Şebnem TURHAN
Borsa İstanbul’da bu yılın hikayesi halka arzlar. Bugün borsada işlem görmeye başlayacak Galata Wind ile birlikte bu yıl yapılan 7 halka arzın büyüklüğü 2 milyar 393 milyon liraya ulaştı. Geçen yıl yapılan 8 halka arz 1.1 milyar lirada kalmıştı. Halka arzların yanı sıra borsada işlem gören şirketler de bedelli sermaye artırımlarıyla yatırımcıdan para toplamaya devam etti. Bunun yanı sıra yabancı yatırımcının da a19 Mart sonrası hızlanan Türkiye hisse senedi piyasalarından çıkışı yerli yatırımcının üzerine bir yük daha bindirdi. Halka arzlar, bedelli sermaye artırımları ve yabancıdan boşalan piyasayı doldurma sorumluluğu yerli yatırımcının üzerinde. Son 1 yılda hisse senedi piyasasına 200 milyar lira getiren yerli yatırımcının bu kadar fazla arzın bulunduğu piyasada talebinin sürdürülemez olduğuna dikkat çekiliyor. Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği (FODER) Yönetim Kurulu Başkanı Atilla Sönmez, bu durumun sürdürülebilir olmadığını aylardır yaptıkları uyarıların artık dikkate alınması gerektiğini vurguladı.
Bedelli sermaye artışlarıyla 1.8 milyar lira
Bu yıl şimdiye kadar 7 halka arz tamamlandı ve bugün işlem görmeye başlayacak olan Galata Wind ile birlikte yerli bireysel yatırımcının yoğun talebi ile karşılaştı. 7 halka arzla birlikte hisse senedi piyasalarına da 2.4 milyar lira sermaye akışı oldu. Ayrıca Foreks’in hesaplamalarına göre yılbaşından bu yana 19 şirket bedelli sermaye artırımına gitti. Bu şirketler, sermaye artırımı yolu ile piyasadan 1 milyar 839,34 milyon TL topladı. Bedelli sermaye artırımı yolu ile piyasadan en fazla sermaye çeken şirket 612.7 milyon TL ile İhlas Holding oldu.
Halka arzların bir kısmında yabancı yatırımcı talebi olsa da ağırlığı yerli yatırımcı taşıdı. Yabancı yatırımcılar hariç bırakıldığında 2.4 milyar liralık 7 halka arzın 2.23 milyar lirası yerli yatırımcıdan karşılandı. Yerlinin halka arzlar ve bedelli sermaye artırımları ile birlikte sermaye piyasalarına getirdiği para ise 4.07 milyar liraya ulaştı. Köksal, yabancı satışı, halka arzlar ve bedelli sermaye artırımlarının hepsinin gelişmeleri olduğunu kaydederek, talep tarafında ise sadece yerli yatırımcılar olduğuna dikkat çekti. Köksal, “Fiyatları aşırı şişmiş küçük ve orta ölçekli şirketlerde büyük düşüşler olması kaçınılmazdır, bu sürdürülebilir değil” dedi.
Yabancının 23 milyar dolar satışını yerli karşıladı
FODER Başkanı Atilla Köksal, borsadaki tüm hisselerin fiyat artışını gösteren BIST TUM endeksinin 2019 başından günümüze kadar yüzde 73 artış gösterdiğini hatırlatarak “Aynı dönemde Borsa İstanbul piyasa kapitalizasyonun yıllarca yüzde 50’sinin üzerinde bir payı olan finansal kurumların fiyat artışını gösteren BIST MALI endeksi ise aynı dönemde enfl asyonun gerisinde kaldı. Sadece yüzde 28 arttı. Endeks getirileri ayrıştı, küçük ve orta ölçekli hisselere bilinçsizce yatırım yapan yerli yatırımcılar bunların fiyatlarını aşırı değerlenmiş seviyelere getirdiler. Yabancı yatırımcılar geçen 2-3 yıl içinde yaklaşık 23 milyar dolar tutarında hisse sattılar. Bunu yerli yatırımcılar karşıladı. MKK verilerine göre yerli yatırımcıların 2019 yılı başında 23milyar dolar olan hisse senedi yatırımları bugün 52 milyar dolar seviyesinde. Yerli yatırımcıların hisse senetlerine olan ilgileri nominal faizlerin yüzde 10’un altında reel faizlerin ise negatif olduğu 2020 yılında zirveye çıktı” diye konuştu.
Artık halka arzda hangi gün çıkacağı hesaplanıyor
FODER Başkanı Köksal, tahmini olarak yerli yatırımcının hisse senedi piyasasına 200 milyar lira soktuğunu hesapladığını kaydederek şöyle konuştu: “Bunun yüzde 30’u ise portföy büyüklüğü 1 milyon liranın altında çoğunluğu da 30-50 bin lira ortalamada. Önceki halka arzlarda kaç tavan olur konuşulurken son halka arzlarda kaç güne satış yapılacağı konuşuluyor. Birkaç günde sattın sattın yoksa aynı yere dönmeye başladı fi yatlar. Yatırımcıların zamanlama oyununa dönüştü. Aldın ne gün satacaksın. 2-3-4 gün, gittikçe bu süre kısalmaya başladı. Analistler halka arz olacak şirketler için değerleme yapıyor. Yani bunun ederi 10 lira ama birkaç gün sonra 70 liraya çıkıyorsa hisse değeri büyük yanlışlık var. Ve bu değerleme yanlışlığı değil piyasadaki sürü psikolojisi böyle yapıyor. Anormal fi yatlar ortaya çıkıyor. Bu sermaye piyasasının ruhuna aykırı. İşlemler sürdürülebilir değil. Yatırımcılara dikkatli olun dememizin nedeni de buydu.”