Sağlık Bakanlığı’nın depolarından titizlikle taşınan ve takip edilen Sinovac ile Biontech aşıları, belirlenen öncelik gruplarına sırasıyla uygulanıyor. Sinovac aşıları, saklama ve uygulama sürecinde 2 ile 8 derece arasında bekletilebiliyor. Biontech aşılarında ise süreç daha farklı işliyor. Eksi 70 derecede saklanması ve taşınması gereken Biontech aşıları, ana depolardan özel kutularda, kuru buzlarla illere gönderiliyor. Aşılar, burada eksi 70 ile 80 derece aralığındaki dolaplara aktarılıyor. Sıcaklığı artmadığı veya çıkarılmadığı takdirde aşılar, son kullanma tarihlerine kadar burada saklanabiliyor.
DOLAPLARIN SICAKLIKLARI TAKİP EDİLİYOR
Eksi 70 dereceden çıkarılan aşıların, önce 2 ile 8 derece arasında soğuk hava depolarına alınarak, 3 saat boyunca erimesi bekleniyor. Bu sıcaklıktaki depolarda 120 saat saklanabilen aşılar, hastanelerde aşı için alınan randevu sayısına göre günlük olarak ayrılıyor. Ardından aynı sıcaklıktaki mini dolaplarla aşı odalarına taşınıyor. Odalardaki sıcaklıkları takip edilen dolaplarda bekletilen aşılar, son olarak vatandaşa uygulanıyor.
HER GİRİŞ- ÇIKIŞTA BARKODLAR OKUTULUYOR
Aşıların zorlu yolculuğunda ise hataya fırsat verilmiyor. Aşı, depo çıkışından vatandaşa ulaşana kadar barkod sistemiyle takip ediliyor. Her birimden çıkışında ve girişinde barkodları okutulan aşıların nerede olduğu takip ediliyor. Aşıların bulunduğu dolaplardaki ve taşınma sırasındaki sıcaklıkları da sensörlerle takip ediliyor. Herhangi bir sıcaklık değişikliğinde sensörler, sesli uyarı veriyor. Aşı farklı durumda bulunduysa ve kullanılamayacak hale geldiyse okunan barkod ile kullanılamayacağı uyarısı veriliyor.
‘KURU BUZ İÇİNDE GETİRİLİYOR’
Aşıların taşınma ve saklanma süreciyle ilgili bilgi veren Antalya İl Sağlık Müdürlüğü Aşı Birimi Sorumlusu Dr. Özge Abacı Bozyel de “Her iki aşımız da ana depodan il depomuza geliyor. Sinovac aşıları 2-8 derece arasında geliyor ve saklanıyor. Biontech aşılarının saklama koşulları biraz daha farklı. Bioentech aşısı yine merkez depodan özel kaplarda kuru buz içinde eksi 70 derecede bize geliyor. Burada eksi 70 derecelik dolaplarda son kullanma tarihine kadar saklanabiliyor. Kuru buzdan çıkıp eksi 25 dereceye aktarıldığında 14 gün muhafaza ediliyor. Uygulamadan önce 2-8 derecelik dolaba alıp, 3 saat erimesini bekliyoruz. 2-8 derecede de aşıyı 120 saat saklayabiliyoruz. Bu dolaptan çıktıktan sonra aşı sulandırılıyor ve bir flakondan 6 kişilik doz oluyor. Sulandırıldıktan sonra da 6 saat bekleyebiliyor” diye konuştu.
‘İNSANİ HATA PAYI YOK’
Türkiye’de aşı takip sisteminin profesyonel ilerlediğini söyleyen Dr. Bozyel, “Aşının aktarım sürecinde hangi sıcaklık derecesinde ne kadar kaldığı barkod sistemi üzerinden kontrol ediliyor. Ülkemizde çok profesyonel aşı takip sistemi var. Hangi derecede, kaç gün, kaç saat kalacağı otomatik olarak belirleniyor. Hiçbir şekilde insani hata payı yok. Aşı depodan çıktığı anda barkodu okutuluyor ve süreç başlamış oluyor. Hastaya uygulanırken son kez barkod okutuluyor. Burada okutulan barkodla aşının uygun derecelerde saklanıp saklanmadığı belli oluyor. Aşı uygun dereceleri, bekleme sürelerini aştıysa sistem buna izin vermiyor” dedi.
‘SICAKLIK DÜŞER VEYA YÜKSELİRSE ALARM VERİYOR’
Aşıların titizlikle takip edildiğini belirten Dr. Bozyel, “Bütün dolaplarımızın dereceleri aşı takip sistemi üzerinden otomatik olarak takip ediliyor. Dolapların ısı derecesi düştüğünde veya yükseldiğinde sistem alarm veriyor. Dolaptan sorumlu kişinin cep telefonuna mesaj gönderiyor, arıyor. ‘Dolabın derecesi düştü veya yükseldi. Kontrol edin’ diye uyarılar veriliyor. Aşılar çok büyük titizlikle takip ediliyor. Vatandaşlarımız tüm aşıların etkinliğinden ve güvenliğinden emin olabilir” diye konuştu.
‘SON SAATLERDE 6 KİŞİ YOKSA AŞIYI AÇMIYORUZ’
Aşıların depodan aşı odalarına taşınma sürecinde olabildiğince hızlı olmak zorunda olduklarını belirten Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aşı Birimi Sorumlusu Sevilay Sarı da “Her gün göreve geldiğimizde ilk olarak aşı kaplarımızın derecelerine bakıyoruz. Biz aşıları 2-8 derece arasında eczaneden alıp transferini sağlıyoruz. O günkü randevu sayımıza göre eczaneden aşıları alıp kabıma koyuyorum. Oradan aldığım aşıları, aşı odalarındaki hemşire arkadaşlara dağıtıyorum. Burada da arkadaşlar derecesi ayarlanmış dolaplarda saklıyor. Akşam son saatlerde aşı olacak 6 kişi yoksa aşıyı açmıyoruz. Eğer o saatte 6 kişiyi tamamlayamadıysak vatandaşlarla konuşup onları bir sonraki gün gelmelerini, bu dozu açarsak kalan kısmın zayi olacağını anlatıyoruz” dedi.
AŞILARIN KORUYUCULUĞU VE YAN ETKİLERİ ÇOK SORULUYOR
Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aşı Birimi’nde görevli Uzm. Dr. Aysime Bulca Acar ise şu ana kadar ciddi aşılama sayısına ulaştıklarını söyledi. Acar, “İlk başlarda halkımızda da hepimiz gibi bazı şüpheler vardı. Özellikle aşıların yan etkilerine dair. Şu ana kadar aşılarda hayatı tehdit edecek yan etkiyle karşılaşmadık. Aşı olmaya gelenler daha çok aşıların koruyuculuğu ve yan etkileriyle ilgili soru işaretleriyle geliyor. Beklediğimiz basit etkiler var. Aşılar dünyada yeni uygulanmaya başlandığı için koruyuculuk oranlarıyla ilgili net veriler yok. Ancak sonuçlar yüz güldürücü” diye konuştu.
