Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan; ABD, Almanya ve Fransa dahil 10 ülkenin Ankara Büyükelçilerinin iş insanı Osman Kavala’nın özgür bırakılması için davette bulunması sonrası başlayan tansiyonu kıymetlendirdi.
Azerbaycan ziyareti dönüşü uçakta gazetecilerin sorularını yanıtlayan Erdoğan, “Amerika gazetelerinde kimi manşetler gördük bugün. ‘Erdoğan krizden kaçtı, geri adım attı’ üzere. Bunları nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusuna “Ben nasıl geri adım attım? Ben taarruzdayım. Benim kitabımda geri adım atmak yok” cevabını verdi.
ABD Lideri Joe Biden ile “muhtemelen” Glasgow’da BM İklim Tepesi (COP 26) sırasında görüşeceklerini söyleyen Erdoğan, “Bu görüşmede doğal ki en kıymetli hususumuz F-35” dedi.
‘Atmış olduğumuz adım birilerine gövde gösterisi değil’
Erdoğan, Türkiye’nin, Osman Kavala için davet yapan 10 büyükelçiye verdiği reaksiyona ait olarak, “Bizim atmış olduğumuz adım birilerine gövde gösterisi değil, yalnızca Türkiye’de vazife yapan büyükelçilerin Türkiye’nin içişlerine müdahil olmaması anlamındadır” dedi.
Erdoğan kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Herhangi bir büyükelçi misyon yaptığı ülkenin iç işlerine müdahale yetkisine sahip değildir. Viyana Mukavelesi’nin 41. hususunu bunların benden daha âlâ bilmeleri lazım. Zira büyükelçilerin kendileriyle ilgili bu çeşit kontratları adım adım uygulaması lazım, adım adım takip etmesi lazım. Kaldı ki sen Türkiye’de vazife yapıyorsun, Türkiye’de vazife yapan bir büyükelçinin, Türkiye’nin bir kabile devleti olmadığını bilmesi lazım. Türkiye üzere bu türlü kadim bir tarihe sahip olan bu ülkede misyon yapan büyükelçinin neyin, nereye varacağını çok düzgün bilmesi lazım. Şayet bunu bilmiyorsa Viyana Mukavelesi’nin 41. hususunu onlara hatırlatmış olduk. Olay bu kadar kolay.
“Tabii Amerika’nın büyükelçisi de bu işe karıştığı için herhalde Biden nezaket gösterisinde bulundu ve birinci açıklama oradan geldi. Aslında Amerika’dan açıklama gelince öteki 9 tanesi de ona tabi olmak suretiyle bu iş böylelikle kapanmış oldu.”
‘Konsey bildiğini mi okur, okusun’
Getty ImagesErdoğan’a, Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi’nin Kasım sonunda, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) Osman Kavala’nın özgür bırakılmasına ait kararı uygulanmazsa Türkiye’ye yönelik yaptırım başlatabileceğine ait bir soru da soruldu.
“Eğer bu tarihe kadar Osman Kavala özgür bırakılmazsa AİHM’in vereceği bir görüş bu manada belirleyici olacak herhalde. Beklentiniz nedir?” sorusuna Erdoğan, şu cevabını verdi:
“Benim rastgele bir beklentim yok. Benim yalnızca tek beklentim var; biz bildiğimizi okuruz. Kurul bildiğini mi okur, okusun. Onlar ne okuyor, dinleriz, görürüz. AİHM’inkini de Konsey’inkini de dinleriz. Dinledikten sonra da biz üzerimize düşeni yaparız. Gereği neyse bunu yapacağız. Ben, Türkiye Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı olarak bu makamda bulunduğum sürece üzerime düşen vazifesi dört dörtlük yaparım. Sanki şu ne der, bu ne der, bunlara hiç bakmam. Benim aldığım terbiye bu, yetişme biçimim bu. Ölene kadar da motamot bu istikamette devam ederim, devam edeceğim.
AİHM, 10 Aralık 2019 tarihli kararında, Kavala’nın “makul kuşku olmadan, siyasi nedenlerle tutuklanması ve kişisel müracaatının makul müddette incelenmemesini” münasebet göstererek, bu durumun hak ihlali olduğunu belirtmiş ve derhal özgür bırakılmasını istemişti.
AİHM kararlarının uygulanmasını denetleyen Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olan tüm devletler için AİHM kararlarının bağlayıcı olmasına yönelik adım atabiliyor.
Bu, kararları yerine getirmeyen devletler üzerinde hukuksal olduğu kadar siyasi bir adım manasına da geliyor.
- Osman Kavala: Avrupa Kurulu, AİHM’in Kavala kararları uygulanmazsa Türkiye’ye yönelik ihlal prosedürü başlatacak
‘Biden’la görüşme büyük ihtimalle Glasgow’da’
Getty ImagesABD Lideri Joe Biden ile görüşmesine ait soru üzerine Erdoğan, görüşmenin “büyük ihtimalle Roma’da değil fakat Glasgow’da” olacağını söyledi.
Erdoğan görüşmedeki en kıymetli gündem hususunun Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının akabinde, bu mutabakat için harcadığı paranın geri ödenmesi olacağını kaydetti:
“Bu görüşmede de alışılmış ki en kıymetli unsurumuz; malum bizim F-35 hususumuz var. F-35’le ilgili olarak bizim 1 milyar 400 milyon dolarlık yapmış olduğumuz bir ödeme var. Bu ödemeyle ilgili olarak da olağan ki bunun bize geri ödeme planının nasıl olacağını kendileriyle görüşmemiz gerekecek. Bu hususta mükaleme ne getirecek ne götürecek; onu kendileriyle görüşerek öğreneceğiz.
“Alt seviyede aldığımız birtakım bilgiler var. Bize F-16 verme konusunda gelen kimi bilgiler… Bize gelen bilgi, bunlarla bu işi ödeme üzere bir plan olduğu istikametinde. Bu yanlışsız mudur, değil midir; bunları kendilerinden öğreneceğiz. En üst seviyede de bunu alışılmış benim Sayın Biden ile konuşmam isabetli olacaktır. Şayet böyleyse ona nazaran bir muahede yoluna gitmiş olacağız.”
Ne olmuştu?
ABD, Fransa, Almanya, Hollanda, İsveç, Norveç, Finlandiya, Danimarka, Kanada ve Yeni Zelanda’nın Türkiye büyükelçileri, Kavala’nın tutukluluğunun dördüncü yılı olan 18 Ekim’de yayımladıkları ortak bildiriyle, Kavala’nın hür bırakılması için Türkiye’ye davette bulunmuştu.
Bunun akabinde Cumhurbaşkanı Erdoğan bu büyükelçilerin “istenmeyen kişi” ilan edilmeleri için Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’na talimat verdiğini açıklamıştı.
Bu husus, kendilerini kabul eden ülkede vazife yapan diplomatik yetkililerin “o ülkenin içişlerine karışmamakla yükümlü” olduğunu belirtiyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, daha sonra Türkiye ile yaşanan tansiyona ait yaptığı değerlendirmede, 18 Ekim’deki Kavala davetlerinin Viyana Mukavelesi’nin 41. Hususu ile dengeli olduğunu söylemişti.
