Hüseyin GÖKÇE
Esnaf temsilcilerinin, sokağa çıkma kısıtlaması uygulaması kapsamında zincir marketlerde gıda dışı ürün satışının haksız rekabete sebep olduğu gerekçesiyle yasaklanması yönündeki talepleri bazı illerde sonuç getirdi. Antalya, Diyarbakır, Kayseri, Niğde ve Karaman’da İl Hıfzısıhha Kurulları, kısıtlamanın olduğu dönemde marketlerin; ayakkabı, kırtasiye, züccaciye, hırdavat ve giyecek satışı yapan reyonlarını satışa kapattı. Bu yasaklamanın genelge ile değil il bazında yapılması, birçok ildeki oda ve borsa başkanlarını harekete geçirdi. TOBB Ticaret Odaları Konsey Başkanı ve ATO Başkanı Gürsel Baran, diğer illerin de benzer kararlar alması gerektiğini söyledi.
Son yıllarda mahalle aralarına kadar yayılan zincir marketlerin sattıkları ürün çeşitliliğini artırmaları ile birlikte küçük esnafın rekabet şansın ortadan kaldırdığına yönelik eleştiriler, pandemi sebebiyle uygulanan kısıtlamalarda iyice pik noktaya ulaşmıştı. Pandemi döneminde zaten cirosu büyük ölçüde azalan esnafın kapalı olduğu süre boyunca, marketlerin tekstil, züccaciye, hırdavat gibi ürünleri satmasına tepki gösteren esnaf, bağlı bulunduğu odalara yoğun baskı yaparak bu konuda önlem alınmasını istiyordu.
Esnafın ve esnaf temsilcilerinin bu yöndeki girişimi sonuç verdi. Antalya, Diyarbakır, Kayseri, Niğde ve Karaman’da valilikler, 29 Nisan ile 17 Mayıs tarihleri arasında; ayakkabı, kırtasiye, züccaciye, hırdavat ve giyecek satışı yapan reyonlarının satışa kapatılmasını kararlaştırdılar.
Bunun üzerinde bir çok ildeki esnaf temsilcileri, valiliklere başvurarak yasaklamanın kendi illerinde de uygulanmasını istediler.
Baran: Ciro kaybı kalıcı hale gelmemeli
TOBB Ticaret Odaları Konsey Başkanı da olan ATO Başkanı Gürsel Baran, DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, İl Umumi Hıfzısıhha kurullarına çağırıda bulunarak, kapanma sürecinden sağlıklı ve güçlü çıkılabilmesi için, zincir marketlerin bu dönemde gıda dışı ürün satmamasını istedi.
Baran, küçük işletmelerin 17 gün süreyle mahrum kalacakları ciroların, kalıcı kayba dönüşmemesi gerektiğini bildirdi.
Kapanma süresi boyunca zincir marketlerde, ayakkabı, kırtasiye, züccaciye, hırdavat ve giyecek satışı reyonlarının kaldırılmasına ilişkin kararının, bu alanlarda faaliyet gösteren küçük işletmeler için çok büyük bir gelişme olduğunu belirten Baran, “Üyelerimizden gelen görüş ve öneriler doğrultusunda zincir marketlere ve yetkililere çağrıda bulunarak kapanmaların olduğu günlerde gıda dışı ürün satışı yapılmaması çağrısında bulunmuştuk. Bazı illerimizde İl Umumi Hıfzıssıhha Kurulları’nın bu yönde karar almaları da küçük işletmelerimiz açısından büyük bir gelişme olmuştur” dedi.
Bu kararın diğer iller tarafından örnek alınması gerektiğinin altını çizen Gürsel Baran: “Söz konusu ihtisas alanlarında faaliyet gösteren işletmelerimiz için 17 günlük kapanma sürecinde mahrum kalacağı ciro önemlidir. Zincir marketlerde gıda dışı ürün satılması, üyelerimiz için ciro kaybının kalıcı hal alması sonucunu doğuracaktır. Hassasiyet gösteren tüm ilgili ve yetkililerle, ticari hayatın sağlıklı bir şekilde devamı için katkı sunan herkese teşekkür ediyoruz” diye konuştu.
Kızıltan: Haksız rekabete karşı mücadele
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ayhan Kızıltan’da DÜNYA’ya yaptığı açıklamada, elde ettikleri imtiyazla sattıkları gıda dışı ürün çeşidini her geçen gün artırıp güçlerine güç katarak haksız rekabete neden olan zincir marketlere karşı yürüttükleri mücadelede sonuç alınmaya başlandığını açıkladı. Kızıltan, “Bazı illerimizde Umumi Hıfzıssıhha Kurullarında alınan kararlarla zincir marketlerin dışarı çıkma yasağı olduğu günlerde gıda dışı ürün satışı engellendi” dedi.
Pazarlar kurulamıyor, marketler açık
Ömer GÖREN
Tam kapanma kararında marketlerin açık, pazarlarının kapalı olması pazarcı esnafını ve temsilcilerini isyan ettirdi. Pazarların, emeklisinden asgari ücretlisine kadar her vatandaşın meyve ve sebze ihtiyacını en uygun fiyatlarla karşıladığı yerler olduğunu belirten sektör temsilcileri, uygulamanın, market cirolarında yükselme ve rant sağlamaktan başka bir amaç taşımadığı görüşünde. Bilim insanlarının, açık havada kurulan pazarların marketlere oranla daha az bulaş riski taşıdığını söyledikleri halde, yetkililerin bu uyarıları dikkate almamasının tüketiciye ve esnafa yapılan kötülük olduğu iddiasındalar.
Virüs sadece pazarda mı bulaşıyor?
Türkiye’de 300 bin pazarcı esnafı olduğunu hatırlatan Türkiye Sebzeciler Meyveciler ve Seyyar Pazarcılar Federasyonu Başkanı Ali Karaca, alınan kararın taraflı olduğunu söyledi. Karaca şu açıklamalarda bulundu: “Madem kapama yapılacaktı, neden ocak-şubat gibi üretimin olmadığı bir ayda değil de, üreticinin ürün toplaması gereken mevsimde yapıldı? Virüs, marketlerde bulaşmıyor da, her tarafı açık pazar yerlerinde mi bulaşıyor? Devlet, ekonomik zorluk yaşayan ve perişan olmuş esnafı mı, yoksa onbinlerce şubesi olan market zincirlerini mi ayakta tutmayı yeğliyor? On binlerce şubesi olan zengin kişilerin tezgâhı açık, 8-10 bin lira sermayeli gariban pazarcının ise kapalı. Bu hangi vicdana ve akla sığar?” Yetkililerle görüşmelerini sürdürdüklerini sözlerine ekleyen Karaca, Federasyon olarak verilen kararın ivedilikle geri alınması için ne gerekiyorsa yapacaklarını ifade etti.
Marketler ihtiyacı karşılayamayacak
Alınan kararla hal esnafının da yüzde 40-50 oranında kayıp yaşayacağını ve sadece zincir marketlerle tedarikin sağlanamayacağını dile getiren İstanbul Umum Pazarcılar Esnaf Odası Başkanı Mesut Şengün de; “Hale giren malların yüzde 80-90’nını pazarcı çekiyor. Haller açık olacak ama tüccar malı yeterince getirmeyecek. Dolayısıyla ürün az olunca, fiyatlar şişecek ve arz talebe göre ürünler yüzde 20-30 marketlerde yükselecek. Çünkü rekabet edecek kimse olmayacak” dedi.
