Kovid-19 salgını nedeniyle yapılamayan eğitimlerin telafisine ait düzenlemeyi de içeren Yükseköğretim Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Mili Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komitesinde kabul edildi. AK Parti Ardahan Milletvekili Orhan Atalay ve milletvekili arkadaşlarının imzasını taşıyan kanun teklifiyle, Yükseköğretim Kanunu’nun, Yükseköğretim Denetleme Heyetinin üyeliklerinde boşalma olması halinde eylülde seçim yapılması ve seçilen üyelerin ocakta misyona başlamasına ait kararı yürürlükten kaldırılıyor. Üniversitelerarası Kurul’ca belirlenen takvime nazaran, yılda iki defa yapılabilen doçentlik müracaat sayısı artırılarak bekleme müddeti azaltılacak. Doçentlik imtihanında değerlendirmeye temel alınan raporlar, heyet üyelikleri, heyet ve müracaat sonucu, elektronik ortamda ilgililerin erişimine açılacak.
Yükseköğretim Konseyi (YÖK) tarafından belirlenen uzmanlık alanlarına başvuracak olanlar hariç, öğretim vazifelisi takımına başvuracak adaylarda, en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olma ve 35 yaşından büyük olmama kuralı aranacak. Yükseköğretim kurumlarının uygulamalı ünitelerinde misyon yapan ve kanunla takımları öğretim vazifelisi takımlarına dönüştürülen uzman, çevirici, eğitim öğretim planlamacısı öğretim elemanlarına ders verme imkânı sağlanacak. Açıköğretim öğrencileri, katkı hissesi yahut tahsil fiyatını ödemesi ve her periyot başında kaydını yenilemesi koşuluyla öğrencilik haklarından yararlanacak. Üst üste dört devir bu şartları yerine getirmeyen öğrencinin ilgili programdan ilişiği kesilecek. Üniversitelerde vazifeli öğretim elemanlarının tabi olduğu disiplin kararları, mevzu hakkındaki Anayasa Mahkemesi kararları da dikkate alınarak bilimsel özerkliğe uygun ve günün muhtaçlıkları doğrultusunda yine düzenleniyor. Ayrıyeten yükseköğretim kurumlarında vazifeli öğretim elemanı dışında iş mukavelesiyle çalışan işçi hakkında İş Kanunu, memurlar hakkında Devlet Memurları Kanunu’nun uygulanmasına yönelik düzenleme de yer alıyor. Teklifle, rektörlüğe bağlı ünitelerde vazife yapan akademik işçi ve daire lideri takımının dengi ve üstü takımlarda bulunan işçi ile memurlar için yetkili disiplin heyetlerinin teşkili düzenleniyor. Rektör tarafından verilen uyarma ve kınama cezalarına karşı itiraz, üniversite disiplin konseyine yapılacak. Uyarma ve kınama disiplin cezalarına karşı itiraz müracaatının yapılacağı disiplin heyetlerinin oluşumu ve idaresi yine belirleniyor.
ULUSAL VE MİLLETLERARASI PROJELERE FİNANSMAN DAYANAĞI
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nın uygun görüşüyle YÖK tarafından çıkarılacak yönetmelik uyarınca, üniversitelerin ulusal yahut memleketler arası kuruluşlar tarafından desteklenen projelerine, toplam proje bedelinin yüzde 30’unu aşmamak kaydıyla kaynak aktarılabilecek, bilimsel araştırma projelerine hakem değerlendirmesi yapan alan uzmanlarına fiyat ödenebilecek. Ayrıyeten rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere, döner sermaye gelirleri dışında üniversitenin; teknokent, teknopark, teknoloji transfer ofisi, iktisadi işletmeler ve iştirakleri üzere gelir getirici kuruluşlar ve üniteleri sebebiyle ayrıyeten huzur hakkı, yönetici hissesi, koordinatörlük, danışmanlık ve gibisi fiyatlar ödenmeyecek. Vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışan öğretim elemanlarının mali hakları, devlet yükseköğretim kurumlarında çalışan emsalleriyle eşitlenecek. Vakıf üniversitelerinin önlisans, lisans, tezli yüksek lisans ve doktora seviyesindeki her bir diploma programında tahsil gören öğrencilerden; ilgili programın en yüksek merkezi yerleştirme puanına sahip en az yüzde 15’i kadar öğrenciyi, kelam konusu programın tahsil müddeti boyunca fiyatsız okutmakla yükümlü olacak. Bu öğrencilerden eğitim ve öğretim süreçlerine ait fiyat talep edilmeyecek. Tezli yüksek lisans, doktora ve özel yetenek sınavıyla öğrenci alan programlarda en yüksek yerleştirme puanı sıralaması dikkate alınacak.
