Yükseköğretim Kurulu’ndan (YÖK) konuyla ilgili yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“Bilindiği üzere üniversitelerimizde öğretim üyesi ve öğretim elemanı istihdamı, YÖK tarihi boyunca merkezi sistemin yükseköğretim kurumlarına toplam kadro sayısı belirleyerek tahsis etmesi, unvan bazında belirlenen kadroların kamu yararı gözetilerek YÖK tarafından izne bağlanması, üniversitelerimizin bu kadrolar için aradıkları özel şartları belirleyip ilana çıkarak atama süreçlerini kendi kararlarıyla sonlandırmaları şeklinde sürdü. Bu sene yükseköğretim tarihimizde akademik kadro kullanımında yeni bir yöntem hayata geçirilecek. Bu yöntem, Yeni YÖK tarafından bir proje mantığı içinde kurgulandı. Projenin adı ‘YÖK-Gelecek Projesi’.
PROJE ÜÇ AŞAMADA GERÇEKLEŞTİRİLECEK
YÖK-Gelecek Projesi, üç aşamada gerçekleşecek:
Öncelikli alan araştırma görevlisi istihdamı, Öncelikli alan öğretim üyesi istihdamı ve Akademik liyakat-kariyer platformu. Bugün Yeni YÖK olarak, koyduğumuz hedef doğrultusunda yeni bir kurguyu hayata geçiriyoruz. İnşallah diğer projelerimiz gibi bunda da kısa zamanda önemli mesafeler katedeceğiz. Bu projenin bir çıktısı da sistem içinde ülkenin öncelikli alanlarında nitelikli bilgi üretmeye aday olan gençlere imkân tanıma, onlara sahip çıkma ve onların başarının ödüllendirileceğine dair inançlarını pekiştirmek.
ÖNCELİKLİ ALANLARDA ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ İSTİHDAMI
Uzun yıllardır var olan sistem, genel ve cari uygulama olarak yine devam edecek. Fakat bunun yanı sıra, yani YÖK’den izin alındıktan sonra üniversitelerin ilana çıkması şeklinde devam eden bu ana yola ilave olarak, hacim itibariyle daha küçük/daha az sayıda kadronun tahsis edileceği farklı bir yol daha uygulamaya sokuluyor. İlk defa uygulanacak bu sistem -diğer projelerimizde olduğu gibi-, YÖK tarafından basit, sade ve yalın bir şekilde kurgulandı.
Yöntemin özellikleri şöyle:
– Ülkemizin öncelikli alanlarının belirlenmesi ve bu alanlarda doktora programları açılması,
– İlave kadro tahsisi yapılacak (ilave atama izni verilecek) üniversitelerin YÖK tarafından belirlenen ülkemizin öncelikli alanlarda doktora eğitimi verebilme yetkinliğine sahip olması,
– Tarif edilen kadro için belli bir kişinin değil, ihtiyaç duyulan profilin tanımlanması; hak ve adalet duygusunu zedelemeyecek, fırsat eşitliğini gözetmek üzere ilan edilen kadro için başvuru yapabilecek yeterince adayın sistemde bulunuyor olmasına dikkat edilmesi,
– Adayların değerlendirilmesi ve seçiminin cari usule göre üniversitelerimiz tarafından yapılması.
– YÖK tarafından belirlenen şartların dışında şart koşmamak kaydıyla süreçlerin yürütülmesi yine üniversitelere bırakılması.
PROJE SAYESİNDE YÜKSEKÖĞRETİMDE HİSSEDİLEBİLİR BİR İYİLEŞME HEDEFLENİYOR
Türk yükseköğretim sisteminin ‘liyakat ve ehliyet’ çerçevesinde şekillendirilmesine ve üniversitelerimizin ihtisaslaşmasına katkı sağlayacak ‘Öncelikli Alan Araştırma Görevlisi’ atamalarıyla, iki üç sene zarfında yükseköğretimde hissedilebilir bir iyileşme hedefleniyor.
YÖK TARAFINDAN BELİRLENEN ŞARTLARIN DIŞINDA ÖZEL ŞART KOŞULAMAYACAK
Proje kapsamında, Türkiye’nin öncelikli alanları belirlenmiş ve “adrese teslim” olmamak kaydıyla bu alanlarda doktora eğitimi yapan öğrencilere araştırma görevlisi kadrolarına atanma imkânı tanınıyor. Genel kadro kullanımı üniversiteler tarafından sürdürülüyorken, daha az sayıdaki araştırma görevlisinin atanmasında ülkemizin önceliklerine odaklanılacak fakat YÖK tarafından belirlenen şartların dışında şart koşmamak kaydıyla süreçlerin yürütülmesi yine üniversitelere bırakılacak.
