Ermeniler, milyonlarca frank tazminat beklerken “1 frank” alabilmişti
Bernard Lewis “soykırım yok”, mahkeme de “haklısın” demişti
Vakanüvis
Ermeni lobisinin yıllardır gündemde tutmaya çalıştığı sözde soykırım iddialarının geçersizliği, lobiye en büyük desteği veren ülkelerden biri olan Fransa’da bile yargı kararıyla tescillenmişti. Dünyaca ünlü, saygın tarihçi Bernard Lewis, soykırıma inanmadığını söylemiş, Ermeniler kendisini mahkemeye vermiş, mahkeme ise ABD’li tarihçiyi haklı bulmuştu.
LEWİS’İN LE MONDE’UN SORUSUNA VERDİĞİ CEVAP ERMENİLERİ ÇILDIRTMIŞTI
Lewis’in, “Türkler neden Ermeni soykırımını kabul etmeği reddediyorlar?” sorusuna bir bilim insanı objektifliğiyle verdiği cevap, hem Fransa’daki Ermenilerin hem de ABD’deki Ermeni lobisinin büyük tepkisini çekmişti.
SOYKIRIM SAVI ÇOK ŞÜPHELİDİR
Dünya çapında tanınan bir tarihçi olan Bernard Lewis’in “Ermeni iddialarını şüpheli bulduğunu” söylemesi, “çarpan etkisiyle” büyüyebilecek bir değerlendirmeydi. Bu nedenle yankısı da güçlü olmuştu. Lewis, gazetecilerin sorusuna verdiği cevapta şunları söylemişti:
“Ermenilerin tarih versiyonu mu demek istiyorsunuz? Türkiye’de, bağımsızlık için Ruslar ile açık işbirliği yapan Osmanlı karşıtı olan bir halk grubunun varlığı sebebiyle Türklerin bir ‘Ermeni sorunu’ vardı. Öte yandan, Ermeni çeteleri de faaliyetteydi. Ermeniler direnişlerinin şanlı başarılarıyla övünürler. Türkler, yabancı bir gücün istilasına uğrama tehlikesi altında bulunan bir bölgede önleyici ve cezalandırıcı önlemler aldılar. Her iki taraf da tenkil eyleminin sınırlı bir coğrafyada yapıldığını kabul ediyor. Örneğin, Osmanlı İmparatorluğunun diğer bölgelerinde oturan Ermeniler bu tenkil eyleminden etkilenmediler. Korkunç olaylarda çok sayıda Ermeni’nin – ama çok sayıda Türkün de – öldüğünden kimsenin kuşkusu yok. Ancak, ölenlerin hangi koşullarda öldükleri ve sayıları hiç bir zaman bilinemeyecek. Bugün o olaylar hakkında soykırım savı ileri sürülecekse, bunu kanıtlamak için Ermeni ulusunu sistematik biçimde ortadan kaldırma ve bilinçli olarak yok etme yolunda bir kararın var olması gerekir ki, bunun varlığı çok şüphelidir.”
LEWİS: ERMENİLER TÜRKLERE KORKUNÇ MEZALİM YAPTILAR
Bernard Lewis, soruya verdiği cevabın büyük tartışmalara yol açtığını görünce, Le Monde’a bir açıklama yollamış, ancak bu açıklamasında da önceki tezlerinden geri adım atmamıştı. Lewis, şunları söylemişti:
ERMENİLER, MİLYONLARCA FRANK İSTEMİŞ, MAHKEME 1 FRANK TAZMİNATA HÜKMETMİŞTİ
Bu gelişmeler üzerine yüzlerce Ermeni derneğinin çatı kuruluşu olan Fransa Ermeni Dernekleri Forum’u, Bernard Lewis’i, “Ermeni soykırımı savını inkâr ederek Ermenilere zarar verdiği” gerekçesiyle dava etti. Dava başvurusunda, “Bernard Lewis böylece, hayatlarını kaybeden veya etmeyenler ile bunların ailelerinin hatıralarına duyulması gereken saygıyı göstermemiş, bu nedenle tazminat gerektiren çok ağır bir kusur işlemiştir. Fransa Medeni Kanununun 1382 maddesi gereğince adı geçen, davaya katılan Fransa Ermeni Dernekleri Forum’u üyesi her derneğe tazminat olarak ayrı ayrı 100.000 Fransız frangı ve Yeni Usul Yasası gereğince 10.000 Fransız frangı ödemeğe mahkûm edilmesini, ayrıca bu kararın 5 gazetede yayımlanmasını talep ediyoruz” denilmişti.
ERMENİLERİN TEPKİSİ YUMUŞATILDI
Bernard Lewis, duruşmalarda avukatı aracılığıyla daha önce bilinen görüşlerini tekrarlamıştı. Mahkeme heyeti, son duruşmada Ermeni lobisinin tepkisini çeken kararını verecekti. Heyet özet olarak, Bernard Lewis’in alanına hâkim uzman bir tarihçi olduğuna, söylediklerinin bu çerçevede değerlendirilmesi gerektiğine, Fransız mahkemelerinin tarihe malolmuş bir olayın mahiyetini tespit etme ve bunlara ilişkin polemikleri değerlendirme gibi bir yetkisi ve görevinin bulunmadığına, Bernard Lewis’e atfedilen kusurun basın yasasına aykırı bir suç olmadığına karar vermişti.
Mahkeme sadece, – Ermenilerin tepkisini yumuşatmak amacıyla – Fransa Medeni Kanununun 1382 maddesine göre, “Bernard Lewis’in sözlerinin Ermeni toplumunun duyduğu acıyı canlandırdığı, böylece kusur işlediği, bu nedenle de bir tazminat ödemesi gerektiği” hükmüyle yetinmiş ve Bernard Lewis’e sembolik olarak “1 Frank” manevi tazminat cezası vermişti.