VAKIF YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINA AİT DÜZENLEME
Vakıf yükseköğretim kurumunun faaliyet müsaadesinin kaldırılması, kurucu vakfın hükmî kişiliğini etkilemeyecek. Öğrenciler, bursluluk durumları gözetilmek koşuluyla eğitim-öğretim fiyatlarını garantör üniversiteye ödemeye devam edecek. Faaliyet müsaadesi kaldırılan vakıf üniversitesi ismine, mülkiyeti Hazineye ilişkin yahut devletin karar ve tasarrufu altında olan taşınmazlara ait tesis edilen irtifak hakları, verilen kullanma müsaadeleri iptal edilecek. Bu taşınmazlar ile fiilen kullanılan taşınmazlar birebir hedefle kullanılmak üzere garantör üniversiteye tahsis edilecek. Vakıf yükseköğretim kurumunun muaccel ve kısa vadeli borçlarını, toplam yıllık eğitim ve öğretim gelirleriyle yahut mevcut mal varlığıyla ödeme imkânının bulunmadığının Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın görüşü ve YÖK’ün kararıyla tespit edilmesi halinde, faaliyet müsaadesi süreksiz olarak durdurulacak. Vakıf üniversitesinin faaliyet müsaadesinin kaldırılması halinde, kurucu vakfa atanan kayyımın misyonu sona erecek. Faaliyet müsaadesi süreksiz durdurulan vakıf yükseköğretim kurumunun, eğitim-öğretim faaliyetleri için mülkiyetinde kâfi taşınmazı bulunmadığının yahut mevcut mal varlığıyla eğitim-öğretim faaliyetlerini sürdüremeyeceğinin garantör üniversite tarafından tespiti ve YÖK tarafından onaylanması halinde, faaliyet müsaadesi kaldırılacak. Yükseköğretim Kanunu’nda, vakıf yükseköğretim kurumlarına devlet yardımı yapılmasını da içeren düzenleme yürürlükten kaldırılıyor.
VAKIF ÜNİVERSİTELERİ, GELİRLERİNİN TOPLAMININ YÜZDE 2’SİNİ TEMİNAT AYIRACAK
Devlet yükseköğretim kurumlarında sadece Ar-Ge faaliyetlerinde bulunmak yahut öğretim üyelerinin yürüttükleri Ar-Ge kapsamındaki projelere yardımcı olmak için istihdam edilen doktoralı araştırmacılara ödenecek fiyata temel gösterge sayısı, 40 binden 60 bine yükseltilecek. Araştırma vazifelisi takımlarına atanıp tezli yüksek lisans eğitimini tamamlamış olanların, alanıyla ilgili doktora yahut sanatta yeterlilik eğitimlerine başlamaları için takımlarıyla ilişikleri en fazla altı ay daha devam edecek. Vakıf üniversitesi öğrencilerinin eğitimlerinin, ilgili vakıf yükseköğretim kurumunun faaliyet müsaadesinin süreksiz olarak durdurulması ya da kaldırılması durumunda tamamlattırılmasında kullanılmak gayesiyle; vakıf yükseköğretim kurumu, her yıl öğrenci gelirleri toplamının yüzde 2’sini, bir kamu bankasında kendi ismine açılan hesaba teminat olarak aktaracak.
ORTAK UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ KURULABİLECEK
YÖK tarafından, devlet yükseköğretim kurumlarında kalkınma planları maksatları doğrultusunda, bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte Ar-Ge faaliyetleri için bir koordinatör yükseköğretim kurumunun bünyesinde, birden fazla yükseköğretim kurumunun işbirliğiyle ortak uygulama ve araştırma merkezi kurulabilecek. Tıpkı isim, misyon ve misyonla kurulacak ortak uygulama ve araştırma merkezi sayısı ikiden fazla olamayacak. Ortak uygulama ve araştırma merkezlerinin kuruluş ve işleyişine ait metot ve asıllar, Aile, Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığının görüşü alınarak Yükseköğretim Konseyi tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.
Açıköğretim hizmeti veren yükseköğretim konseylerinin döner sermaye işletmelerinin açıköğretim fakültelerine ilişkin alt hesaplarında oluşan gelirler, münhasıran bu faaliyetlerin gerektirdiği masraflarda kullanılacak. Bu hesaplarda üçer aylık devirler prestijiyle oluşacak gelir fazlalarının yüzde 80’i, her üç ayda bir, izleyen ayın 15’ine kadar YÖK Başkanlığı muhasebe ünitesi hesabına aktarılacak. Aktarılan bu fiyat, Başkanlık bütçesine kaydedilecek ve devlet, yükseköğretim konseylerine kaynak aktarmak suretiyle doktoralı bilim insanı ve araştırmacı yetiştirilmesi için kullanılacak. Devlet üniversitelerinde bulunan, YÖK tarafından belirlenecek öncelikli alanlarda yapılan doktora programlarındaki öğrencilere, Yüksek Tahsil Öğrencilerine Burs Kredi Verilmesine Ait Kanun’a tabi olmaksızın burs verilebilecek. Kelam konusu düzenleme 1 Ocak 2021’de yürürlüğe girecek. Teklifle, öğretim üyelerinin 75 yaşına kadar çalışabilmelerine imkân sağlayan kanunda yer alan üniversitelerin ortasına Kafkas Üniversitesi ve Kütahya Sıhhat Bilimleri Üniversitesi de eklendi. Vakıf yükseköğretim kurumlarında misyon yapan ve en az 15 yıl mesleksel kıdemi olan öğretim üyelerine, özel damgalı pasaport verilecek.
