Ekonomi yönetimi ocak ayında bankaların aldıkları ücret ve komisyonları standartlaştırarak maliyetleri düşürdü. Buna göre ticari kredilerde erken kapama komisyonu kalan vadesi 2 yıla kadar olanlarda yüzde 1’i, 2 yıldan uzun olanlarda ise yüzde 2’yi aşamayacaktı. Ancak bazı bankaların kredisini erken kapatmaya çalışan şirketlerden yüksek komisyon istemeyi sürdürdüğü öğrenildi.
500 BİN TL’LİK KREDİ
Bunun son örneği Bursa’da yaşandı. 9 çalışanı olan bir şirket 2017 yılında bir bankadan aldığı 4 yıl vadeli 500 bin liralık krediyi vadesinden önce kapatmak için başvuruda bulundu. Bankanın şirketten erken ödeme komisyonu adı altında kredinin yüzde 15’i kadar ekstra ödeme istediği öğrenildi. Son düzenlemeye göre bankanın yüzde 1 talep etmesi gerekirken yüzde 15’lik komisyon talebinde bulunması çok büyük haksızlık. Çünkü söz konusu kredinin yıllık maliyeti zaten yüzde 15 düzeyinde. Benzer sorun yaşayan şirketler yüksek komisyonun nedenini sorduğunda bazı bankalar karşılarına imzaladıkları sözleşmeleri çıkarıyor. Bu sözleşmeler müzakere edilmesi mümkün olmayan maddeler içeriyor. Hatta birçok sözleşmede erken kapatmaya ilişkin oranlar boş bırakılıyor.
YARGITAY İZİN VERMİYOR
Yargıtay’ın emsal kararları da bankaların aldığı komisyon ortalamasının üzerinde erken kapama komisyonuna izin vermiyor. Hal böyle olunca da tıpkı ders geçme notunda çan eğrisi uygulanan sınıflarda tembel öğrencilerin çalışkan öğrencilere yaptığı baskı gibi bankalar birbirine daha yüksek erken kapama komisyonu alma baskısı yaparak ortalamayı yukarı çekmeye çalışıyor. Türkiye’deki istihdamın yüzde 72.7’sini sağlayan KOBİ’ler tüm işletmelerin yüzde 99.8’i konumunda. Yüksek finansman ihtiyaçları ve hala çok düşük olan finansal okuryazarlıklarıyla bankalara masaya oturduklarında ne yazık ki dezavantaj yaşıyorlar.
65 MİLYAR TL GELİR
Erken kapama komisyonu bankaların ticari müşterilerini düşünürken icat ettikleri 2 bin 400 kalem ücretten sadece biri. Bankaların ücret, komisyon ve bankacılık hizmet gelirlerinin toplam gelirlerine oranı 2018’in Ağustos ayında yüzde 8.8 iken 2019’un Aralık ayında yüzde 12.20’ye dayanmıştı. Sadece 2019’da bankaların ücret, komisyon ve “bakiye sorgulama, fatura ödeme, hesap işletim ücreti” gibi kalemlerden oluşan bankacılık hizmet gelirlerinden kazandığı para 65.6 milyar Türk Lirası’na ulaşmış durumda.
YÜZDE 35 ARTTIRDILAR
2018’de bu paranın 48.7 milyar lira olduğu göz önüne alınırsa bankaların hizmet gelirini sadece bir yılda yüzde 35 artırdığı net bir şekilde gözüküyor. Kriz zamanlarında bazı bankalar sağlıklı borçlarını düzenli ödeyen şirketlerin kredilerini bile erken çağırma yoluna gidiyor. Kredisini erken kapatan şirketlerden yüksek komisyon tahsil ettiği eden bu bankaların krediyi erken çağırma durumumda müşterilerine indirim yapmaması da çelişkili bir durum olarak göze çarpıyor.
MÜŞTERİDEN ALINACAK ÜCRETLERE ALTYAPI ERTELEMESİ
İşlem maliyetlerinin düşürülmesi amacıyla bankalarca ticari müşterilerden alınabilecek ücretlere ilişkin düzenlemenin bazı maddeleri yürürlüğe girerken, altyapı ve sistem geliştirme ihtiyacı olan maddelerin yürürlük tarihi 1 Nisan’a ertelendi. 10 Şubat 2020 tarihli ve 31035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bankalarca Ticari Müşterilerden Alınabilecek Ücretlere İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında 2020/4 sayılı tebliğin 1 Mart 2020 tarihinde yürürlüğe girmesi düzenlenmişti. Edinilen bilgiye göre bankacılık sektöründen alınan geri bildirimlerde, ticari müşterilerden alınabilecek ücretlere ilişkin düzenlemeye uyum sağlanabilmesi, gerekli altyapı ve sistem geliştirme çalışmalarının zamanında yapılabilmesi ve uygulamada ortaya çıkabilecek hataların önlenmesi amacıyla 2020/4 sayılı tebliğin yürürlüğe girme tarihinin uzatılması talep edildi.
Bu çerçevede söz konusu tebliğin ‘amaç, kapsam, dayanak ve tanımlara’ ilişkin 1 ila 4. maddeleri ile altyapı/sistem geliştirme ihtiyacı bulunmayan ‘para ve kıymetli maden transferlerini’ düzenleyen 15. maddesi ve ‘üye iş yeri ücretlerini’ düzenleyen 20. maddesi ile tebliğin ‘intibakına’ ilişkin 22. maddesi 1 Mart itibarıyla yürürlüğe girdi.
DEĞİŞİKLİK YOK
Öte yandan ‘bilgilendirme esasları’, ‘ücretlere ilişkin esaslar’, ‘ücretlerin değiştirilmesi’, ‘ticari kredilere ilişkin ücretler’, ‘kredi tahsis ve kredi kullandırım’, ‘teminatlandırma’, ‘kapama’, ‘dış ticarete ilişkin ücretler’, ‘nakit yönetimine ilişkin ücretler’ ve ‘mevduat ve katılım fonu’ konularının düzenlendiği 5 ila 14. maddeler ile ‘kiralık kasa’, ‘aracılık hizmetleri’, ‘belge ve bilgilendirme’ ile ‘ödeme sistemlerine ilişkin ücretleri’ kapsayan 16., 17., 18. ve 19. maddelerin yürürlük tarihi 1 Nisan 2020 tarihine ertelendi. Erteleme sonrası maddelerde herhangi bir değişiklik söz konusu olmayacak.
