Avrupa Birliği (AB) Dış İlgiler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Afganistan’daki olaylar konusunda özeleştiri yaparak ders çıkarmaları gerektiğini, Taliban’ı tanımasalar bile ilgi kurma muhtaçlığı bulunduğunu söyledi.
Borrell, Strazburg’da düzenlenen Afganistan bahisli Avrupa Parlamentosu Genel Konsey oturumunda, NATO’nun Afganistan’dan çekilmesi sonrasında Taliban’ın idaresi almasını “Afgan halkı için trajedi, Batı için kayıp, milletlerarası münasebetlerde ise muhtemel bir oyun değiştirici” olarak kıymetlendirdi.
Taliban’ın açıkladığı süreksiz hükümette yer alan kimi şahısların terör listesinde olmasının “beklenen bir durum” olduğu belirten Borrell, hala orada bulunan Avrupalıların ve Afganistan’da demokrasi için çalışan bireylerin tahliyeleri konusunda çalışacaklarını, bu şahıslara muhafaza sağlamaları gerektiğini lisana getirdi.
Borrell, “Şimdi sıkıntı yeni hükümetle nasıl muhatap olmamız, geniş bir bölgede neler yapmamız gerektiği, ayrıyeten dünyanın diğer yerlerinde devlet kurma konusunda çıkarılacak dersler hakkında özeleştiri yapma gereksinimidir. Zira Afganistan’da olanlar bize çok şey öğretti. Devlet inşa etme uygulaması, Afganistan’ın işgalinden evvel ABD Lideri (George W.) Bush’un iddia ettiğinden daha zor” dedi.
“Taliban ile bağ kurulmalı”
Afganistan’daki olayların gelişiminde tesir sahibi olabilmek için Taliban ile bağ gerektiğini vurgulayan Borrell, son olaylardan çıkarılan dersler konusunda Avrupa’nın önemli bir kıymetlendirme yapma muhtaçlığı bulunduğunu vurguladı.
Borrell, Taliban ile ilgi kurulması konusunda “İlişki kurmak tanıma manasına gelmiyor. Bağ kurmak mümkün olduğunda konuşmak, tartışmak ve uzlaşmaktır” diye konuştu.
Siyasette diyalog kurulmasının ehemmiyetine işaret eden Borrell, “Özellikle Afganistan’a göndermemiz gereken yardımlar için bir çeşit diyalog kurmamız gerekiyor” diye konuştu.
Borrell, bölgesel gayretler kapsamında Tacikistan, Türkiye, Rusya, Suudi Arabistan, Katar, Çin üzere ülkeleri de hesaba katmak gerektiğinin altını çizdi.
Kurulacak bağlantının düzeyi için AB’nin koşulları bulunduğunu hatırlatan Borrel, bunları Taliban’ın terör ihraç etmemesi, insan haklarına, hukukun üstünlüğü ve basın özgürlüğüne hürmet göstermesi, kapsayıcı bir hükümet kurması, insani yardıma müsaade vermesi ve yabancılarla isteyen Afganların ülkeyi terk etmesine müsaade vermesi olarak sıraladı.
“Taliban’dan insan haklarına hürmet istemek tahminen tezat üzere görünecek lakin bunu onlardan talep etmek zorundayız” diyen Borrell, başşehir Kabil’de AB’nin bir mevcudiyet göstermesini planladıklarını aktardı.
Afganistan’da hala bir heyetlerinin bulunduğu bilgisini veren Borrell, güvenlik kuralları karşılandığında bu mevcudiyetin orada kalabileceğini tabir etti.
Borrell, ayrıyeten Afganistan’ın komşuları ve bölge ülkeleriyle uyum içinde olacaklarını, nüfus akınlarının, terörizmin, uyuşturucu kaçakçılığının önlenmesi için birlikte çalışmaları gerektiğini söyledi.
Afganistan’da bir iç savaş olmadıkça büyük bir sığınmacı akını beklemediğini lisana getiren Borrell, Afgan halkına şu anda mali yardım yapamadıklarını, dondurulan varlıkların ileride Afganistan’ın istikrarı için kullanılabileceğini bildirdi.