TELAFİ EĞİTİM DÜZENLEMESİ
Ulusal Eğitim Temel Kanunu’nda yapılan değişiklikle, öğretmenlerin müsaadeleri ve tatilleri düzenlendi. Buna nazaran öğretmenler, yaz tatili içinde aralıksız iki ay müsaadeli olacak fakat bu iki aylık müsaade mühletlerine dokunulmadan kalan tatil vakitlerinde yönetmelikte saptanacak meslekle ilgili çalışmalara katılmakla yükümlü olacaklar. Rehberlik öğretmenleri; tercih danışmanlığı, alan ve ders seçimi, öğrenci tanılama sürecine bağlı olarak yapılacak çalışmalarda muhtaçlık duyulması halinde müsaade ve tatil periyotlarında de görevlendirilebilecek. Bu durumda rehberlik öğretmenlerinin müsaadeleri bir aydan az olamayacak. İlçe, vilayet yahut ülke genelinde genel hayatı etkileyen salgın hastalık, doğal afet, elverişsiz hava şartları üzere nedenlerle eğitim öğretim faaliyetinin iki haftadan fazla mühletle yapılamaması halinde uygulanacak telafi programlarının ders yılı içinde tamamlanamadığı durumlarda, yaz tatilinde yapılacak eğitim ve öğretim faaliyetleri nedeniyle, Ulusal Eğitim Bakanlığı’nca öğretmenlerin müsaadeleri kısaltılabilecek. Bu durumda öğretmenlerin müsaadeleri bir aydan az olamayacak. Kendilerine ikinci misyon olarak okul/kurum yöneticiliği verilenler ve yüz yüze eğitim yapılmayan eğitim kurumlarında misyonlu öğretmenler ile bakanlık merkez teşkilatı ve il/ilçe ulusal eğitim müdürlüklerinde görevlendirilen (yöneticilik dahil) öğretmenler, yıllık müsaadelerini Devlet Memurları Kanunu kararlarına nazaran kullanacak. Okul müdürleriyle müdür yardımcıları, tatil aylarında okul işlerini ayarlamak ve düzenlemek kaidesiyle sırayla müsaadelerini kullanacak.
İKİ YENİ VAKIF ÜNİVERSİTESİ KURULUYOR
Ankara’da, Türkiye Verimlilik Vakfı tarafından Yükseköğretim Kanunu’nun vakıf yükseköğretim kurumlarına ait kararlarına tabi olmak üzere, kamu hükmî kişiliğine sahip Ankara Bilim Üniversitesi ismiyle vakıf üniversitesi kuruluyor. Bu üniversite, rektörlüğe bağlı olarak mühendislik ve mimarlık fakültesinden, hoş sanatlar ve tasarım fakültesinden, insan ve toplum bilimleri fakültesinden oluşacak. Kocaeli’nde, Avrupa Eğitim Vakfı tarafından Yükseköğretim Kanunu’nun vakıf yükseköğretim kurumlarına ait kararlarına tabi olmak üzere, kamu hükmî kişiliğine sahip Kocaeli Sıhhat ve Teknoloji Üniversitesi ismiyle bir vakıf üniversitesi kuruluyor. Bu üniversite, rektörlüğe bağlı olarak diş hekimliği fakültesinden, sıhhat bilimleri fakültesinden, mühendislik ve tabiat bilimleri fakültesinden, lisansüstü eğitim enstitüsünden ve Avrupa Meslek Yüksekokulu’ndan oluşacak. Kocaeli Sıhhat ve Teknoloji Üniversitesi Rektörlüğüne bağlanan Avrupa Meslek Yüksekokulu’nda hala tahsillerini sürdüren öğrenciler ve öğretim elemanları ile Avrupa Meslek Yüksekokulu’nun mal varlığı, ismi geçen üniversiteye devredilecek. İkinci lisansüstü öğretime kabul edilecek öğrencilerin ödeyecekleri tahsil fiyatını, maliyetleri dikkate alarak YÖK tarafından belirlenecek üst limiti aşmamak koşuluyla ilgili üniversite yahut yüksek teknoloji enstitüsü idare şurası tespit edecek.
