“COVID-19 Sonrası Küresel Sistem: Eski Sorunlar, Yeni Trendler” başlıklı çalışmada, salgınla ilgili, ulusal güvenlik ve savunma sistemleri açısından, “Fatih’in toplarla surların yıkılabileceğini kanıtlamasına benzer bir etki yaratmıştır” değerlendirmesi yapıldı.
ÇAVUŞOĞLU: DEĞERLENDİRİYORUZ
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu sunuş yazısında şunları kaydetti: “Tarihin bu önemli dönüm noktasının ardından uluslararası konjonktürde bizi nelerin beklediğini, hangi sınamalar ve fırsatlara hazırlanmamız gerektiğini şimdiden değerlendiriyoruz. COVID-19 sonrasında nasıl bir sistemle karşı karşıya kalacağız? Salgın sonrası küresel çapta yaygın eğilimler neler olacak? Bizi ne tür tehditler bekliyor? Önümüze nasıl fırsatlar çıkacak? Bu projenin krizin henüz başlarındayken hızlı biçimde hayata geçirilmesi takdire şayan.”
ORDU SİSTEMLERİ DEĞİŞEBİLİR
Dışişleri’nin derlemesinden uzmanların bazı analizleri şöyle: Prof. Dr. Mustafa Aydın (Kadir Has Üniversitesi): Kimyasal-biyolojik tehditlerin bundan sonraki planlamalarda üst sıralarda yer alacağını öngörebiliriz. Orduların eğitim ve çalışma yöntemleri de kuşkusuz bu tartışmalarda gündeme gelecektir.
Can Kasapoğlu (EDAM Güvenlik ve Savunma Programı Direktörü): Bio-güvenlik ajandası önem kazanacaktır. Tıbbi istihbarat (MEDINT–medikal istihbarat) yeteneklerinin geliştirilmesi ve askeri üs planlamasına dahil edilmesi zaruridir.”
Dr. Merve Seren (Yıldırım Beyazıt Üniversitesi): COVID-19, ekonomik istihbarat, endüstriyel ve medikal casusluğu ilgilendiren risk ve tehdit skalasını açığa çıkarmıştır. Medikal istihbaratın yükselişini de gözler önüne sermiştir. Örneğin devlet liderleri arasındaki görüşme ve yazışmaların daha kolay ele geçirilmesi söz konusu olabilmektedir. Keza endüstriyel casusluğun yaygınlaşması ihtimali vardır.
Emrah Zarifoğlu (IBM): Bir tarafında Çin’in, diğer tarafında ABD merkezli Batı’nın yer alacağı yeni Soğuk Savaş döneminin ana mücadele alanı savunma ve istihbarat yerine, ekonomi ve teknolojik casusluk olacaktır. Türkiye COVID-19 sonrası kesinlikle dünyanın en önemli ve kilit aktörlerinden olmaya namzet bir ülkedir.
