ‘lider/takipçi’ manasında ‘leader/follower’ ile değiştiriliyor.
Twitter’ın kurucusu Jack Dorsey geçen ay, azınlık toplumlarının “özgürlük ve refahı” emelli Know Your Rights (Haklarını Bil) kampanyasına 3 milyon dolar bağışlamıştı.
George Floyd’un öldürülmesinden sonra büyüyen reaksiyonlar, Siyahların Hayatı Kıymetlidir kampanyasının Amerikan iş hayatını da sarsmasını beraberinde getirdi.
Amerikan bankası JPMorgan da bilgisayar programlamasında ve kimi teknoloji siyaseti evraklarında kullanılan lisanı değiştireceğini açıkladı.
Geçen ay dünyanın en büyük yazılım geliştirme şirketlerinden biri olan GitHub, programlama lisanından ‘master’ sözünü çıkarmak için çalışmalarını sürdürdüğünü bildirmişti. 50 milyon programcı, Microsoft’a ilişkin olan bu şirketi, projelerini saklamak ve güncellemek için kullanıyor.
Google’ın Chromium internet tarayıcısı projesi ve Android işletim sistemi de yazılımcıları ‘blacklist’ ve ‘whitelist’ tabirlerinden kaçınmaya çağırdı.
Global marka haline gelmiş şirketler ırkçı önyargıları ayıklamak maksadıyla eserlerinin logoları, isimlerini mercek altına yatırıyor.
Son haftalarda çok tanınmış bir çok marka eserleriyle özdeşleşen görsel semboller ve isimleri değiştirme ya da gözden geçirme kararı aldı.
Bu sürecin bir diğer boyutu ise Toplumsal medya platformlarının nefret söylemi içeren mesajlara karşı tedbir almaları konusunda baskı altında olması.
Nefret telaffuzlu içeriklere müdahale etmemekle eleştirilen Facebook’a karşı başlatılan reklam boykotu kampanyası Ford, Adidas, Coca Cola, Unilever ve Starbucks üzere büyük müşterilerin iştirakiyle şirketi sıkıntı durunda bıraktı.