2020 YILI İÇİN ÖNCELİKLİ ALANLARDA ‘EK’ ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ KADRO İZİNLERİ
2020’de ‘Yeni YÖK’ anlayışı çerçevesinde ülkemizin ihtiyaç duyduğu alanlardaki nitelikli insan gücünü karşılayabilmek için ‘Öncelikli Alanlar Araştırma Görevlisi’ kadrosu için ‘ek’ atama izinleri verildi. Ek atama izni verilen öncelikli alanlardan bazıları şöyle:
“Yapay Zeka, Veri Bilimi, Mikro ve Nanoteknoloji, Akıllı ve Yenilikçi Malzemeler, Gıda Üretimi, İşleme ve Teknolojisi, Gıda Biyoteknolojisi, Sürdürülebilir Tarım, Zootekni ve Hayvan Besleme, Moleküler Farmakoloji, İlaç Araştırmaları ve Aşı, Biyoteknoloji, Uluslararası Güvenlik ve Terör, Eğitimde Dijitalleşme, İnsan Beyni ve Nörobilim…”.
Yükseköğretim sisteminde 2 bin 200 öğrenci, çeşitli üniversitelerde, öncelikli alan olarak belirlenen bu alanlarda doktora eğitimlerine devam ediyor. Diğer bir ifade ile hiçbir pozisyon/kadro ilanı belirlenmiş kişiler için olmayıp belirlenmiş alanlar için. Burada öncelenen ‘kişiler’ değil, ‘alanlar’. Bu projeyle ülkemizin öncelikli alanlarında nitelikli insan gücü ihtiyacını ve öğretim üyesi eksikliğini gidermek için önemli bir adım atılıyor. Bu kadrolara yapılacak atamaların tamamiyle ‘liyakat’ çerçevesinde olması için, belli bir üniversitenin havuzundan değil, Türkiye’nin havuzundan yararlanılarak gerçekleştirilecek olması, bu önemli adımı daha da değerli kılıyor. Yeni YÖK olarak başlatmış olduğumuz girişimler sonucu temel bilimler (fizik, kimya, biyoloji, matematik), ziraat, orman, veterinerlik, su ürünleri, astronomi ve uzay bilimleri, yer bilimleri ve felsefe alanlarında lisans bursları ve ‘YÖK 100/2000 Doktora Projesi’ ile de doktora bursu veriliyor. Bütün bu burslar, ülkemizin ve bilim hayatımızın öncelikleri göz önünde tutularak ve şeffaf süreçler, liyakat ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde kurgulandı. ‘Yeni YÖK’ün son yıllarda kamuoyu nezdinde kazanmış olduğu güven ve itibar da her bir girişiminde şeffaf ve hesap verebilir olmaya verdiği önem dolayısıyladır.
ÖNCELİKLİ ALANLARDA ÖĞRETİM ÜYESİ İSTİHDAMI
‘YÖK Öncelikli Alanlar Öğretim Elemanı Projesi’nin ikinci ayağı ise ülkemizin kalkınma yolundaki öncelikli ve özellikli alanlarında öğretim üyesi atamaları için verilecek olan ‘ek’ izinlerden oluşacak. Üniversitelerimizin bu alanlarda temayüz eden ilgili bölümlerine tahsis edilecek olan ‘ek’ öğretim üyesi kadro ilanlarıyla ‘başarılı bölümler’ daha da güçlendirilmek suretiyle ödüllendirilecek. Tasarımlarımızı veya hayallerimizi değil, ‘hayata geçirdiğimiz projeleri’ kamuoyuna sunmaktan mutluluk duyuyoruz.”
YÖK BAŞKANI SARAÇ’TAN AÇIKLAMA
YÖK tarafından geliştirilen projenin açıklanmasının ardından sosyal medya hesabından bir paylaşım yapan YÖK Başkanı Yekta Saraç, yükseköğrenimde yine bir ilke imza attıklarının altını çizdi. Saraç mesajında, ‘YÖK Gelecek Projesi’yle ilgili detayları önümüzdeki günlerde akademi camiası ve kamuoyuyla paylaşmaya devam edeceklerini belirtti.